Een erfelijk hoog cholesterol is niet te verhelpen met alleen gezonde leefstijlkeuzes, maar vroegtijdige opsporing en gezonde gewoonten maken wel een groot verschil. Het is daarom van groot belang om de signalen van een hoog cholesterolgehalte op tijd te herkennen. Dit moet je weten over erfelijk hoog cholesterol.
Sluipmoordenaar cholesterol
Cholesterol is een vette, wasachtige stof die elke cel in ons lichaam nodig heeft om goed te functioneren. ‘Onze celwanden bestaan uit cholesterol en onze hormonen gebruiken cholesterol om te worden aangemaakt,’ legt Stephen Kopecky, cardioloog bij de Mayo Clinic (VS) en auteur van het boek Live Younger Longer uit. ‘Een volwassen mens heeft zo’n dertig biljoen cellen, en vrijwel al die cellen hebben dagelijks grote hoeveelheden cholesterol nodig.’
Leestip: Eet jij wekelijks friet? Nieuw onderzoek waarschuwt voor hoger diabetesrisico
De meeste mensen kennen ‘goede’ (HDL) en ‘slechte’ (LDL) cholesterol. HDL voert LDL weg naar de lever, waar het wordt afgebroken. Maar een teveel aan LDL kan zich in de vaatwand ophopen en ontstekingen veroorzaken. Dat beschadigt de bekleding van de slagader, waardoor bloed kan gaan stollen – met een hartaanval of beroerte als mogelijk gevolg.
Een hoog cholesterolgehalte veroorzaakt meestal geen symptomen voordat je dat punt bereikt, zegt cardioloog Gregory Katz aan NYU Langone Health (VS), en dat maakt het zo gevaarlijk. De meeste mensen ontdekken hun hoge cholesterol door routinematig bloedonderzoek.
Erfelijk cholesterol
Volgens de American Heart Association (AHA) zijn leefstijlfactoren zoals ongezonde voeding, weinig beweging en overwicht de meest voorkomende oorzaken van een verhoogd cholesterol. Artsen beschouwen een totaal cholesterolgehalte onder de 200 mg/dl als normaal. Rond 150 mg/dl wordt gezien als ideaal.
Leestip: Waarom ultrabewerkte voeding je mentale gezondheid schaadt
Wanneer een hoog cholesterolgehalte wordt veroorzaakt door leefstijlfactoren, kun je dit omkeren met gezondere keuzes. Maar dat is geen optie voor mensen met familiaire hypercholesterolemie, wat kan optreden als een of beide ouders een genetische mutatie hebben, vertelt Ashish Sarraju, cardioloog aan de Cleveland Clinic (VS).
Toch is het nog steeds belangrijk om het vroeg te diagnosticeren. Als er in je familie vaak een hoog cholesterol, hartaanvallen of beroertes voorkomen, maar niemand is getest op FH, dan is het zaak om je cholesterol te laten controleren.
Dit kun je doen tegen een verhoogd cholesterol
Artsen adviseren mensen met FH wel degelijk om op eet- en bewegingsgewoonten te letten, aldus Kopecky. Hoewel die keuzes het cholesterol zelf niet drastisch verlagen, verminderen ze wel sterk de kans op hart- en vaatziekten – tot wel tachtig procent. Daarnaast schrijven artsen vaak cholesterolverlagende medicijnen, zoals statines, voor om het LDL actief te verlagen.
Leestip: Hartaanvallen nemen toe onder jongeren – maar experts benadrukken dat je dit kunt voorkomen
De AHA adviseert een voedingspatroon rijk aan fruit, groenten, volkorenproducten, vis, gevogelte en noten, en raadt aan de inname van zout, toegevoegde suikers en rood of bewerkt vlees te beperken. Daarnaast is minstens 150 minuten per week matige beweging belangrijk, bijvoorbeeld wandelen, fietsen, zwemmen of zelfs tuinieren. Roken is een extra risicofactor en wordt sterk afgeraden.
Volgens Katz is het verstandig je cholesterol jaarlijks of om het jaar te laten controleren. Een diagnose van FH hoeft daarbij geen slecht nieuws te zijn. ‘In de meeste gevallen beschouw ik een hoog cholesterolgehalte als behandelbaar en een te winnen strijd,’ zegt Sarraju.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
