De ene kosmische wolk is de andere niet. Kijk maar naar deze foto. Het heldere gebied in het midden is de Lagunenevel. Die heeft een opvallende roze kleur. Rechtsboven is de kleinere Trifidnevel te zien. Die wordt omgeven door een lichtblauw aureool. Bij roze en lichtblauw denk je al gauw aan pasgeboren baby’s. En inderdaad: je bent hier op bezoek in een kosmische kraamkamer, waar nieuwe sterren ter wereld komen. Maar er bestaan geen meisjes- en jongenssterren. Dus waar komt dat kleurverschil dan vandaan?
Hoe worden sterren geboren?
Eerst de basis. Sterren zijn grote bollen van gloeiend heet gas. Ze ontstaan uit ijle wolken van waterstofatomen. Zo’n wolk stort onder zijn eigen gewicht in elkaar. Uiteindelijk leidt dat tot de geboorte van tientallen of honderden afzonderlijke sterren.
Wil je niets missen van onze verhalen? Volg National Geographic op Google Discover en zie onze verhalen vaker terug in je Google-feed!
De Lagunenevel en de Trifidnevel zijn zulke kosmische baarmoeders. Stervormingsgebieden heten ze officieel. Ons Melkwegstelsel telt er vele duizenden.
Waarom verschillen nevels van kleur?
De Lagunenevel bestaat dus voornamelijk uit waterstofatomen. Die worden verhit door de sterren die er al in zijn ontstaan. En daar komt die opvallende tint vandaan. Heet waterstofgas gloeit altijd met die karakteristieke roze kleur. Voor het centrum van de Trifidnevel geldt hetzelfde. Ook daar bevindt zich dat ijle, hete waterstofgas. Maar hoe ontstaat die lichtblauwe krans dan?
Om dat te begrijpen moet je je realiseren dat de buitendelen van de nevel veel koeler zijn dan het centrum. Hier komen niet alleen gasatomen voor, maar ook kleine, vaste deeltjes. Die kosmische stofwolken reflecteren het blauwe licht van hete sterren in de omgeving. Ook de heldere ster rechtsonder wordt door zo’n blauw waas omgeven.
Zelf kijken? Zo vind je de nevels
Overal op de foto zijn verder donkere slierterige structuren te zien: koude stofjes die niet groter zijn dan deeltjes sigarettenrook. Ze blokkeren het licht van heldere nevels op de achtergrond, waardoor ze zichtbaar zijn als grillige silhouetten.
Govert Schilling is wetenschapsjournalist en expert op het gebied van astronomie. Voor National Geographic richt hij zijn blik elke maand naar het heelal en bespreekt hij wat hij daar zoal aantreft.
De indrukwekkende opname is gemaakt door het gloednieuwe Vera Rubin Observatory in Noord-Chili. Deze 8,4-meter-telescoop is uitgerust met de grootste digitale camera ooit gebouwd, met maar liefst 3,2 miljard pixels.
Om de Trifidnevel zelf te zien, in het zomersterrenbeeld Boogschutter, heb je minstens een verrekijker nodig. Maar de Lagunenevel is op een heldere, maanloze zomernacht nét met het blote oog zichtbaar, als een wazig lichtveegje aan de hemel.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
