Hatsjepsoet was de dochter van farao Thoetmosis I en koningin Ahmose. Ze was getrouwd met haar halfbroer: Thoetmosis II, de vierde koning uit de achttiende dynastie. Hij overleed al op jonge leeftijd, en na zijn dood ging zijn titel over naar zijn zoon Thoetmosis III, die het kind was van een andere vrouw.
Vanwege zijn jonge leeftijd trad Hatsjepsoet op als regentes. Toen Thoetmosis III echter de gerechtigde leeftijd bereikte om de bestuurlijke taken van haar over te nemen, kroonde ze zichzelf tot koningin. Thoetmosis III had tot aan haar dood een ondergeschikte rol.
Politieke masculiniteit
Hatsjepsoet was niet de eerste en ook zeker niet de laatste vrouwelijke farao, maar toch was een vrouw op de troon destijds niet gebruikelijk in het oude Egypte. Ze presenteerde zich daarom bewust met mannelijke kenmerken en symbolen.
Ze droeg een valse baard, mannelijke kleding en er zijn beeltenissen waarop haar huid donkerder is gemaakt. Dat deed ze niet omdat ze zich als man identificeerde, maar om te voldoen aan de verwachtingen in het koningschap.
Leestip: Wie was Cleopatra VII en was ze werkelijk zo mooi?
Tijdens haar regeringsperiode herstelde Hatsjepsoet de handelsbetrekkingen met omliggende landen, waardoor Egypte toegang kreeg tot luxegoederen als wierook, mirre, goud en ivoor. Ook werden onder haar bewind grote bouwwerken gebouwd, waaronder dodentempel Deir el-Bahri – een van de mooiste tempels van het oude Egypte.
In totaal zat Hatsjepsoet naar schatting zo’n 22 jaar op de troon, iets dat door geen enkele andere vrouwelijke farao werd geëvenaard. Ze was op middelbare leeftijd toen zij in 1458 v.C. overleed en haar stiefzoon Thoetmosis III alleenheerser werd.
De dood van Hatsjepsoet
Over de precieze toedracht van haar overlijden is nog geen consensus. Uit CT-scans van haar mummie kwam naar voren dat ze waarschijnlijk leed aan diabetes. Daarnaast had Hatsjepsoet last van tandproblemen en zijn er aanwijzingen voor botkanker – dat zou haar allemaal fataal kunnen zijn geworden.
Hoewel er geen bewijzen zijn voor een gewelddadige dood, wordt er soms gehint naar een wraakcomplot van haar stiefzoon Thoetmosis III. Die theorieën worden gevoed door het feit dat na haar dood alle herinneringen aan haar werden uitgewist. Standbeelden werden verwoest en namen in monumenten werden weggehakt, mogelijk ter vergelding van haar ambitieuze machtsgreep.
Leestip: Wie vermoordde farao Ramses III? Hoe de wetenschap een Egyptische cold case oploste
En dan is er nog het raadselachtige verhaal rondom haar gebalsemde lichaam. Na haar dood werd Hatsjepsoet vermoedelijk begrafen in de Vallei der Koningen, maar haar mummie lijkt op een later moment te zijn verplaatst naar een anoniem graf: zonder kist of inscripties.
Toen deze mummie in 1903 werd ontdekt, ging men er daarom vanuit dat het om een onbelangrijk persoon zou gaan. Het duurde vervolgens nog tot 2007 toen ze op basis van forensisch en tandheelkundig onderzoek geïdentificeerd werd als de mummie van Hatsjepsoet.
Een van de machtigste farao’s ooit
Hatsjepsoet staat bekend als een van de machtigste en succesvolste farao’s ooit. Toch wordt ze vaak gereduceerd tot de boze stiefmoeder die haar stiefzoon van de troon hield. De vernietiging van haar naam en beeltenis na haar dood was zogenaamd bewijs van haar onrechtmatige opeisen van de troon.
Recente onderzoeken schetsen een genuanceerder beeld. Wetenschappers wijzen onder meer naar de periode van twintig jaar die er tussen haar overlijden en het uitwissen van haar naam en beeltenis zit. Het is daarom aannemelijker dat politieke, religieuze en culturele factoren een grotere rol speelden dan pure wraak.
Wat de precieze reden ook is geweest, ruim drieduizend jaar na haar dood hebben archeologen het levensverhaal van Hatsjepsoet succesvol weten te reconstrueren. Ondanks – of misschien wel juist dankzij – alle pogingen om haar uit de geschiedenis te wissen.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
