Jonge bladwespen zijn verrassend goed op elkaar afgestemd. Tijdens hun stadium als larven doen ze alles samen – van het afschrikken van roofdieren tot het zich verplaatsen als één samenhangend wezen.

Wanneer de jonge beestjes met een potentiële dreiging te maken krijgen richten ze zich vaak op en gaan als één organisme wriemelen. De larven zien eruit als rupsen, zijn zacht en kwetsbaar en een potentieel maal voor roofdieren. Maar door bij elkaar te blijven vergroten ze hun kans om te overleven.

“Het doet me denken aan een samengepakte groep Spartaanse krijgers,” schreef entomoloog Aaron Pomerantz, ontvanger van een National Geographic-beurs, in zijn oorspronkelijke tweet over de bladwespen. Pomerantz doet al enige jaren onderzoek in Tambopata in Peru, een stadje in het regenwoud van het Amazonegebied. Het was voor het eerst dat hij het bizarre fenomeen zelf observeerde.

Van een afstand deed de groep larven denken aan een bloem op de zijkant van een boom, maar toen Pomerantz dichterbij kwam, zag hij dat het om een cluster van wriemelende insecten ging. Omdat hij zijn ontdekking wilde vastleggen, maakte hij de video van de rupsachtige larven op de zijkant van de boomstam.

Toen Pomerantz zijn hand dichterbij de groep hield, verstijfden de bladwespen en richtten zich als één organisme op, om daarna weer in te zakken. De larven werden vooral onrustig als ze een ademteug voelden of wanneer iemand zijn hand op de boomstam legde, legde Pomerantz in een e-mail aan National Geographic uit.

“Misschien zijn de ‘Mexican wave’-respons en het headbangen manieren om zich tegenover een mogelijk roofdier, bijvoorbeeld een vogel, voor te doen als een veel groter organisme. Afzonderlijk zou een bladwesp voor zo’n vogel een smakelijk hapje zijn,” zei hij.

Afhankelijk van de soort bladwesp verkeren ze ongeveer een maand in het larvenstadium, waarna ze op de grond vallen en zich verpoppen tot vliegende bladwespen die veel lijken op gewone wespen. Tot dat stadium blijven de larven in een hechte groep bijeen.

De groepsbeweging is niet alleen handig voor het afweren van roofdieren. Larven van bladwespen zijn ook gezien terwijl ze onderweg waren, waarbij ze de motoriek van hun minuscule pootjes op elkaar afstemden om één, gelijktijdige en vloeiende beweging te creëren.

Wetenschappers hebben onderzocht hoe deze samenwerking de overlevingskansen van de bladwespen vergroot en ontdekten dat die kansen niet voor elke larve gelijk zijn. In het groepje tekenen zich van nature leiders en volgers af; zo hadden de leiders onder de larven van de staalblauwe bladwesp een klein voordeel als het ging om het vermijden van roofdieren en de toegang tot voedsel, zo berichtten onderzoekers in 2014 in het vakblad Proceedings of the Royal Society B.

Weinig is bekend over de manier waarop de bladwespen hun bewegingen coördineren, maar uit onderzoek van de Western California University is gebleken dat ze door middel van trillingen kunnen communiceren. Afzonderlijke bladwespen van een soort uit Australië gingen er ’s nachts alleen op uit om voedsel te zoeken, maar voegden zich daarna weer bij hun groep door trillingen op boomstammen te veroorzaken.

Voor Pomerantz was zijn observatie van de bladwespen een fraai voorbeeld van de ongelooflijke biodiversiteit van het regenwoud en van de enorme verspreiding van de duizenden soorten bladwespen, die overal ter wereld voorkomen.