Kijk elke zondag om 22:30 The Long Road Home op National Geographic. Klik hier voor meer informatie.
Ze renden op hoge snelheid door een groepje palmbomen onder het maanlicht. De hondenbegeleider en zijn hond hadden moeite de marine-eenheid bij te houden terwijl ze hun doel naderden: een gebouw dat vermoedelijk fungeerde als basis voor opstandelingen die een reeks aanslagen in de Iraakse stad Mahmoudija hadden gepleegd.
Toen zag marinierskorporaal Mike Dowling een geelgroen schijnsel – een paar ogen die duidelijk bij een dier hoorden. In het bleke maanlicht kon hij een meute zwerfhonden onderscheiden die hun geur had opgepikt en zich nu op zijn militaire hond Rex richtten. Dowling gaf een signaal aan een andere marinier, die zich tussen Dowling en Rex en de dichterbij komende honden positioneerde.
De eenheid was bij de volgende muur gekomen, het laatste obstakel voordat ze het gebouw zouden bereiken. Dowling moest Rex over de met scheermesjes afgezette muur laten springen, en wel snel.
Hierop hadden ze getraind, maar deze extreem gespannen situatie was niet hetzelfde als een vrolijke middagtraining in Camp Pendleton in Californië. Dowling trok zijn 34 kilo wegende Duitse herder terug om hem een zo lang mogelijke aanloop te geven en gaf het dier toen het bevel om over de muur te springen. Rex gehoorzaamde en liep slechts een oppervlakkige vleeswond op toen hij ternauwernood over de muur wist te springen.
Missie geslaagd. Dowling boog zich voorover en prees de hond voor zijn goede werk. “Goddank, Rex. Je hebt ’t geweldig gedaan,” zei hij tegen hem.
Het was de eerste missie van het paar tijdens hun uitzending – en de eerste keer in dertig jaar dat het Amerikaanse leger militaire honden had ingezet. Toen de VS in 1975 hun troepen uit Vietnam terugtrokken, werden de militaire honden die in de oorlog waren gebruikt, achtergelaten.
Maar aan het begin van de invasie van Irak werden Amerikaanse en andere troepen van de coalitie geplaagd door ‘bermbommen’ (improvised explosive devices of IED’s), een primitief tactisch wapen. Goed getrainde honden kunnen deze bermbommen ruiken, waardoor de interesse van het leger in het gebruik van hondenteams weer werd aangewakkerd.
‘Proefkonijnen’
In 2004, een jaar na de invasie, stuurde het leger de eerste dertig hondenteams naar Irak. Dowling en Rex, die in Camp Pendleton aan elkaar werden gekoppeld, behoorden tot de eersten die er aankwamen.
Veel van de tactische expertise uit de Vietnamoorlog was verloren gegaan en de eerste hondenteams die naar Irak gingen, begonnen dan ook aan een onzeker avontuur. Zoals een leidinggevende zonder omhaal van woorden tegen Dowling zei: jullie zijn de “proefkonijnen”.
Dowling en Rex brachten het grootste deel van hun zeven maanden durende uitzending door in Mahmoudija, een stad in het uiterste noorden van een gebied dat de ‘Driehoek des Doods’ werd genoemd.
De steun van Rex betekende alles voor hem, zegt Dowling. De intelligente en atletische Rex heeft een ongelooflijk scherpe reukzin en was dus een fantastische speurneus. Hij was gehoorzaam en luisterde altijd naar zijn begeleider.
Het paar overleefde enkele van de zwaarste gevechten in de beginfase van de oorlog, waaronder de Eerste Slag om Falluja. “Het was alsof er vanaf één hele rand van Falluja op ons werd geschoten,” herinnert Dowling zich, die het boek Sergeant Rex: The Unbreakable Bond Between a Marine and His Military Working Dog schreef en nu in Los Angeles woont.
Levens redden
De in 2012 overleden Rex stond aan het begin van wat inmiddels is uitgegroeid tot een alomvattend en samenhangend trainingsprogramma voor de inzet van hondenteams in oorlogsgebied.
In de jaren sinds de Irakoorlog heeft het Amerikaanse leger honderden hondenteams in alle onderdelen ingevoerd.
Op het hoogtepunt van de gevechten, van 2009 tot 2012, waren tussen de vier- en vijfhonderd militaire honden in operaties van het CENTCOM actief, aldus Douglas Miller, manager bij het Pentagon van het programma voor militaire honden .
Samen met de honden van private militaire bedrijven kwam het “totaal aantal hondenteams op ruim zeshonderd – niet meegerekend de honden van andere landen van de coalitie,” schreef Miller in een e-mail.
Hoewel er geen gegevens zijn over het precieze aantal bommen of verborgen explosieven dat nog net op tijd door deze honden is opgespoord en er dus geen betrouwbare cijfers bestaan over het aantal levens dat ze hebben gered, twijfelt niemand eraan dat honden als Rex voor de Amerikaanse en andere troepen van de coalitie in Irak en Afghanistan een doorbraak betekenden.
“Hoewel we de bijdrage van onze speurhonden niet in getallen kunnen uitdrukken,” schrijft Miller, “zijn ze van onschatbare waarde voor de bewegingsvrijheid van onze patrouilles op de grond die in gevechtszones opereren.”
Mensenvriend
Militaire honden kunnen ook een innige band met hun begeleiders opbouwen, waardoor ze hun menselijke partners uiteindelijk helpen om met de verschrikkingen van de oorlog om te gaan.
Ook dertien jaar na hun uitzending denkt Dowling nog vaak aan die eerste nacht met Rex, aan “het nu-komt-het-erop-aan-moment, wanneer het gaat gebeuren. De honden weten dat, ze kunnen de intensiteit en spanning van de situatie voelen. Rex keek mij aan om te zien hoe hij moest reageren.”
Wanneer een hondenteam op missie is, gaat het meer dan alleen om de training van een hond en zijn begeleider, zegt hij.
“Uiteindelijk komt het neer op vertrouwen.”
Lees ook hoe deze legerhond een rouwende familie troost.
Rebecca Frankel is hoofdredacteur van de printeditie van het blad Foreign Policy en auteur van War Dogs: Tales of Canine Heroism, History, and Love, een boek over militaire honden in gevechtssituaties dat in de bestsellerlijst van The New York Times stond. Samen met haar Dyngo, een militaire hond buiten dienst, woont ze in Washington DC.
