Op Instagram wemelt het van foto’s van schattige wilde dieren – waaronder ook veel exotische en bedreigde soorten. Een foto van iemand die een luiaard omhelst of trots een tijgerwelpje showt, is in een oogwenk te vinden op dit enorm populaire netwerk voor het delen van foto’s, met achthonderd miljoen gebruikers.
Maar sinds gisteren wordt bij een hele reeks hashtags over wilde dieren meteen een waarschuwing verzonden, om mensen te wijzen op de dierenmishandeling die vaak achter de ogenschijnlijk onschuldige foto’s van aaibare dieren ligt verscholen.
Telkens wanneer iemand op een hashtag als #slothselfie (‘selfie met luiaard’) zoekt of klikt, zal Instagram een pop-upbericht verzenden, onder andere met de tekst: “Je zoekt naar een hashtag die mogelijk is gekoppeld aan berichten die aansporen tot schadelijk gedrag richting dieren of het milieu.”
Gebruikers kunnen dan doorklikken naar een pagina van Instagrams klantenservice met meer informatie over de uitbuiting van wilde dieren. Instagram zal dezelfde procedure ook volgen voor nog bedenkelijker activiteiten, zoals het zoeken op #exoticanimalforsale en andere hashtags die worden gepost om de verkoop van levende dieren of van onderdelen van dieren aan te prijzen.
“We willen goed voor onze gemeenschap zorgen, ook voor de huisdieren en wilde dieren die een belangrijk deel uitmaken van ons platform,” zegt Instagram-woordvoerster Emily Cain. “Ik denk dat het voor onze gemeenschap op dit moment belangrijk is om alerter te zijn. We doen ons best om mensen op de hoogte te brengen.”
Het besluit van Instagram werd genomen na maandenlang onderzoek van National Geographic en World Animal Protection naar de groeiende en problematische toerismesector voor wilde dieren in het Amazonegebied. National Geographic ontdekte dat dieren illegaal in het regenwoud werden gevangen en in kooien vastgehouden, met het doel om ze voor geld te laten fotograferen met goedbedoelende toeristen.
Het aantal hashtags waarbij de waarschuwing van Instagram zal verschijnen, loopt in de honderden – in het Engels en in de talen van landen als Thailand en Indonesië, waar de problematische omgang met wilde dieren wijdverspreid is.
De lijst van hashtags die het vaakst in verband worden gebracht met zorgwekkend gedrag ten opzichte van wilde dieren heeft Instagram in de afgelopen maanden opgesteld, gebruikmakend van informatie van het World Wildlife Fund (WWF), TRAFFIC (een partnerorganisatie van het WWF voor het bijhouden van de handel in wilde dieren) en World Animal Protection.
Cassandra Koenen, hoofd campagnes voor wilde dieren van World Animal Protection, werkte voor de lijst samen met Instagram en hoopt dat de waarschuwing mensen doet stilstaan bij de eventuele gevolgen van hun zoekgedrag. “Als mensen tijdens het zoeken worden onderbroken, zullen ze hopelijk tijd hebben te beseffen dat er misschien iets niet in de haak is en bij zichzelf denken: ‘Als Instagram mij zegt dat er een probleem is met deze foto, kan ik die beter niet automatisch liken of doorsturen of opnieuw posten.’”
Instagram maakt niet bekend welke hashtags zijn uitgekozen, want het bedrijf wil dat de gebruikers er vanzelf op stuiten. Ook wil het voorkomen dat mensen die het platform bewust gebruiken om de illegale en problematische omgang met wilde dieren aan te prijzen, de waarschuwingen zullen omzeilen.
Wat betekent het voor wilde dieren?
De waarschuwingen hebben mede tot doel aandacht te vragen voor selfies met wilde dieren op sociale media, een fenomeen dat volgens World Animal Protection sinds 2014 bijna is verdriedubbeld.
Maar wat is er zo problematisch aan een foto van iemand die een aaibaar wild dier als een koala knuffelt? Het gaat om de aanraking, zeggen experts in wilde dieren. Veel dieren die door mensen aangehaald worden, zoals luiaards, kunnen er niet goed tegen om aangeraakt te worden. Ze kunnen er zeer gestrest door raken, zegt Koenen, maar de meeste mensen kunnen niet zien welke uitwerking deze behandeling op het dier heeft. Uit onderzoek blijkt dat de meeste toeristen niet goed kunnen beoordelen of een attractie met wilde beesten goed of slecht is voor de betrokken dieren.
Ze voegt eraan toe dat op een foto vaak niets is te zien van de slechte behandeling van het dier. “Ook al speelt de dierenmishandeling zich niet voor je ogen af, er is achter de schermen toch sprake van wreedheid geweest om op dat punt te belanden.”
In veel gevallen zijn de dieren die in selfies worden aangehaald en geknuffeld, in het wild gevangen en worden ze in zeer slechte omstandigheden gehouden. Andere populaire dieren voor selfies, zoals leeuwen- en tijgerwelpen, worden haastig in gevangenschap gefokt en veel te vroeg bij hun moeder weggehaald. Ook voor populaire toeristenattracties als zwemmen met dolfijnen of het berijden van olifanten hebben de dieren eerst een pijnlijk trainingsprogramma doorlopen, dat in het geval van olifanten ‘de verplettering’ wordt genoemd.
De maatregel van Instagram zou ook een bijdrage kunnen leveren aan de bestrijding van het groeiende probleem van illegale handelaren in wilde dieren die sociale media gebruiken om levende dieren en onderdelen van gestroopte dieren te kopen en verkopen. In tegenstelling tot traditionele websites voor onlinehandel, zoals eBay, bieden platforms als Facebook en Instagram de handelaren de mogelijkheid om eenvoudig contact met elkaar te leggen en hun onderhandelingen daarna elders (op private platforms) voort te zetten, aldus Giavanna Grein, hoofd van het programma tegen wildcriminaliteit van TRAFFIC. Haar organisatie hoopt dat de nieuwe waarschuwingen deze illegale onlinehandel in wilde dieren zal verstoren.
“Misschien denkt iemand die via Instagram levende dieren verkoopt en de pop-up op zijn scherm krijgt: ‘Oké, dit wordt dus veel lastiger,’” zegt Grein.
Fase één en verder
Instagram verzendt al pop-upwaarschuwingen bij hashtags die gaan over personen die zichzelf iets willen aandoen, zoals in het geval van zelfmoord en eetstoornissen. “Veel van die kwesties zijn ongelooflijk belangrijk,” zegt Grein. “Wij willen dat wildcriminaliteit wordt verheven tot hetzelfde niveau en hetzelfde soort debat. Het geeft ons hoop om nog meer te kunnen doen.”
Eerder al verbood Instagram het posten van content waarin dierenmishandeling en de verkoop van bedreigde diersoorten of onderdelen van wilde dieren expliciet wordt getoond. Woordvoerster Cain noemt het hashtag-initiatief “fase één” en zegt dat nog niet is besloten welke volgende stappen genomen kunnen worden om de illegale handel in wilde dieren aan te pakken.
Koenen van World Animal Protection wil graag dat richtlijnen voor dierenwelzijn in de gedragscode voor gebruikers van Instagram worden opgenomen. Volgens Giavanna Grein zijn TRAFFIC en het World Wildlife Fund van plan om méér hashtags voor te stellen; ook willen ze met Instagram samenwerken om werknemers te trainen in het herkennen van content met bedreigde diersoorten.
“De sociale media zijn nog niet echt wakker geschud als het gaat om de eigenlijke schaal van de illegale handel in wilde dieren die op deze platformen wordt aangeprezen,” zegt Crawford Allan, senior director van TRAFFIC bij het World Wildlife Fund. “Dat Instagram dit nu erkent en stevige maatregelen wil nemen, is denk ik zeer belangrijk. Het zal een veelzeggend voorbeeld en maatstaf zijn die andere sociale media aan het denken zetten en nagevolgd kunnen worden.”
Cassandra Koenen van World Animal Protection is het daarmee eens: “Met achthonderd miljoen gebruikers is Instagram een ongelooflijk platform voor het beïnvloeden van de publieke opinie.”
Lees meer verhalen over wildcriminaliteit en -uitbuiting op Wildlife Watch van National Geographic. Stuur tips, commentaren en verhaalideeën naar ngwildlife@natgeo.com.
