Voetgangers in het Iraakse Basra kregen vorige week de schrik van hun leven: een kolossale beer sjokte door de straten van hun stad. Het dier was ontsnapt uit een winkel waar hij volgens plaatselijke media in gevangenschap werd gehouden en te koop werd aangeboden.
Voorbijgangers maakten beelden van de Syrische bruine beer die doodgemoedereerd door de straten van deze havenstad aan de Perzische Golf slenterde voordat hij werd gevangen en naar de winkel teruggebracht.
De Syrische bruine beer, een ondersoort van de bruine beer (Ursus arctos), wordt in het grootste deel van zijn voormalige verspreidingsgebied als uitgestorven beschouwd. Ooit strekte zijn leefgebied zich naar het zuiden uit tot aan de Sinaï. De dieren worden zelfs genoemd in de Bijbel. Dieren in Irak zijn door jaren van conflicten helaas ook slachtoffer van de oorlogen.
Hoewel bruine beren normaliter het liefst in bos- en berggebied leven, trekken ze soms langs de loop van rivieren en andere waterwegen richting bewoond gebied, zegt Patti Sowka, expert in conflicten tussen mens en beer en eigenaar van een onafhankelijk adviesbureau in Missoula, Montana.
“Ik zie soms beren in Missoula, waar ze op zoek naar eten uit de bergen komen. Ze volgen een afvoergreppel in de richting van de stad,” aldus Sowka.
De meeste beren die zich in bewoond gebied wagen, zijn op zoek naar een gemakkelijke snack: vuilnisbakken bevatten vaak voedsel dat meer calorieën bevat en eenvoudiger te bereiken is dan wat de beren in het wild kunnen vinden.
Slecht nieuws voor de beer
Maar de aanblik van een beer in het centrum van een stad als Basra is toch zeer zeldzaam, en daarom vermoedde Sowka meteen dat het dier was ontsnapt uit een dierentuin of een andere vorm van gevangenschap.
“Die beer liep op z’n dooie gemak zomaar door de straat,” zegt ze.
Het aantal Syrische bruine beren is door habitatverlies als gevolg van tientallen jaren van oorlog en ontbossing sterk achteruitgegaan.
Ook de jacht, de stroperij en het melken van beren om hun gal hebben hun tol geëist. De beren worden in Syrië, Palestina en Israël als uitgestorven beschouwd, maar kleine populaties houden stand in Irak, Iran, Turkije en Turkmenistan.
Volgens de International Union for Conservation of Nature worden de welpjes en vachten van volwassen Syrische beren al sinds 1955 of vroeger door Syriërs verkocht, en het lijkt erop dat de verkoop van beren ook in Irak doorgaat.
Maar in 2004 was er een sprankje hoop: een wetenschapper die door het Anti-Libanongebergte trok, zag op een hoogte van tweeduizend meter berensporen in de sneeuw – het eerste bewijs van een Syrische beer in vijftig jaar.
