In haar wetsuit stond ze bij het dolboord, terwijl ze zich met haar gehandschoende vuist aan de de luifel vastklampte. Toen dook een donkere schaduw op die door het smaragdblauwe water schoot.

Jimena Rodriguez, zeebiologe van de Emirates Wildlife Society in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), boog haar knieën op de deining van de golven terwijl de boot over een zonovergoten lagune in de Perzische Golf voer, zo’n tachtig kilometer voor de kust van Abu Dhabi. Achter haar mompelde de kapitein van het schip, de wetenschapper Nicolas Pilcher: “Wachten... wachten... wachten...” Toen blafte hij: “Nu!”

Rodriguez sprong van het dek en kwam even later boven met een enorme groene zeeschildpad, die ze bij zijn schild vasthield. Die middag checkten haar collega’s de gezondheid en de maten van het dier en voorzagen het van een zendertje, zodat ze de schildpad op zijn jaarlijkse trek door het Midden-Oosten nauwgezet konden volgen.

Groene zeeschildpadden komen over de hele wereld in tropische en gematigde zeeën voor, van Zuid-Afrika tot de Galápagoseilanden en van Japan tot delen van Canada. Maar op sommige plekken op aarde is er weinig bekend over deze dieren, zoals in deze kalme wateren van de Perzische Golf, een regio die aan snelle veranderingen onderhevig is.

Afgelopen maart toog een internationaal team van onderzoekers naar het piepkleine eilandje Bu Tinah, waar groene zeeschildpadden elk jaar bijeenkomen om zich vol te laden met zeegras alvorens ze hun eieren leggen. Het team ving hier tientallen schildpadden, in de hoop enkele basisvragen over deze populatie te kunnen beantwoorden: waar precies leggen ze hun eieren? Hoeveel groene zeeschildpadden komen hier voor? Wat kunnen we doen om ze te beschermen?

“Om inzicht te krijgen in trends op langere termijn, hebben we gegevens nodig,” zegt Pilcher, die in Maleisië zijn eigen organisatie voor onderzoek naar zeeschildpadden heeft opgezet en de expeditie van dit voorjaar leidde. “Voor deze regio hebben we die gegevens niet. Het is een zwart gat.”

Golf van veranderingen

Groene zeeschildpadden behoren tot de meest voorkomende van de zeven zeeschildpaddensoorten die in de oceanen rondzwemmen. Ze worden door de International Union for Conservation of Nature als bedreigd beschouwd, en beschermd onder de Amerikaanse Endangered Species Act en de Cites-conventie. De dieren worden bedreigd door een hele reeks gevaren: er wordt op ze gejaagd, ze raken verstrikt in visnetten, hun wateren worden vervuild, hun habitats worden verwoest door projectontwikkelingen langs de kust en ze worden door schepen overvaren. Op een Australisch eilandje dat als een van de voornaamste broedgebieden voor zeeschildpadden ter wereld wordt beschouwd, hebben de stijgende temperaturen ervoor gezorgd dat er vrijwel uitsluitend vrouwelijke schildpadjes uit het ei kruipen, wat een schaduw werpt over de toekomst van de soort.

In andere regio’s ziet het er beter uit. Het aantal groene zeeschildpadden rond Hawaï is in de afgelopen decennia razendsnel gestegen, een herstel dat wetenschappers heeft verrast. De jacht op de dieren en het rapen van eieren is aan banden gelegd en de broedstranden worden beschermd.

Maar in de Perzische Golf moeten de wetenschappers blindvaren. Ze nemen aan dat de populatie soepschildpadden hier afneemt, maar ze hebben geen idee hoe snel of in welke delen van de Golf dat gebeurt en wat ze ertegen kunnen doen.

“Vanuit mijn positie zie ik de duistere kant,” zei David Robinson, directeur operaties van het Dubai Turtle Rehabilitation Project, een opvangcentrum voor zeeschildpadden dat is gevestigd in de kelder van een van ’s werelds chicste hotels aan zee, de Burj Al Arab. “Er worden hier veel zieke en gewonde dieren binnengebracht, maar we weten veel te weinig over de populaties.”

Schildpadden waarvan organen door de vervuiling zijn beschadigd of die bij een aanvaring met een schip hun schild hebben gebroken, worden vanuit het hele Midden-Oosten naar dit centrum gebracht. De dieren worden er behandeld, verzorgd en weer in zee uitgezet, maar vaak spoelen ze later toch dood aan.

“We zijn getuige van de fysieke gevolgen van de bevolkingsgroei,” zegt Robinson. “De Golf staat onder heel grote druk.”

De ontwikkeling van de olievelden in de regio sinds de jaren zestig heeft een explosie van projectontwikkelingen langs de kusten van de Verenigde Arabische Emiraten, Saoedi-Arabië, Qatar, Koeweit en andere gebieden veroorzaakt. En door de stijgende oliewelvaart trekken arbeiders uit de hele wereld naar deze regio, wat tot veel meer scheepsverkeer en watervervuiling heeft geleid. Daarbij is het zeeleven in de regio tussen de wal en het schip geraakt.

In het Midden-Oosten is het niet eenvoudig om uit te zoeken welke regeringen aangespoord kunnen worden om iets voor de zeeschildpadden te doen. En zonder concrete gegevens is het vrijwel onmogelijk.

Dus komen wetenschappers uit de hele wereld elk voorjaar in Abu Dhabi bijeen om meer inzicht te krijgen in de populaties van deze dieren. Een lastige opgave.

Lange reizen

Groene zeeschildpadden zijn migrerende dieren. Ze brengen het voorjaar door in warme wateren voor de kust van de Verenigde Arabische Emiraten, waar de milieudienst van Abu Dhabi ze vaak vanuit de lucht kan volgen wanneer ze een populatie van Indische zeekoeien in kaart probeert te brengen. Maar daarna vertrekken de zeeschildpadden weer.

Elk jaar beginnen de schildpadden rond deze tijd te arriveren op stranden langs de hele Perzische Golf. Enkele tientallen komen in Iran aan land, een handvol in Koeweit. In Saoedi-Arabië duiken mogelijk zo’n duizend dieren op.

“De Saoedi’s hebben broedgegevens uit de jaren tachtig en negentig, maar die zijn erg sporadisch en ze willen hun gegevens niet met anderen delen,” zegt Pilcher. “We weten niet om welke aantallen het gaat, hoe hoog die ooit waren en hoe ze zijn veranderd.”

Het grootste aantal zeeschildpadden lijkt op te duiken in Oman, waar parkopzieners in beschermde kustgebieden patrouilleren. De dieren kruipen aan land op plekken als Ras Al Hadd. Momenteel kruipen daar elke avond vijftig tot honderd groene zeeschildpadden de stranden op, die worden omringd door strandwallen.

Sommige dieren migreren nog verder. Pilcher volgde een zeeschildpad die via de Hoorn van Afrika en Djibouti naar de Rode Zee zwom.

“We weten niet of het gaat om dieren die op doorreis zijn of in dit gebied leven,” zegt Robinson. “Maar soms zijn we getuige van ongelooflijke reizen.”

Zeeschildpadden die door zijn organisatie zijn opgevangen en weer in zee zijn uitgezet, zijn in de buurt van Pakistan opgedoken. Eén schildpad zwom langs de Malediven naar Sri Lanka – een reis van bijna 8.300 kilometer – waarna de batterij van het zendertje leeg raakte.

Tot dusver heeft Pilchers groep meerdere zeeschildpadden in de richting van Oman zien zwemmen, maar nog geen enkele naar Saoedi-Arabië.

“We denken dat er twintig procent kans is dat een schildpad naar het noorden zwemt, en tachtig procent dat ze oostwaarts trekken, maar tot nu toe gaan ze allemaal naar het oosten,” zegt Pilcher.

Dat is ook de reden waarom dit een meerjarig project is. Rodriguez, Pilcher en functionarissen van de milieudienst van Abu Dhabi willen genoeg te weten komen over de dieren om aanbevelingen aan leiders in de regio te kunnen doen. Eerdere studies naar karetschildpadden hebben de autoriteiten van Oman en de Emiraten geholpen bij het opnieuw afbakenen van beschermde zeereservaten.

“We moeten gebieden identificeren die hotspots zijn, zodat regeringen die gegevens kunnen gebruiken om de visserij in zo’n gebied te verbieden, projectontwikkelingen te stoppen en mensen op afstand te houden,” zegt Robinson.

Tot het zover is, hopen Rodriguez, Pilcher en anderen dat ze zeeschildpadden kunnen blijven vangen en weer uitzetten, zodat ze een steeds beter inzicht krijgen in het geheim van de lange zeereizen die deze dieren ondernemen.