Begin 2016 lieten verzorgers van het Healesville Sanctuary in de Australische deelstaat Victoria boomkangoeroevrouwtje Mani kennismaken met een mannelijke soortgenoot genaamd Bagam. De ontmoeting had maar één doel: om de populatie van deze bedreigde diersoort weer te laten toenemen. Zo’n twee jaar later werd de hoop van de dierenverzorgers waarheid. Tijdens een routineonderzoek werd in de buidel van Mani een pasgeboren jong gevonden, even groot als een bruine boon.
Voordat hij zijn kop begin september voor het eerst naar buiten stak, was hij ongeveer een half jaar gevoed en gegroeid in de buidel van Mani. Gedurende die tijd zetten de dierenbeschermers van Zoos Victoria zich op een heel andere manier in voor de boomkangoeroes: door koffieboeren te helpen om geld te verdienen met de bescherming van het leefgebied van de soort.
De geboorte van het jong, dat nog geen naam heeft, was reden tot vreugde. Het is de eerste geslaagde geboorte van een goodfellowboomkangoeroe in het Healesville Sanctuary. Deze soort is een van de zeldzaamste van de ruim tien soorten van deze dieren die in delen van Papoea-Nieuw-Guinea, Indonesië en Australië voorkomen. Het reservaat maakt samen met twee dierentuinen deel uit van de organisatie Zoos Victoria, die met soortgelijke organisaties over de hele wereld samenwerkt om het uitsterven van wilde diersoorten tegen te gaan en om diersoorten in gevangenschap in stand te houden via fokprogramma’s.
Goodfellowboomkangoeroes hebben kortere achterpoten en sterkere voorpoten dan hun op de grond rondhuppende familieleden, de wallaby’s en kangoeroes. Door die anatomische eigenschappen zijn ze behendig in boomtoppen, maar kunnen ze op de grond minder goed uit de voeten dan hun neven en nichten. Daarom vormen jagers een van de grootste bedreigingen voor deze dieren, vertelt Chris Banks, manager conservation partnerships bij Zoos Victoria.
Koffie als redding
De dieren worden ook bedreigd door de teloorgang van hun leefgebied in het tropische woud, vertelt Banks. Zoos Victoria is een samenwerkingsverband aangegaan met het Tree Kangaroo Conservation Program met als doel de populatie van deze dieren in Papoea-Nieuw-Guinea in stand te houden. De strategie die ze daarvoor gebruiken, komt zowel ten goede aan de lokale bevolking als aan de dieren. Het programma is gebaseerd op een populair drankje waarvoor de bonen lokaal worden verbouwd: koffie.
Meer dan negentig procent van de grond in het gebied is in handen van de oorspronkelijke bewoners. Als het goed met hen gaat, zegt Banks, “betekent meer koffieboeren meer beschermd land en meer bescherming voor de boomkangoeroes, kasuarissen, koeskoezen (een opossum-achtig buideldier) en allerlei andere soorten.” Dat is het idee achter het Conservation Coffee Project, dat de lokale bevolking helpt om landbouwmethoden te implementeren die zowel het leefgebied van de dieren als de broodwinning van de boeren beschermen. “Door te zorgen voor een duurzaam inkomen voor gezinnen,” vertelt Banks, draagt het project ook bij aan “meer voedselzekerheid en betere toegang tot gezondheidszorg en onderwijs.”
Tot nu toe heeft het project ruim 180.000 hectare aan beschermd leefgebied opgeleverd. Bovendien leidde het tot de oprichting de Conservation Coffee Cooperative, die meer dan zeshonderd leden telt. Banks vertelt dat er sinds 2011 via het programma ruim negentig ton aan koffiebonen is geëxporteerd. Die zijn onder meer te koop in de winkels in de parken van Zoos Victoria.
De jonge boomkangoeroe zal niet in het wild worden uitgezet. “Op dit moment kan de toekomst van deze soort het best worden veiliggesteld door de druk op de wilde populatie te verminderen,” aldus Banks.
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
