Zondagochtend liep een van de laatste Sumatraanse neushoorns letterlijk in een valkuil op het eiland Borneo.
Gelukkig was de kuil niet gegraven door stropers, maar door medewerkers van verschillende natuurbeschermingsorganisaties die internationaal samenwerken onder de naam Sumatran Rhino Rescue, met als doel de Sumatraanse neushoorn voor uitsterven te behoeden.
In het wild zijn er niet meer dan tachtig van deze dieren over. De hoop is dat dit vrouwtje, die de naam Pahu kreeg, zal zorgen voor de broodnodige genetische diversiteit in de populatie neushoorns die elders in Indonesië al wordt gehouden om mee te fokken.
“Als er van een soort nog maar tachtig exemplaren over zijn, wordt ieder individueel dier enorm belangrijk,” aldus Susie Ellis, directeur van de International Rhino Foundation. “Dit betekent dat het fokprogramma met gevangen dieren gaat uitbreiden.”
“De Sumatraanse neushoorn is evolutionair gezien een van de bijzonderste dieren op aarde. De actie van afgelopen week is een belangrijke stap om te zorgen dat er niet een hele tak van de neushoornfamilie wordt weggevaagd,” aldus Jonathan Baillie, executive vice president en chief scientist van de National Geographic Society, een van de partners van Sumatran Rhino Rescue.
“Maar dit is nog maar het begin. Als we deze soort willen redden, moeten ook andere mensen en organisaties een steentje bijdragen.”
Vele handen maken een lichte neushoorn
Het transport van een groot, wild dier is altijd een ingewikkelde klus, maar als je bedenkt dat Pahu werd gevangen in een afgelegen mijngebied midden in het regenwoud, dan snap je dat haar verhuizing een enorme opgave was.
Om te beginnen kreeg Pahu een verdoving, voordat ze in een krat belandde dat in een vrachtwagen werd vastgezet. Dierenartsen uit Indonesië, Maleisië en Australië zorgden gezamenlijk voor haar welzijn tijdens de reis.
Bovendien stuurde een lokaal mijnbouwbedrijf een bulldozer met het transport mee om de wegen vrij te maken van puin dat tijdens hevige regenval naar beneden was gekomen. Ook ging er een politie-escorte mee om te zorgen dat het konvooi geen vertraging opliep door nieuwsgierige omstanders of andere obstakels.
Uiteindelijk kwam er dinsdagochtend, precies bij zonsopgang, een einde aan de 150 kilometer lange rit van West Kutai naar het meest nabijgelegen opvangcentrum in Kelian. En Pahu bleek de tocht uitstekend te hebben doorstaan.
“Ze is tevreden. Ze is gezond. Ze eet. Ze slaapt. Ze doet het precies zoals we hadden gehoopt,” vertelt Margaret Kinnaird, die de afgelopen twee jaar de coördinator was van de neushoornprojecten van WWF International (WWF is ook een van de partners van Sumatran Rhino Rescue.)
“En het was nog mijn verjaardag ook!” vertelt Kinnaird. “Ik keek in mijn mailbox en dacht: wow, wat een mooi cadeau!”
Even geduld a.u.b.
Geloof het of niet, WWF Indonesia en het team van plaatselijke dierenbeschermingsorganisaties probeerden Pahu al sinds april 2018 te pakken te krijgen.
“Die periode van wachten was verschrikkelijk,” vertelt Kinnaird. “Maar de mensen in het veld verdienen een enorm applaus, want ze hebben het die acht maanden volgehouden, tot ze eindelijk in de val liep.”
Maar nu is er weer een nieuwe wachttijd aangebroken.
Hoewel wel bekend is dat Pahu een vrouwtje is, is het nog niet te zeggen of ze al geslachtsrijp is, of, wat erger zou zijn, misschien inmiddels al onvruchtbaar.
“Sumatraanse neushoorns krijgen tumoren in hun baarmoeder als ze zich niet voortplanten,’ vertelt Ellis.
Dat is een van de redenen dat natuurbeschermers zo veel moeite doen om de verspreid levende dieren die nog over zijn te vangen en ze bij elkaar in de buurt te brengen. Zo leven de laatste 75 wilde dieren op Sumatra waarschijnlijk in zo'n tien verschillende populaties. Op Borneo, waar Pahu werd gevangen, zijn er mogelijk nog geen tien dieren van de soort over.
De dierenartsen kunnen Pahu pas onderzoeken als zij aan hun aanwezigheid gewend is geraakt. Als de verzorgers in staat zouden zijn om even goed naar haar gebit te kijken, zou dat al belangrijke informatie kunnen opleveren over haar leeftijd.
“Ze moet leren om een verzorgingsverblijf in te lopen en om toe te staan dat dierenartsen aan haar zitten en haar onderzoeken op een manier die de meeste neushoorns waarschijnlijk niet zo leuk zouden vinden,” Kinnaird uit.
“Dat kan een paar dagen duren. En misschien ook wel een paar weken.”
Lees ook: Olifanten zitten gevangen door grootste vluchtelingenkamp ter wereld.
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
