Voor het eerst zijn twee Floridapanters in het zuiden van de staat gefilmd tijdens een onderling gevecht om een territorium.

Toen Andres Pis, een jachtgids en gebiedsbeheerder, samen met zijn zoon op kalkoenenjacht was en zich in een schuilplaats had verborgen, zag hij rechts van hem iets bewegen. Het was een jonge Floridapanter, een mannetje. Toen hij het dier met zijn smartphone begon te filmen, “kwam er een ouder mannetje vanuit het niets opdagen en stortte zich als een gek op hem,” herinnert Pis zich.

Er volgde een nietsontziend gevecht, waarin het oudere mannetje al snel de overhand kreeg. Nadat de roofdieren elkaar bijna een minuut lang hadden bestookt, ging het jonge mannetje ervandoor, maar Pis denkt dat het oudere mannetjes zijn jongere rivaal later alsnog heeft gedood.

Pis nam het voorval op 31 maart op in de buurt van Clewiston, op een stuk privéland aan Lake Okeechobee in het zuiden van de staat Florida. Hij postte de beelden op de Facebook-pagina ‘The Panthers of South Florida’, die hij samen met Mike Elfenbein beheert. Beide mannen plaatsen geregeld foto’s en video’s van hun ontmoetingen met deze ondersoort op de pagina.

De beelden tonen voor het eerst twee panters die strijden om de controle over een territorium, soms tot de dood erop volgt, een gedrag dat ‘intraspecifieke agressie’ wordt genoemd. Na aanrijdingen door auto’s zijn deze confrontaties voor zover bekend de belangrijkste doodsoorzaak onder Floridapanters, een met uitsterving bedreigde ondersoort van de poema die strikt wordt beschermd.

“Ik heb nooit eerder zulke opnamen gezien en het helpt om je een beeld van zo’n agressieve ontmoeting te vormen,” zegt Darrell Land, hoofd van het Floridapanter-team van de Fish and Wildlife Conservation Commissionvan de staat Florida. “De grotere panter leek de kleinere makkelijk aan te kunnen, maar de jonge panter verzette zich toch behoorlijk.”

In een e-mail schrijft David Shindle, pantercoördinator van de US Fish and Wildlife Service, dat dit gevecht “zich afspeelde op privéland dat goed wordt beheerd en een ideale habitat voor panters vormt.” Volgens hem zijn de beelden belangrijk “omdat ze niet alleen een zeldzaam inkijkje in de aard van dit herkenbare roofdier bieden, maar ook getuigen van het ontzag en respect dat veel jagers in Florida hebben voor deze ‘collega-jagers’, die af en toe hun concurrenten zijn.”

Uitdagingen voor panters

De Floridapanter was in de jaren zeventig bijna uitgestorven als gevolg van de jacht en de verbrokkeling van zijn habitat. Op het dieptepunt liepen er nog maar zo’n twintig exemplaren rond en de populatie leed ernstig onder inteelt. In 1995 werden acht vrouwtjespoema’s uit Texas in het gebied uitgezet om de populatie van verse genen te voorzien. Vijf van de vrouwtjes paarden met succes, waarna ze weer uit het gebied werden weggehaald. De gok werkte: sindsdien is de populatie gestaag gegroeid, tot rond de tweehonderd exemplaren.

Maar daarmee zijn de problemen nog niet overwonnen: de roofdieren worden nog altijd in hun voortbestaan bedreigd door een gebrek aan territorium en prooidieren, wat verklaart waarom deze grote katten elkaar zo vaak in confrontaties doden. De mannetjes hebben een reusachtig territorium van soms meer dan vijfhonderd vierkante kilometer nodig, groter dan de Noordoostpolder. Nu Zuid-Florida wordt overspoeld door projectontwikkelingen en het inwonertal van de staat met gemiddeld negenhonderd mensen per dag aanzwelt, zal dat probleem volgens experts waarschijnlijk alleen maar groter worden.

Om het voortbestaan van de ondersoort op lange termijn te waarborgen, zullen de dieren hun verspreidingsgebied naar het noorden moeten verplaatsen. In 2016 werd voor het eerst sinds begin jaren zeventig een vrouwtjespanter gespot op de Babcock Ranch ten noorden van de rivier de Caloosahatchee. Voorheen werd gedacht dat die rivier de dieren verhinderde om hun jachtgebied verder naar het noorden uit te breiden. Later maakte National Geographic-fotograaf Carlton Ward Jr. opnamen van een vrouwtjespanter met welpen in hetzelfde gebied.

Toch blijft de habitat voor deze dieren zeer beperkt. Als een mannetje eenmaal zijn territorium heeft afgebakend, zal hij dat hardnekkig verdedigen tegen andere mannetjes die in dat gebied doordringen. Op de bewuste video zijn ook kraaien luid krassend in de bomen te horen. Volgens Pis worden roofdieren als panters vaak door kraaien gevolgd, waarbij de vogels veel lawaai maken. Aan het einde van het gevecht rent ook een groot verwilderd zwijn richting de panters, “misschien om een oude rekening te vereffenen,” zegt Pis.

“Varkens kunnen zeer agressief zijn en het is niet vreemd dat ze soms roofdieren uitdagen die op hen jagen,” zegt Land.

Volgens Meredith Budd, veldwerkster voor de ngo Florida Wildlife Federation, heeft de afleiding die het wilde zwijn veroorzaakte, de jongere panter misschien het leven gered, althans tijdelijk.

Omstreden bescherming

Hoewel de Floridapanter het ‘officiële dier’ van de staat Florida is en door iedereen wordt geliefd, heeft de ondersoort ook de nodige controverses uitgelokt. Zo vinden Pis en Elfenbein het niet terecht dat zij mede vanwege de aanwezigheid van deze panters niet mogen jagen op sommige stukken federaal land, zoals het Florida Panther National Wildlife Refuge en delen van het Big Cypress National Preserve. Ooit waren deze gebieden toegankelijk voor de jacht op herten, kalkoenen en ander wild.

Volgens de jagers wordt het Big Cypress niet op de juiste manier door de federale overheid beheerd. Zo zou zij te weinig doen aan het bevorderen van de hertenpopulatie en ook te weinig gecontroleerde branden leggen om de vegetatie te vernieuwen en invasieve soorten te elimineren.

Maar volgens wetenschappers en milieubeschermers, onder wie Franklin, voormalig bestuurslid van de Florida Wildlife Federation, wordt het Big Cypress National Preserve goed beheerd, ondanks zijn beperkte budget voor het leggen van gecontroleerde branden en ondanks rechtszaken van de kant van tegengestelde partijen over besluiten met betrekking tot landbeheer.

Maar iedereen is het erover eens dat de Floridapanter hier thuishoort, en net als talloze andere dieren worden ook de panters bedreigd door structurele problemen als projectontwikkeling, de verstoring van de waterhuishouding door de aanleg van kanalen en de drainage van wetlands, het gebrek aan gecontroleerde branden voor de vernieuwing van de vegetatie en problemen als gevolg van de komst van invasieve planten en dieren, waaronder de tijgerpython.

In het algemeen is het voortbestaan van de panter afhankelijk van een netwerk van wildcorridors in de hele staat, die ook een ideale habitat vormen voor talloze andere soorten, zoals beren, alligators en bobcats. Pogingen om de panter te helpen zouden dus ten goede kunnen komen aan alle mogelijke flora en fauna, aangezien dit roofdier van alle landdieren in Florida het grootste verspreidingsgebied heeft en gezonde populaties van prooidieren en beschermd gebied nodig heeft.

De video benadrukt nog eens de noodzaak van beschermde wildcorridors, zegt Budd. “Zonder corridors waarlangs ze zich kunnen verplaatsen, beperk je de ruimte waarbinnen ze moeten leven en vergroot je de kans dat deze panters elkaar tegenkomen.”

Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com