Sinds ik me kan herinneren ben ik gefascineerd door de vraag wat er allemaal rondzwemt in de Noordzee. Op de aangespoelde kwallen, krabben en scheermessen na kwam ik tijdens mijn vele bezoekjes aan het strand namelijk weinig tegen.
Maar de Noordzee geeft haar geheimen niet zomaar prijs: in het troebele, bruine water bewegen zich talloze soorten buiten ons zicht. Sinds kort hoort daar ook de geaderde stekelhoren bij, een geduchte roofslak die tot achttien centimeter groot en vijftien jaar oud kan worden.
Een schipbreukeling naar Europa
In 2005 werd de eerste geaderde stekelhoren gevonden in de Noordzee. Sindsdien zijn er nog enkele opgevist tussen België en Engeland. Aan de Nederlandse kust werd een aantal lege slakkenhuizen gevonden. In 2020 trof een mosselkweker een levend exemplaar aan in de Oosterschelde.
Met zijn indrukwekkende slakkenhuis lijkt Rapana venosa een mooie toevoeging aan de biodiversiteit in onze kustwateren. Maar zijn komst baart natuurbeschermers zorgen. De geaderde stekelhoren kwam oorspronkelijk alleen voor in de wateren rond Japan en China, maar heeft zich sinds de jaren veertig weten te verspreiden over de wereld, vermoedelijk doordat zijn larven in het water meereizen met langsvarende schepen. Een vrouwtje kan een miljoen embryo’s per jaar produceren, dus de verspreiding gaat rap. De slak past zich overal snel aan; zo is hij goed bestand tegen vervuiling en tegen sterke verschillen in temperatuur en zoutgehalte van het water.
Waarom is de geaderde stekelhoren een ongenode gast?
De slak doet zich op eigenaardige wijze te goed aan schelpdieren: hij prikt met zijn rasptong een gaatje door de schelp van zijn prooi, doodt hem en zuigt hem op, of vermorzelt de schelp met zijn sterke voet. Vooral oesters, mossels en tweekleppigen, een belangrijke voedselbron voor kustvogels, moeten dus op hun hoede zijn voor de geaderde stekelhoren.
In Nederland en België zijn er tot nu toe nog maar een paar gevonden: in het zoute water van de Noordzee komen predatoren als zeesterren voor, die jonge slakken wel een lesje kunnen leren.
Liever op papier lezen? Je vindt dit verhaal en meer in National Geographic Magazine 08/2023. Bestel ’m hier.
