Britanny Davis wilde altijd al een grote hond. Toen ze een Duitse dog van 8 weken mee naar huis nam, ging die wens in vervulling. Ze noemde haar puppy Zeus, naar de Griekse koning van de goden. Zeus zou de grootste hond ter wereld worden: meer dan een meter hoog op 4 poten.

Maar slechts 4 jaar nadat het gezin Zeus had verwelkomd, moesten ze alweer afscheid nemen. Hij miste een poot en had een longinfectie. Zijn gigantische lijf was op.

Kort leven voor grote rassen

Het verhaal van Zeus staat niet op zichzelf. Honden van grote rassen sterven vaak op jongere leeftijd dan kleine. Veel ouder dan 8 of 10 wordt een Duitse dog over het algemeen niet. Hoewel verschillende factoren van invloed zijn op hoe oud een hond wordt, is lichaamsgrootte een van de belangrijkste voorspellers.

Dat blijkt onder meer uit deze studie, die werd gedaan onder honden die Amerikaanse dierenklinieken bezochten. Het formaat van de hond bleek de nauwkeurigste voorspeller van de levensverwachting, ongeacht tot welk ras een hond behoorde.

Dat grote honden korter leven is best vreemd, want in het dierenrijk geldt over het algemeen het tegenovergestelde. Denk maar zo: als een groot lichaam per definitie invloed heeft op de levensverwachting, zou een blauwe vinvis niet ouder worden dan een eendagsvlieg.

Inteelt is het probleem niet

Volgens dierenarts Silvan Urfer zijn er meerdere theorieën die verklaren waarom grote honden doorgaans korter leven. Het ligt volgens hem in ieder geval niet aan een reden die vaak genoemd wordt: inteelt.

‘Alle moderne honden zijn een product van inteelt en er is geen reden om aan te nemen dat de grote meer zijn doorgefokt dan de kleintjes,’ vertelt hij. Hij wijst er ook op dat grote honden met een gemixte achtergrond maximaal een paar maanden langer leven dan rashonden. Die theorie kan dus de prullenbak in.

Te hard gegroeid?

Een andere theorie richt zich op de gevolgen van groei. Ondanks hun gigantische formaat, beginnen Duitse doggen hun leven als verrassend kleine puppy’s. ‘Honden van de meeste hondenrassen verschillen in omvang niet zo veel van elkaar als puppy,’ vertelt Urfer.

Maar een volgroeide Newfoundlander weegt zo’n 68 kilo. Een chihuahua nog geen 3. Grote hondenrassen maken naar verhouding dus een enorme groeispurt door. Die groei legt een enorme druk op hun cellen, aldus Urfer.

Als cellen zich delen, worden de zogeheten telomeren korter. Dat zijn een soort beschermdopjes aan de uiteindes van chromosomen. Je kunt ze een beetje vergelijken met de harde uiteindes van je veters. Deze telomeren beschermen je DNA.

Omdat grote honden zo snel groeien, moeten hun cellen zich ook vaker delen. Bij celdeling is het onvermijdelijk dat er genetische schade optreedt. Grote honden verouderen als het ware sneller dan kleine honden. Ze lopen daardoor ook eerder ouderdomsziekten op, zoals staar.

Meer kans op kanker

Duitse dog Zeus werd gediagnosticeerd met botkanker in zijn poot toen hij slechts 3 jaar oud was. Die diagnose wordt vaker gesteld bij grote honden. Geneticus Jack Da Silva van de University of Adelaide (Australië) vertelt: ‘Hoe groter de hond, hoe groter de kans dat ze komen te overlijden aan kanker.’ Dat geldt overigens ook voor mensen. Lange mensen lopen een groter risico op bijna alle soorten kanker.

Maar de link tussen lichaamsformaat en kanker bestaat niet bij alle diersoorten. Over het algemeen leven grote dieren niet alleen langer, ze krijgen ook minder vaak kanker. Dat staat bekend als Peto’s paradox. Je zou namelijk verwachten dat een dier met meer celdelingen juist méér risico loopt op kanker. Hoe meer delingen, hoe groter de kans dat het fout gaat.

Da Silva vermoedt dat deze paradox alleen geldt als dieren zich ook hebben aangepast aan het hebben van grotere lijven. ‘Grote rassen zijn best nieuw,’ verklaart hij. ‘Ze zijn veelal de afgelopen 200 jaar ontstaan. Mogelijk hebben ze te weinig tijd gehad om beschermingsmechanismes tegen kanker te ontwikkelen.’

Meer redenen voor een kort leven

Urfer is minder overtuigd van een verhoogd risico op kanker als enige reden voor de kortere levensspanne van grote honden. Een hele reeks aan kleine genetische veranderingen is verantwoordelijk voor het formaat van een hond.

Het gen genaamd IGF1 neemt 15 procent voor zijn rekening. Als dit gen wordt onderdrukt in muizen, dan leven ze langer. ‘Het is best aannemelijk dat een bovenmatige aanwezigheid van dit gen in grote honden verantwoordelijk is voor hun versnelde veroudering,’ aldus Urfer.