De achtervolging vlak onder het wateroppervlak is in volle gang. Een troep van twaalf orka’s wijkt geen seconde van de zijde van het beoogde slachtoffer: een blauwe vinvis. Hoe meer de laatstgenoemde vertraagt, hoe meer orka’s zich melden.
Net zolang totdat het kansloze dier volledig is uitgeput en zo’n twintig dieren hun vlijmscherpe tanden in zijn vlees zetten. Ademhalen is niet langer mogelijk: de meesterjagers houden gezamenlijk hun prooi onder water. Het dier sterft ter plekke, het gezamenlijke orkadiner kan beginnen.
De eerste jacht op een oceaanreus
Een doorsnee jachtpartij? Niet bepaald. Het even indrukwekkende als macabere tafereel, dat werd waargenomen voor de kust van Bremer Bay in het zuidwesten van Australië, is zeldzaam. Niet eerder werd geobserveerd dat orka’s een blauwe vinvis aanvielen én opaten. Een artikel dat werd gepubliceerd in wetenschappelijk vakblad Marine Mammal Science. beschrijft in totaal drie van dergelijke bijzondere jachtpartijen: in maart en april 2019, en in maart 2021.
Van orka’s is weliswaar al langer bekend dat ze grote walvissoorten durven aan te vallen, maar doorgaans zijn de slachtoffers kalfjes. In twee van de beschreven jachtpartijen hadden de orka’s het inderdaad voorzien op jonge dieren: een klein kalfje en een exemplaar van ongeveer een jaar oud. Maar bij het derde incident vielen de orka’s een op het oog gezonde volwassen vinvis aan, een dier met een lengte van ongeveer twintig meter. Een knappe prestatie van de orka’s, die zelf maximaal tien meter lang worden.
Hoe kan een orka zo’n enorm dier doden?
De grote vraag is: hoe kan een orka een dier te grazen nemen dat twee keer zo groot is als hijzelf? Het antwoord: nauwe samenwerking. Omdat orka’s in hechte families leven, geleid door een matriarch (het oudste vrouwtje). De familieleden leren samen, spelen samen én jagen samen. Decennialang.
Zo waren bij de vinvisachtervolgingen uit de publicatie in totaal zo’n vijftig orka’s betrokken, waarbij verschillende kleine groepjes samenwerkten en vaak van rol wisselden: van het meezwemmen, tot het happen in het walvisvlees en uiteindelijk het verdrinken van hun gigantische prooi.
‘Zulke orkafamilies bestaan minstens zolang als een mensenleven. Dat biedt tientallen jaren aan trainingsmogelijkheden,’ vertelt coauteur en marien ecoloog Robert Pitman van het Marine Mammal Institute van de Oregon State University. Hij vergelijkt de jachtstrategie met die van wolven: ‘Ook zij oefenen dagelijks als team en maken de gezamenlijke jacht tot een geoliede machine, net als orka’s dat doen.’
Goed nieuws voor zowel de orka als de vinvis?
Pitman beschouwt de jachtpartijen als goed nieuws: ‘Een positief signaal voor de populatie van beide diersoorten.’ Hij stelt dat orka’s mogelijk altijd al op blauwe vinvissen jaagden, maar dat de roofdieren op zoek moesten naar andere prooien toen er door de catastrofale walvisvangst halverwege de vorige eeuw bijna geen vinvissen meer in de oceanen zwommen.
Volgens hem zijn deze jachttaferelen een signaal dat orka’s hun oude eetgewoonte weer oppakken, omdat de voedselbron in toenemende mate voorhanden is. De IUCN schat dat er momenteel tussen de vijf- en vijftienduizend blauwe vinvissen leven.
