Dit zijn onze mooiste dierenfoto’s van 2021

Veilig te midden van zijn verwanten glijdt het kalf van een witte dolfijn vlak over de rotsige zeebodem. Tussen zijn kaken houdt hij een platte steen geklemd – een stuk speelgoed dat speels onder soortgenoten wordt doorgegeven. Wetenschappers denken dat witte dolfijnen (of beluga’s) complexe sociale structuren kennen: ze wijzen elkaar op nieuwe zwemroutes; ze maken gebruik van individuele roepen, waarschijnlijk om hun eigen identiteit duidelijk te maken; ze spelen, ravotten en flirten met elkaar, waarbij ze met hun staart wiebelen en met hun lijf zijwaarts over de zeebodem schuren om hun opperhuid af te pellen. We staan nog maar het begin van onze inzichten in de complexiteit van culturen bij dolfijnen en andere walvisachtigen.

Brian Skerry’s opname van het speelse witte dolfijnenjong is de eerste van zijn aard. Het is slechts één van de 28 foto’s die door de beeldredacteuren van National Geographic zijn geselecteerd als onze beste dierenfoto’s van 2021.

Terwijl de wereld dit jaar nog altijd was verwikkeld in de turbulente gevolgen van de pandemie, leefden de dieren op onze planeet gewoon hun leven. In enkele van de meest adembenemende National Geographic-foto’s is de pure schoonheid van de natuur vastgelegd: Eduard Florin Niga’s portretten tonen in alle detail de diversiteit van enkele van ’s werelds meest minuscule gezichten: die van mieren. Jennifer Hayes en David Doubilet dompelen ons onder in de weidse en nachtelijke wereld van de open zee, waar oplichtende koffervissen en horsmakrelen door de duisternis glijden. In Brian Browns foto van een schitterend gekleurde orchideebij, die werd gemaakt op een torenhoog staketsel in de jungle van het Braziliaanse Amazonegebied, maken we kennis met een tropische verwant van onze doodgewone hommel. De bij behoort tot de vele insecten in het Amazonegebied die dit jaar zijn ontdekt en voor het eerst zijn gefotografeerd. Deze beelden helpen ons om verder te kijken dan onszelf en een moment van bezinning te vinden in de pracht en complexiteit van het dierenrijk.

Maar het spookbeeld van de mens is nooit ver weg. In enkele van de indrukwekkendste beelden die onze fotografen van de wilde flora en fauna hebben gemaakt, is iets dreigends te bespeuren. In Thomas Peschaks foto’s van stokstaartjes en schubdieren in de Kalahariwoestijn, een hotspot van klimaatverandering, is de kwetsbaarheid van deze wezens in alle scherpte vastgelegd. Mélanie Wengers foto van een nieuwsgierige zwartvoetpinguïn in Simon’s Town, Zuid-Afrika, werpt licht op een soort die nóg ernstiger met uitsterving wordt bedreigd dan de witte neushoorn en het risico loopt binnen de komende vijftien jaar te verdwijnen.

Andere foto’s belichten de helpers. Brent Stirtons beelden van een dierenverzorger die een gorilla die hij zelf heeft grootgebracht, ziet sterven in zijn armen en van een piloot die chimpanseeweesjes naar een opvangcentrum vliegt, en Nichole Sobecki’s foto’s van een cheetawelp die uit handen van wildsmokkelaars is gered, tonen het geweld van de wildcriminaliteit maar ook de mensen die het enorme leed dat wordt aangericht, proberen te verzachten.

Volgens Kathy Moran, adjunct-directeur fotografie van National Geographic en curator van de selectie, is het overheersende thema van deze collectie de band tussen mensen en de wilde natuur. ‘Onze fotografen zijn zó betrokken bij de verhalen die ze vertellen dat ze bereid zijn er alles aan te doen om foto’s te maken die niemand eerder heeft gezien en om de wilde natuur en de thema’s waaraan we aandacht moeten besteden met anderen te delen.’

Na veertig jaar bij het Magazine zal Moran deze maand afscheid nemen en kijkt nu terug op de manier waarop de fotojournalistieke benadering van de wilde flora en fauna in de loop der decennia is veranderd. ‘Toen ik met dit werk begon, zag je veel verhalen over dieren, over de wilde natuur – puur natuurlijke historie.’ Jarenlang werd de fotojournalistiek van National Geographic overheerst door prachtige verhalen over wilde dieren.

‘Er zal altijd een plek zijn waar die verrukking over de natuur en de charme van wilde dieren noodzakelijk zijn,’ zegt Moran. ‘Maar wat voor mij steeds duidelijker werd, was dat we daarmee maar de helft van het verhaal vertelden.’

Volgens haar heeft de wildfotografie van National Geographic zich ontwikkeld in een richting die verdergaat dan de aandacht voor het fascinerende van wilde dieren en inmiddels ook licht werpt op de problematiek rond deze dieren. Wat onze fotografen volgens Moran vaak bezighoudt, is de vraag ‘hoe het in de toekomst met deze dieren – en met onszelf – verder moet. Die kant van het verhaal begon voor mij steeds belangrijker te worden (...). Ik vond echt dat de meest wonderbaarlijke foto’s van de wilde natuur weinig inhoud hadden als het voortbestaan van het dier in kwestie werd bedreigd door X, Y of Z en wij dat niet lieten zien.’

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd in het Engels op nationalgeographic.com

Een mannetjespanter springt over een beekje in het Florida Panther National Wildlife Refuge, in het zuidwesten van de staat. De zelden gefotografeerde katten, waarvan er nog maar zo’n tweehonderd exemplaren in het wild rondlopen, heroveren hun aloude verspreidingsgebied ten noorden van de Everglades, maar hun habitat wordt nog altijd bedreigd door uitdijende voorsteden. In juni nam Florida vergaande maatregelen om de wildcorridors te beschermen die zo belangrijk zijn voor het voortbestaan van de panter. (Uit: ‘How America’s most endangered cat could help save Florida,’ maart 2021.)

Glaskikkers – minuscule Latijns-Amerikaanse boomkikkertjes die hun naam ontlenen aan hun doorschijnende huid – zijn meesters in camouflage. Deze Manduriacu-glaskikker is een opportunistische jager die op de loer ligt om toevallig langskomende kleine insecten of spinnen te verschalken.

De embryo’s van de Wiley-glaskikker (rechts), een soort die inheems is in het oostelijke Andesgebergte van Ecuador, hangen aan het uiteinde van een varenblad. Als de eitjes uitkomen, vallen de kikkervisjes in het beekje eronder, waar ze zich verder ontwikkelen. (Uit: ‘These see-through frogs are full of surprises,’ juli 2021.)

In het noorden van Kenia worden olifantenweesjes in het opvangcentrum Reteti Elephant Sanctuary ongeveer elke drie uur gevoed met flesvoeding. Vroeger werden de kalveren gezoogd met geïmporteerde menselijke babymelk, maar toen dat product door de coronamaatregelen steeds schaarser werd, stapte het personeel van het centrum over op eigen flesvoeding, die nu wordt gemaakt van geitenmelk. De nieuwe flesvoeding is veel goedkoper, duurzamer en gemakkelijker verkrijgbaar – en de olifantjes gedijen er prima op. (Uit: ‘For Kenya’s orphaned elephants, goats to the rescue,’ augustus 2021.)

Deze foto werd in het midden van een wervelende sprinkhanenzwerm gemaakt in de Lewa Wildlife Conservancy, in het noorden van Kenia. Zwermen als deze kunnen een oppervlakte van ongeveer honderd tot 120.000 hectare beslaan en uit veertig tot tachtig miljoen sprinkhanen bestaan. Sinds het einde van 2019 wordt de lucht in de Hoorn van Afrika geregeld door reusachtige sprinkhanenzwermen verduisterd. De insecten vreten gewassen en grasland kaal en hebben in acht landen een sproeicampagne op gang gebracht om de plaag vanuit de lucht en op de grond met insecticiden te bestrijden. Maar de gebruikte bestrijdingsmiddelen kunnen ook zware schade aanrichten aan andere flora en fauna. (Uit: ‘A locust plague hit East Africa. The pesticide solution may have dire consequences,’ maart 2021.)

Voor de kust van Marseille, tachtig meter onder de Middellandse Zee, drijven ‘narwalgarnalen’ (Plesionika narval) door wouden van zwart koraal. (Dit koraal dankt zijn naam aan zijn zwarte kalkskelet, maar de levende poliepen zijn wit.) De garnalen zijn zo’n tien centimeter lang en communiceren onderling met hun lange voelsprieten. Bij exemplaren in de Middellandse Zee zijn stukjes plastic in de ingewanden aangetroffen.

Langs de kusten van de noordelijke Atlantische Oceaan slaan badgasten meteen op de vlucht als ze deze kwal zien drijven: Pelagia nociluca, oftewel de parelkwal. Zowel de tentakels als de klok van het dier zijn bedekt met netelcellen. Maar dit exemplaar voor de kust van La Ciotat in Zuid-Frankrijk is zelf verlamd geraakt door toedoen van zwarte koraalpoliepen. (Uit: ‘They spent 28 days under the sea—and found another Earth,’ april 2021.)

Anthony Caere, een piloot van het Parc national des Virunga in de Democratische Republiek Congo, heeft de jonge chimpansees Felix en Mara op de arm terwijl hij ze naar het Lwiro Primates Rehabilitation Center vliegt. De ouders van de babychimpansees werden gedood door stropers. Volgens Caere, die in 2017 een vliegtuigcrash overleefde, geeft het helpen van de chimpansees hem een levensdoel. (Uit: ‘Central African sanctuary gives hope to chimps—and their rescuers,’ september 2021.)

Op 26 september overleed de berggorilla Ndakasi na een slepende ziekte in de armen van haar verzorger, kort nadat deze foto was gemaakt. Andre Bauma en andere verzorgers van het Senkwekwe Mountain Gorilla Center in de Democratische Republiek Congo hadden sinds 2007 voor haar gezorgd, toen ze was aangetroffen terwijl ze zich vastklampte aan het dode lichaam van haar moeder. Ndakasi was de enige chimpansee van haar familiegroep van ernstig bedreigde berggorilla’s die de doelgerichte slachtpartij overleefde. De aanval werd later in verband gebracht met de illegale handel in houtskool. (Uit: ‘Remembering Ndakasi, a beloved mountain gorilla,’ oktober 2021.)

Iriserende orchideebijen, de tropische neefjes van onze hommels en honingbijen, behoren tot de vele nieuwe en bijzondere insecten die op een veertig meter hoge observatietoren bij Manaus in Brazilië door entomologen zijn gevangen. De meeste wetenschappers bestuderen insecten op de grond, maar deze entomologen richtten de blik omhoog – en ontdekten een verbijsterende diversiteit aan nieuwe wezens. (Uit: ‘Hundreds of new and unusual insects discovered in the Amazon’s canopy,’ maart 2021.)

De mierenportretten van fotograaf Eduard Florin Niga tonen de gezichten van deze insecten in microscopische details. Links is de kogelmier Paraponera clavata te zien, die inheems is in Latijns-Amerika en een van de meest pijnlijke insectenbeten van het dierenrijk kan uitdelen.

Rechts wordt de lezer aangestaard door een lid van het geslacht Camponotus, een grote, complexe en wijdverbreide groep mieren die uit meer dan duizend soorten bestaat. (Uit: ‘These ant ‘portraits’ reveal how diverse and beautiful these insects are,’ mei 2021.)

Carla Heras, vrijwilligster van het Santuario Gaia in het Spaanse Camprodon, houdt de eend Laietana in haar armen. De eend behoort tot de 1500 dieren die in het centrum zijn opgevangen; de meeste ervan werden van de straat of uit boerderijen gered. Gaia is een van de tientallen opvangcentra in Spanje waar dieren uit de veehouderij een toevluchtsoord vinden. (Uit: ‘In Spain, sanctuaries give forever homes to rescued farmed animals,’ april 2021.)

Boven het Moore Reef, dat deel uitmaakt van het Groot Barrièrerif, wervelt een sneeuwstorm van koraaleitjes en -sperma. Bij de jaarlijkse gametenbloei, die op gang wordt gebracht door een combinatie van de maanstand, de watertemperatuur en de lengte van de dag, scheiden koralen wolken van geslachtscellen (gameten) uit – sperma en eitjes – die in het water met elkaar versmelten. Dankzij de gametenbloei planten koralen zich geslachtelijk voort en kunnen ze hun genetische diversiteit in stand houden. Ruim een kwart van de koralen die op aarde bekend zijn, wordt met uitsterving bedreigd. ‘Het geeft mij vreugde en opluchting om te zwemmen door een sneeuwstorm van gameten, die zijn opgestegen uit overlevende koralen,’ zegt fotograaf David Doubilet. (Uit: ‘How coral reefs might survive climate change,’ april 2021.)

Als op de open oceaan de duisternis invalt, is er een geheel nieuwe wereld te ontdekken. Links verbergt een juveniel horsmakreeltje zich achter een kwal, die hij als een motorbootje stuurt. De kwal biedt de vis bescherming tegen roofdieren, terwijl de horsmakreel zich mogelijk met de parasieten voedt die zich in de kwal hebben vastgebeten

Rechts zwemt een juveniel koffervisje ter grootte van een contactlens voor de kust van Indonesië. (Uit: ‘Meet the creatures of the night sea,’ september 2021.)

In het Rocky Mountain National Park in Colorado mijdt een fluithaas (of pika) de felle zon en zoekt verkoeling in een schuilplaats tussen de rotsen. Fluithazen hebben zich tijdens hun evolutie aangepast aan harde winters in de bergen en zijn bijzonder gevoelig voor te warme zomers. Met behulp van vrijwilligers wijdt het Colorado Pika Project zich aan het vergaren van zoveel mogelijk gegevens over deze geliefde inheemse soort en zijn habitat, om de dieren beter te kunnen beschermen. (Uit: ‘This adorable rabbit relative sounds an alarm for global warming,’ augustus 2021.)

Elke maand februari – nog vóór hun gevaarlijke trek naar het noorden – verzamelen gnoes zich op de weidse vlakten aan de zuidgrens van het Serengeti National Park in Tanzania, waar ze zich samen met talloze zebra’s (die met ze mee zullen trekken) tegoed doen aan vers gras en hun jongen ter wereld brengen. Hier worden elk jaar een half miljoen gnoekalveren geboren – gemiddeld zo’n 24.000 per dag. De pasgeboren dieren kunnen binnen enkele minuten met hun moeder meelopen. Zo’n 1,3 miljoen gnoes trekken elk jaar in een grote boog met de klok mee van Tanzania naar Kenia, waarbij ze de seizoensgebonden regenval volgen. Het gaat om de grootste landtrek op de planeet. (Uit: ‘Why the wildebeest is the unlikely king of the Serengeti,’ november 2021.)

In het Keniaanse Masai Mara National Reserve hebben ze van safarigidsen de bijnaam de ‘Magnificent Five’ gekregen. Deze cheetamannetjes hebben meer dan vier jaar samen gejaagd. Normaliter zijn ze rivalen, maar de katten kunnen zeer sociaal zijn en zich enorm goed aanpassen. Deze cheeta’s zijn bij elkaar gebleven zolang ze dat van pas kwam. (Uit: ‘The urgent need to protect the Serengeti’s intricate web of life,’ november 2021.)

In de achterbak van een terreinwagen sist een zeven maanden oude cheeta naar de uitgestrekte hand van een verzorger. Het welpje (dat later de naam Astur kreeg) werd door de douane onderschept voordat het aan een wildsmokkelaar verkocht kon worden. Maar elk jaar worden grote aantallen (mogelijk honderden) vaak zeer jonge cheeta’s vanuit Somaliland naar de Golfstaten gesmokkeld, waar ze als exotische huisdieren worden verkocht. (Uit: ‘How trafficked cheetah cubs move from the wild and into your Instagram feed,’ augustus 2021.)

De cheeta San (de naam betekent ‘neus’ in het Somalisch) behoorde tot een groepje van tien welpen dat in oktober 2020 werd gered na de geruchtmakende arrestatie van de cheetasmokkelaar Cabdi Xayawaan. San had een lelijke wond aan haar neus en huilde aanvankelijk veel. Maar sinds ze samenleeft met Link en Zelda (rechts), is ze tot rust gekomen. (Uit: ‘How trafficked cheetah cubs move from the wild and into your Instagram feed,’ augustus 2021.)

De tweelingcheeta’s Link en Zelda werden eveneens gered na de arrestatie van Cabdi Xayawaan. Ze zijn vernoemd naar personages uit het Nintendo-computerspelletje The Legend of Zelda en zijn onafscheidelijk – ook al ergert Zelda zich aan het geravot van Zink.

Stokstaartjes – uit de familie van de mangoesten – overleven in de Kalahariwoestijn in zuidelijk Afrika alleen dankzij de groep waarin ze leven. Schildwachten staan op de uitkijk en speuren de omgeving af op gevaren, terwijl volwassen dieren met een lagere rang in de pikorde – overwegend wijfjes – voedsel verzamelen en voor de welpen van het alfavrouwtje zorgen. Onduidelijk is nog of de stokstaartjes van de Kalahari te lijden hebben onder de klimaatverandering, maar hun aantallen zouden kunnen slinken door warmere en drogere zomers. (Uit: ‘Rising heat puts the Kalahari’s ecosystem on the edge of survival.’ juli 2021.)

Steppenschubdieren (Temminck-schubdieren) komen na het invallen van de duisternis tevoorschijn uit hun holen en verorberen elk zo’n 15.000 mieren en termieten per nacht – oftewel vijfenhalf miljoen per jaar. De overvloedige aanwezigheid van deze insecten is afhankelijk van gezonde grassen, de levensdraad die het leven op het karige zand van de Kalahari samenbindt. Zonder zomerregen zal het gras niet ontkiemen. De woestijn is een van de plekken op aarde die het meest door de klimaatverandering wordt getroffen. Nu de neerslagpatronen in de regio door de steeds hogere temperaturen verschuiven, staat de schubdieren een onzekere toekomst te wachten. (Uit: ‘Rising heat puts the Kalahari’s ecosystem on the edge of survival.’ juli 2021.)

Toen eind 2020 een eilandje in het Keniaanse Baringomeer overstroomde, raakten acht zeldzame Rothschild-giraffes door het water ingesloten. Een team van reddingswerkers bracht de dieren één voor één naar het vasteland, waarbij een vrouwtje genaamd Asiwa als eerste werd overgezet. De giraffes werden op een ‘veerpont’ van metalen vaten, stalen balken en plastic zeil naar het vasteland vervoerd, waar ze werden ondergebracht in een pas gebouwd opvangcentrum. (Uit: ‘How former foes worked together to help save these rare giraffes,’ april 2021.)

In Simon’s Town in Zuid-Afrika broedt een grote kolonie zwartvoetpinguïns. Sommige van de dieren zijn gewend geraakt aan mensen, waardoor ze in achtertuinen opduiken en zelfs woningen binnenwandelen. Een paar pensions in het stadje gebruiken de aanwezigheid van de pinguïns om klanten te trekken, maar experts wijzen erop dat deze gewenning ertoe kan leiden dat de vogels drukke wegen oversteken en worden overreden. Het hoogtepunt van het toerismeseizoen valt samen met de periode waarin de pinguïns in de rui zijn en gedurende meerdere weken niet op zoek kunnen gaan naar voedsel, waardoor ze mogelijk extra kwetsbaar zijn voor stress. (Uit: ‘Africa’s only penguins face an uncertain future,’ oktober 2021.)

Een zeeluipaard dobbert naast een ijsberg voor de kust van het Antarctisch Schiereiland. Op de lens van de onderwatercamera blijven luchtbelletjes kleven die uit het langzaam smeltende ijs vrijkomen. Voor deze zeeluipaarden is het drijfijs de plek waar ze hun welpen ter wereld brengen en in de rui gaan. Bovendien is het ijs de habitat voor krill, een belangrijke voedselbron. (Uit: ‘An icy world is in meltdown, as penguin population shifts signal trouble,’ oktober 2021.)