Alleen al in het afgelopen jaar vonden archeologen in de oud-Romeinse stad Pompeï een tweeduizend jaar oude wasserette, een slaapkamer voor slaafgemaakten en een fresco met daarop een voorloper van de pizza.
Die ontdekkingen waren niet te danken door te graven in de zes meter diepe laag as die de stad bedekte toen de Vesuvius in het jaar 79 n.Chr. uitbarstte. Al tientallen jaren heeft de Italiaanse regering een verbod op nieuwe uitgravingen in Pompeï. Dat betekent dat nieuwe vondsten meestal gedaan worden tijdens werkzaamheden om de al blootgelegde delen van de stad te beschermen en herstellen, zegt Steven Ellis, een professor Romeinse archeologie aan de University of Cincinnati die meewerkte aan het uitgraven van de wijk Porta Sabia in Pompeï.
Schade door instortingen
‘Toen de stad werd uitgegraven, ontstond er een soort klif van vulkanisch materiaal,’ zegt Ellis. Aardverschuivingen en instortingen leidden er eerder al toe dat uitgegraven gebieden beschadigd raakten, tot grote verontwaardiging van de internationale gemeenschap. ‘Daarom worden die delen nu hersteld en verstevigd. Om dat te doen, moest een klein stuk aan de rand worden uitgegraven.’
Pompeï houdt nog altijd geheimen verborgen. Schattingen lopen uit een, maar zo’n 15 tot 25 procent van de stad is nog bedekt. Voor veel archeologen is de vraag niet zozeer wat er nog te vinden valt, maar of ze überhaupt moeten blijven graven.
‘We hebben genoeg van Pompeï uitgegraven voor het grote publiek. We hebben genoeg waar de wetenschappelijke gemeenschap van kan leren,’ zegt Ellis. ‘Wat we juist moeten doen, is het zo goed mogelijk beschermen van de resten voor de toekomst.’
Man met een hondenhoofd
Italië probeert de blootgelegde delen van de oude stad op verschillende manieren te behouden en herstellen. Il Grande Progetto Pompei (het Grote Pompeï Project) begon in 2012 als een samenwerking met de Europese Unie. Zo’n 105 miljoen euro werd uitgegeven om onder meer wallen te versterken, muren te restaureren en constructies te bescherming tegen de blootstelling aan het weer.
Ontdekkingen die werden gedaan tijdens dit restauratieproject bleken net zo fascinerend als die bij de oorspronkelijke opgravingen. Werkzaamheden om de stabiliteit van regio V (Pompeï heeft negen regio’s) te verbeteren, onthulde in 2018 een verzameling fresco’s, waaronder een bijzonder exemplaar met dolfijnen. Later datzelfde jaar vonden archeologen iets wat ze de ‘Betoverde tuin’ noemden, een rijkversierd altaar waarop een man met een hondenhoofd staat afgebeeld, mogelijk als verwijzing naar de Egyptische god Anubis.
‘Telkens wanneer we onder de grond van Pompeï spieken, worden we verwonderd en verrast,’ zegt Eric Poehler, een professor aan de Unviersity of Massachusetts-Amherst die deelnam aan veldwerk in Pompeï. ‘Met elke schep zien we prachtige glimpen van het verleden.’
