De geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog werd niet alleen geschreven door mannen. Er waren heel wat moedige vrouwen die werkten als spion of als medewerker van een inlichtingendienst, met alle risico’s van dien. Deze 5 vrouwen waagden hun leven tijdens de Tweede Wereldoorlog.
1. Josephine Baker
In de jaren 30 van de vorige eeuw wist de Afro-Amerikaanse danseres en zangeres Josephine Baker naam te maken in Parijs . Ze wekte de aandacht van Jacques Abtey, die werkte voor de Franse inlichtingendienst.
In 1937 werd Baker officieel Frans staatsburger. Toen Abtey haar twee jaar later vroeg om inlichtingen te verzamelen in de net uitgebroken Tweede Wereldoorlog, antwoordde ze: ‘Frankrijk heeft me gemaakt tot wie ik ben. De Parijzenaren hebben me alles gegeven. Ik ben bereid om mijn leven te geven voor ze.’
Haar sterrenstatus werd haar dekmantel. Ze bezocht feesten aan de Italiaanse en Franse ambassade en trad op verschillende plekken op. Tegelijkertijd luisterde ze mensen af en smokkelde ze belangrijke documenten. Na haar dienst kreeg ze de militaire onderscheiding Croix de guerre (Oorlogskruis).
2. Noor Inayat Khan
De Indiase Noor Inayat Khan was musicus en kinderboekenauteur. Ze groeide op in Engeland en Frankrijk. Toen de Duitsers in 1940 Frankrijk binnenvielen, vertrok ze met haar moeder naar Londen, waar ze werd opgeleid tot radio-operator.
Ze was technisch onderlegd en sprak Frans, waardoor ze opviel bij Vera Atkins. Zij gaf leiding aan de vrouwelijke agenten van Section F, de Franse afdeling van een Britse geheime organisatie. Atkins stuurde Khan naar Frankrijk, waar ze van onderduikadres naar onderduikadres trok.
Uiteindelijk werd Khan verraden. In oktober 1943 werd ze opgepakt, waarna een stevige ondervraging volgde. Haar verhaal eindigt in Dachau, het concentratiekamp waar ze in september 1944 werd geëxecuteerd. Toen de beul het pistool tegen haar achterhoofd duwde, zou ze haar laatste woorden gesproken hebben: ‘Liberté.’
3. Josefina Guerrero
Josefina Guerrero liep vlak voor de Japanse bezetting van de Filipijnen in 1942 lepra op. Kans op genezing was er niet, en dus besloot ze zich in te zetten voor haar land. Ze werd een spion voor het Filipijnse verzet.
De Japanners stonden bekend om hun uitgebreide bodyscans, maar raakten Guerrero vanwege haar ziekte niet aan. Dat bood kansen om geheime boodschappen en zelfs wapens te smokkelen naar militairen en het verzet. Daarnaast bracht ze Japanse versterkingen en geschutsopstellingen in kaart. Op 21 september 1944 werden haar kaarten door de Amerikanen gebruikt om Japanse verdedigingswerken in de haven van Manilla te vernietigen.
Na de oorlog werd Guerrero opgesloten in een leprakolonie, maar mocht na een paar jaar naar de VS komen voor een nieuwe behandeling. Ze was de eerste buitenlander met lepra die een visum kreeg voor het land.
4. Agnes Meyer Driscoll
Agnes Meyer Driscoll studeerde wiskunde, muziek, natuurkunde en vreemde talen aan Ohio State University. Ze sloot zich in 1918 aan bij de Amerikaanse marine, waar ze de hoogste rang voor vrouwen bereikte. Ook na de Eerste Wereldoorlog bleef ze in dienst bij de marine.
Toen de Tweede Wereldoorlog zich aandiende, wist Driscoll de uiterst complexe JN-25 code van de Japanners te kraken. De Japanse aanval op Pearl Harbor in december 1941 kon daarmee helaas niet worden voorkomen, maar latere Japanse aanvallen wel. In 2000 kreeg Driscoll een plekje in de Hall of Honor van de National Security Agency.
5. Andrée de Jongh
Andrée De Jongh stond aan het hoofd van de Comète (de Komeetlijn), een geheim netwerk in het bezette België en Frankrijk. Die groep bracht neergeschoten geallieerde soldaten en piloten in veiligheid. Haar netwerk voorzag gewonden van burgerkleding en valse papieren, en smokkelde hen de Frans-Spaanse grens over. Vanaf daar werden ze door Britse ambtenaren naar Gibraltar gebracht.
Dankzij inspanningen van De Jongh en haar team werden 800 militairen gered. Uiteindelijk werd ze opgepakt door de nazi’s, die haar naar talloze concentratiekampen deporteerden. Ondanks stevige ondervragingen gaf ze geen enkele naam prijs en wist ze te overleven.
