De Oost-Caribische staat Dominica is trots op de schoonheid van het eiland.

Het is omgeven door blauw water, begroeid met spectaculaire regenwouden en een magneet voor toeristen dankzij de bijnaam ‘Nature Island’. Om haar parels te beschermen, zette de kleine eilandstaat onlangs een grote stap.

Tegen januari 2019 moeten in Dominica, dat zeventigduizend inwoners telt, alle gangbare plastic- en piepschuimverpakkingen voor levensmiddelen verboden zijn.

In de aankondiging van het besluit afgelopen maand legde de overheid uit dat het besluit is gebaseerd op een eerder initiatief om de invoer van niet-afbreekbare verpakkingen te beperken. Daarbij werd geprobeerd de toevoer naar de winkels en restaurants die ze verspreiden te stoppen.

“Dominica noemt zich trots ‘Nature Isle’,” zegt premier Roosevelt Skerrit in een verklaring. “We moeten die titel in alle opzichten verdienen en uitstralen. Het afvalprobleem tast dat beeld aan en we blijven er maar mee worstelen.”

Andere landen hebben maatregelen genomen om bepaalde plastic artikelen, met name plastic tassen, te bestrijden. Dominica streeft met haar stap echter een groter doel na. In de komende jaren wil het land de eerste klimaatbestendige natie ter wereld worden. De regering wil niet alleen de waardevolle toeristische sector beschermen, maar hoopt met een duurzaam beleid ook het eiland weerbaarder te maken tegen orkanen, zoals de orkaan die in 2017 de infrastructuur van het land verwoestte.

“Dit is een unieke kans om een voorbeeld te zijn voor de wereld. Een voorbeeld van hoe een hele natie rampspoed te boven komt en klimaatbestendig voor de toekomst kan zijn,” aldus Skerrit tijdens een persconferentie in Dominica afgelopen jaar.

Aan de frontlinie

Dominica bevindt zich niet alleen aan de frontlinie van klimaatverandering. De warme wateren rond het eiland behoren ook tot de populairste zomerstekken van migrerende potvissen. Het elimineren van plastic krijgt nog meer urgentie, omdat deze populaties moeten worden beschermd. Plastic is namelijk schadelijk voor zeedieren.

National Geographic-verkenner Shane Gero werkt al vijftien jaar lang op Dominica om potvissen te bestuderen. In vergelijking met andere regio's ziet het water van Dominica er volgens hem nog ongerept uit. Het komt echter regelmatig voor dat er plastic in het water drijft.

“Dieren zijn nieuwsgierig, zeker de kalfjes,” zegt hij. “Soms spelen ze met lunchdozen van piepschuim.”

Potvissen kunnen wel zeventig jaar worden. Vele leven in familiegroepen. Gero heeft de dynamiek in walvisgroepen jarenlang kunnen bestuderen. De afgelopen jaren hebben sommige kalfjes het echter niet gered.

Hij weet niet precies waarom deze jonge potvissen vroegtijdig zijn gestorven. Dat wordt nog steeds onderzocht, maar onder wetenschappers is bekend dat dieren en plastic niet samengaan. In Thailand en Spanje zijn walvissen en andere zeedieren aangespoeld met kilo's plastic in hun maag.

Volgens schattingen in een onderzoek uit 2015 dat in Science is gepubliceerd, komt jaarlijks acht miljoen ton plastic in de oceanen terecht. Dominica hoopt dat de ongerepte wateren een toevluchtsoord blijven voor enkele van de meest majestueuze dieren uit de oceanen.

Een groter doel

De aankondiging van Dominica komt enkele weken na de actie #STOPMETPLASTIC van National Geographic. Hierin werd melding gemaakt van de problemen door niet-afbreekbaar plastic, met name in de oceanen.

National Geographic-fotograaf Brian Skerry fotografeert zeedieren over de hele wereld. Op veel plekken ziet hij welke uitdagingen plastic vormt voor de dieren die hij probeert te fotograferen.

“Deze plekken liggen op dagen reizen van afgelegen gebieden zoals Fiji. Toch loop je op deze onbewoonde eilanden, die ongerept zouden moeten zijn, tot aan je kuiten in plastic afval,” vertelt hij. “Dat geeft aan hoeveel plastic er in de oceanen rondzwerft.”

Kijk ook op natgeo.nl/stopmetplastic

Dit verhaal werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com