Van tropische, vochtige wouden tot gortdroge bossen: in grote delen van Afrika viel het groen de afgelopen decennia ten prooi aan ontbossing. In sommige gevallen moest een bos plaatsmaken voor landbouw, op andere plekken was het simpelweg te doen om de winning van het hout.
‘Toch is meestal maar heel summier gedocumenteerd wat de reden is achter de houtkap,’ zegt Robert Masolele, onderzoeker aan Wageningen University & Research. Met een nieuwe interactieve kaart, gevoed door satellietbeelden en ingevuld met behulp van AI (kunstmatige intelligentie), hoopt Masolele daar antwoorden op te hebben gevonden. Het onderzoek werd gepubliceerd in vakblad Scientific Reports. Het doel? De bossen beter kunnen beschermen.
Ontbossing voor meer landbouwgrond
Masolele en zijn onderzoeksteam trainden met bestaande data een programma in het herkennen van vijftien landschapssoorten op satellietbeelden, waaronder cacao- en cashewteelt. Inmiddels is het erin geslaagd om van beelden die zijn gemaakt tussen 2001 en 2020 zelf aan te geven waarvoor de grond wordt gebruikt ná de ontbossing.
Dankzij de hoge resolutie van de satellietbeelden – ze zijn tot op vijf meter nauwkeurig – biedt de kaart een aantal bruikbare inzichten. Zo wordt bevestigd wat al werd vermoed: bossen moeten het vaakst wijken voor landbouw. En dan met name kleinschalige landbouw, die verantwoordelijk is voor 64 procent van het totale verlies aan bossen tussen 2001 en 2020.
Meer aandacht voor ontbossing
Met de kaart wil Masolele gezaghebbende instanties bewust maken van de gevolgen van ontbossing. ‘Keuzes over hoe we met stukken grond omgaan zijn meestal economisch van aard. Wat de gevolgen zijn voor de natuur wordt niet meegewogen, ook omdat ze moeilijk zijn te bewijzen.’
De innovatieve kaart kan volgens hem bijdragen aan meer begrip en betere monitoring van de ontbossing. Met zijn team wil hij de kaart blijven verfijnen en bovendien uitbreiden naar andere delen van de wereld, zoals Latijns-Amerika en Zuidoost-Azië.
Nog niet uitgelezen? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.
