De zee bij de Portugese vissersplaats Nazaré is het grootste deel van het jaar kalm. In de winter echter jaagt de wind het zeewater door een canyon in de zeebodem. Door de enorme golven die daarbij ontstaan spreekt men wel van ‘de Mount Everest van de zee’.
Nazaré is in trek bij big-wavesurfers sinds er in 2011 een filmpje rondging waarop Garrett McNamara surft op een 24 meter hoge golf, officieel een van de hoogste ooit gemeten. De Braziliaanse Maya Gabeira is al zo’n tien jaar een van de weinige vrouwelijke big-wavesurfers.
Surfen op de hoogste golven ter wereld
Ze koesterde een droom die volgens velen onhaalbaar was: ze wilde surfen op de hoogste golven ter wereld. Gabeira, een vrouw met een aanstekelijke lach, groeide op in Rio de Janeiro. Ze was verslaafd aan adrenalineshots en kampte met ernstige astma. Ze was voortdurend bang om ‘dodelijk benauwd te worden’, zoals ze het noemt.
De meeste mensen zouden open water om deze reden mijden, maar Gabeira deed precies het tegenovergestelde. ‘Ze ligt al zowat haar halve leven in zee,’ zegt regisseur Stephanie Johnes, die in 2022 de documentaire Maya and the Wave maakte. ‘Ze is door diepe dalen gegaan, maar heeft een gave om moeilijkheden te boven te komen.’
Gabeira’s eerste pogingen in Nazaré verliepen rampzalig. In 2013 racete ze in volle vaart over een van de hoogste golven waaraan ze zich ooit had gewaagd, tot ze ineens onder water verdween. Nadat de helpers haar eindelijk op het strand hadden getrokken, moest ze worden gereanimeerd. Deze bijna-doodervaring was een pijnlijke, intense belevenis.
Leestip: National Geographic Young Explorer Melati Wijsen: 'Jongeren zijn vaak te bang om te falen'
‘Dan wordt het donker om je heen en kom je tot waardevolle inzichten,’ zegt ze. Ze hield er een gebroken been, een beschadigde ruggengraat en verergerde angstklachten aan over. Na drie rugoperaties en vier jaar revalideren begon het weer te kriebelen.
Naar eigen zeggen kwam Gabeira er sterker uit. In januari 2018 bedwong ze een 21 meter hoge monstergolf in Nazaré; de hoogste ooit door een vrouw. Twee jaar later volgde een golf van 22 meter – een seizoenrecord, zowel bij de mannen als de vrouwen.
Waarom we zuinig moeten zijn op de oceanen
Gabeira spendeerde lang genoeg op zee om te weten hoe schadelijk afval en plastic zijn voor mariene ecosystemen. ‘Op de meeste plekken drijf je in een zee van rotzooi,’ zegt ze. Als jong meisje hoorde ze al vaak hoe belangrijk het is om zuinig te zijn op de natuur. En haar vader, medeoprichter van de Groene Partij in Brazilië, leerde haar hoe belangrijk het is in actie te komen.
Leestip: Vervuild door plastic: dit zijn de vijf smerigste stranden ter wereld
‘Ik kwam tot het besef dat waar mijn vader sterk begaan is met het groen, ikzelf liever iets wilde doen voor het blauw.’ Als een van de beste big-wavesurfers zet ze haar bekendheid in om oplossingen naderbij te brengen. Sinds 2021 is Gabeira betrokken bij de non-profit Oceana.
Campagnes om het gebruik van plastic terug te dringen
Tijdens de pandemie droeg ze bij aan een campagne om de grootste voedselbezorgdienst in Brazilië, iFood, te bewegen het gebruik van plastic terug te dringen. Mede dankzij haar goede communicatieve vaardigheden werd het een succes.
‘Ze weet hoe je een groot publiek kunt bereiken,’ zegt Jim Simon, CEO van Oceana. ‘En ze voelt intuïtief aan hoeveel mensen zich spiritueel verbonden voelen met de oceaan.’ Sinds 2022 is Gabeira bij Unesco actief als Voorvechter voor Oceaan en Jeugd, een rol waarin ze met jongeren in gesprek gaat over natuurbehoud.
Leestip: Activist Jennifer Uchendu richtte een plek op voor Afrikanen met klimaatstress
‘Als surfer sta je in nauw contact met de zee,’ zegt ze. ‘En als je ergens van houdt, dan ben je er ook mee begaan. Het is een voorrecht me zo diep met de zee verbonden te voelen en te weten dat ik me in de golven kan redden. Het geeft me een goed gevoel die ervaring en de kennis over de zee die ik heb opgedaan met anderen te delen.’
Vorig jaar besloot Gabeira te stoppen met surfen, al woont ze met haar twee honden nog steeds in Nazaré. ‘Ik kan niet zeggen dat bigwavesurfen altijd leuk is geweest. Je streeft telkens weer nieuwe doelen na. Ik was er mentaal niet best aan toe, en de zee hielp me om meer in het hier en nu te zijn.’
Wat het ook was dat ze al die jaren op zee heeft nagejaagd, het lijkt erop dat ze het in de machtige golven van de oceaan heeft gevonden.
Maya Gabeira is een van de 33 visionairs die in aan het woord komen als onderdeel van National Geographic 33. Bekijk de volledige National Geographic 33 lijst hier of lees de interviews in editie 4 (2025) van National Geographic Magazine.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
