Al zeven decennia lang brengt Sir David Attenborough met zijn natuurdocumentaires de verste uithoeken van de planeet in beeld – van tropische regenwouden tot ijzige poolvlakten. Op 99-jarige leeftijd voert hij ons nu naar nog grotendeels onbekend terrein: de bodem van de oceanen.

Het koraal in gevaar

In 1957, toen Attenborough 31 jaar oud was, waagde hij zich voor het eerst aan een duik in het Great Barrier Reef in Australië. ‘Dat was een ervaring als geen ander,’ vertelt hij. ‘Ik zag ontelbare kleine visjes die over de bodem zwemmen, en koraal in allerlei vormen en soorten. Het opende mijn ogen voor de complexiteit van het leven in de oceaan.’

Leestip: Nieuwe documentaire David Attenborough toont verwoestende gevolgen van bodemberoerende visserij

De kans is groot dat ditzelfde koraalrif er vandaag de dag compleet anders uitziet: door de opwarming van de oceaan hebben riffen het zwaar te verduren gehad, maar ook de toenemende visserij heeft hierin een grote rol gespeeld. Deze desastreuze verwoesting van de zeebodem wordt in de nieuwe documentaire van National Geographic, Ocean with David Attenborough, uitvoerig in beeld gebracht.

Hoewel de beelden een moeilijk te verteren realiteit laten zien, is Attenborough optimistisch over de toekomst. Hij gelooft dat, als de juiste maatregelen worden getroffen, de oceaan zichzelf weer kan herstellen. ‘En wie weet is het koraalrif dat ik toen in Australië heb bezocht, een van de riffen die het wél zal overleven.’

De invloed van visserij

Met Ocean slaat Attenborough een andere weg in dan we van hem gewend zijn. Waar veel van zijn documentaires over landdieren gaan, duikt de camera deze keer diep onder water.

‘De onderwaterwereld is grotendeels nog onontgonnen terrein. Dat is de reden dat we deze documentaire wilden maken,’ legt Attenborough uit. ‘Wanneer een regenwoud wordt gekapt, zijn de gevolgen direct zichtbaar. Maar de meeste mensen zijn zich niet bewust van de enorme schaal waarmee het zeeleven momenteel wordt verwoest.’

Leestip: Bescherming Great Barrier Reef is gunstig voor vissen én visserij, blijkt uit onderzoek

Een groot deel van die verwoesting is afkomstig van de enorme metalen visnetten, onderdeel van bodemberoerende visserij. Wanneer deze netten over de zeebodem worden gesleept, vernietigen ze alles wat op hun pad komt. ‘Maar waar we wel duidelijk in willen zijn, is dat onze film niet tegen visserij is,’ zegt Attenborough.

‘Het klopt dat visserij veel schade kan aanrichten, met negatieve gevolgen voor ons allemaal,’ voegt hij toe. ‘Maar er zijn ook duurzame oplossingen mogelijk. Dat hopen we de kijker mee te geven.’

Blik op de toekomst

Ook onderstreept Attenborough dat het belangrijk is om optimistisch te blijven. ‘Het is verleidelijk om bij de pakken neer te gaan zitten. De natuur heeft keer op keer bewezen dat het herstellend vermogen groot is – maar daar is wel hulp bij nodig.’

Leestip: Welke zeedieren en vissen zwemmen er allemaal in de Noordzee?

Niet alle oplossingen zijn decennia van ons verwijderd. In de zeegebieden die in de documentaire voorbijkomen, is in slechts enkele jaren veel herstel gezien. ‘En dat is een win-winsituatie voor de oceaan, én voor de gemeenschappen die ervan afhankelijk zijn.’

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!