Onder de steile en kale rotsen van Deir el Bahri getuigt de Dodentempel van Hatsjepsoetvan een van de meest uitzonderlijke heersers in de geschiedenis van het oude Egypte.
Met zijn trapsgewijs aangelegde platforms, grootse portico’s en levendige reliëfs is de tempel een opmerkelijk staaltje van architectuur in een woestijnachtig decor. Maar nog opmerkelijker is misschien wel de vrouw voor wie dit bouwwerk werd opgericht.
Als oudste dochter van farao Thoetmosis I nam Hatsjepsoet in de 18eDynastie na de dood van haar man Thoetmosis II de rol van regentes op zich. Maar nadat haar stiefzoon Thoetmosis III meerderjarig was geworden, nam ze de titel van farao aan en heerste ze nog ruim twintig jaar.
Ze was een van de eerste vrouwelijke farao’s van het oude Egypte.
Tegenwoordig kunnen de verwezenlijkte bouwwerken onder Hatsjepsoet nog altijd worden bewonderd, van Nubië tot Beni Hasan. In Thebe liet de koningin torenhoge obelisken oprichten en processiewegen aanleggen ter ere van Amon, de koning der goden en beschermheer van de farao’s. De standbeelden die van Hatsjepsoet werden opgericht, groeiden met haar machtsaanspraken mee en beeldden haar uit met een mannenlichaam en met alle regalia van een farao, waaronder de traditionele baard; de shendyt (een kilt-achtige, ornamentele lendendoek); en de nemes, de gestreepte hoofddoek.
Maar de kroon op haar levenswerk was haar dodentempel, die naast de tempel van Mentoehotep II op een strategische plek op de westelijke oever van Nijl werd opgericht om haar positie onder de andere farao’s kracht bij te zetten. De tempel werd als ‘Djeser-djeseru’ (‘Heilige der Heiligen’) aangeduid en gedecoreerd met taferelen uit haar regeerperiode. In het bouwwerk bevonden zich kapellen ter ere van Anubis, de god van de dood, Hathor, godin van de vruchtbaarheid, Amon, de koning der goden, en Ra, de zonnegod.
Hatsjepsoet stierf in 1458 v.Chr. en werd bijgezet in de Vallei der Koningen. Hoewel ze zoveel moeite had gedaan om na haar dood voort te leven, gaf Thoetmosis III twintig jaar later opdracht tot een nietsontziende campagne om elke herinnering aan haar uit te wissen. Hij liet standbeelden van haar kapotslaan, haar gelaatstrekken weghakken en haar cartouche verwijderen. Sommige experts denken dat het een wraakactie was, andere menen dat het bedoeld was om de opvolging van zijn eigen zoon zo soepel mogelijk te maken. In een derde hypothese wordt ervan uitgegaan dat Thoetmosis III zijn heerschappij wilde laten aansluiten op die van Thoetmosis I en II, dus zonder onderbreking door een vrouw. Van 1923 tot 1931 werden onder leiding van de ‘Egyptian Expedition’ van het Metropolitan Museum of Art in New York fragmenten van haar verwoeste standbeelden opgegraven, die in grote kuilen voor haar dodentempel lagen begraven.
Wat zijn reden ook was, de campagne van Thoetmosis had succes en Hatsjepsoets baanbrekende regeerperiode raakte in vergetelheid. Toen egyptologen begin negentiende eeuw de Egyptische hiërogliefen wisten te ontcijferen, konden ze eindelijk de inscripties op haar tempel lezen en haar verhaal reconstrueren. Tegenwoordig leeft de herinnering aan haar voort in de bouwkundige nalatenschap die zij in heel Egypte heeft achtergelaten.
Beziendswaardigheden
De Dodentempel van Hatsjepsoet is het hele jaar door te bezichtigen en geopend van 9.00 tot 17.00 uur. Je kunt het best in de vroege ochtend gaan om de hitte voor te zijn. De tempel is maar een van vele archeologische wonderen van het oude Thebe en zijn necropolis, een Unesco-werelderfgoed. Blijf hier een paar dagen en daal af in de prachtig beschilderde tombes in de Vallei der Koningen, wandel door het uitgestrekte tempelcomplex van Karnak en aanschouw de Tempel van Luxor bij zonsondergang.
Beste tijd
Wie de zomerhitte goed kan verdragen, kan van mei tot september gaan om de grootste drukte te vermijden. ’s Winters zijn de temperaturen aangenamer, maar dan zijn er ook meer toeristen.
Accommodaties
Een van de beste manieren om de hoogtepunten van dit gebied te bezichtigen, is een cruise op de rivier de Nijl. Touroperator Sanctuary Nile Adventurer neemt je mee op een ontspannen tour langs de bezienswaardigheden, met uitleg van een ervaren egyptoloog. Je kunt ook het historische Sofitel Winter Palace Hotel in Luxor als thuisbasis kiezen of, wat meer buiten de gebaande paden, in het boetiekhotel Beit Sabée bij Medinet Habu overnachten.
Dit verhaal maakt deel uit van de serie Women of Impact, een project van National Geographic rond vrouwen die in hun vakgebied barrières doorbreken, verandering in hun gemeenschappen teweegbrengen en tot actie aanzetten.
Lees ook: 'Reizen naar Egypte – 5 praktische vragen'
Lees ook: 'Klassieke tempel in Egypte opgegraven'
