Het begon allemaal met een rookpluim in de vorm van een ‘V’ op een van de satellietopnamen die de NASA van de aarde maakte. Daarna groeide het snel uit tot een verslavende zoektocht naar andere letters in de vorm van gletsjers, stormen, meren en kraters.
Wetenschapsjournalist Adam Voiland speurt al jaren naar natuurverschijnselen in de vorm van letters, waarbij hij duizenden satellietfoto’s doorzocht en het hele alfabet in een online fotogalerij bijeenbracht en documenteerde. Het was een hit op internet en al gauw stortte Voiland zich op een tweede ronde, waarbij hij opnieuw het hele alfabet verzamelde, ditmaal in hoofdletters, voor zijn nieuwe kinderboek ABCs from Space.
Het opsporen van een ‘aardalfabet’ vergde lange nachten van bladeren door Worldview van de NASA of Google Maps in satellietmodus. Na verloop van tijd wist Voiland waar sommige letters zich goed verborgen konden houden. Zo blijken fjorden, gletsjers en pakijs ideale plekken te zijn om te zoeken naar letters met rechte lijnen, zoals de ‘A’, ‘X’, ‘E’ en ‘W’.
De moeilijkste letter om te vinden? “Dat moet de ‘R’ zijn,” zegt Voiland. “Het blijkt dat de natuur niet houdt van gebogen, rechte én diagonale lijnen op één plek.”
Hoewel het zoeken bij tijd en wijle langdradig was, was de jacht toch bevredigend, vooral wanneer een satelliet een wolkendek in beeld kreeg waar zich juist een perfecte lettervorm aftekende. “Bij de ‘H’ blaast de wind condensstrepen die ‘scheepssporen’ worden genoemd een beetje uit elkaar, waardoor ze net genoeg textuur krijgen om ze absoluut verbluffend te maken,” zegt hij.
Sommige letters zijn exotischer, zoals de ‘O’ die wordt gevormd door de Richat-structuur in Afrika (zie de ‘NATGEO’-foto bovenaan dit artikel). Dit mysterieuze, cirkelvormige verschijnsel in Mauritanië dat ook wel het ‘Oog van de Sahara’ wordt genoemd, doet geologen zich achter de oren krabben. Sommige meenden dat een zó perfecte cirkel wel een inslagkrater moest zijn die was gevormd toen een asteroïde op aarde neerstortte. Andere stelden dat het een overblijfsel van een uitgedoofde vulkaan was, maar de hypothese die vandaag de dag de meeste aanhang heeft, is dat het om een geërodeerde dome gaat, een geologische structuur in de vorm van een omgekeerde koepel.
De ‘G’ in ‘NATGEO’ is de tropische storm Douglas, die op 4 juli 2014 door de NASA-satelliet Terra werd gefotografeerd. Net als deze letter zijn veel ‘aardletters’ te zien op opnamen in ‘valse kleuren’, die worden gemaakt bij licht met golflengten die door het menselijk oog niet kunnen worden waargenomen. Wetenschappers gebruiken deze golflengten om verschijnselen te onderzoeken zoals veranderingen in plantengroei, die in infraroodlicht als helderrood te zien zijn.
Met infraroodopnamen in korte golflengten is het verschil tussen sneeuw (te zien als oranje), ijs (rood) en wolken (zalmroze) goed te spotten. Op satellietfoto’s in echte kleuren zijn deze verschijnselen allemaal wit en nauwelijks van elkaar te onderscheiden. In de infraroodopname van de storm Douglas zijn wolken die ijskristallen bevatten in oranje te zien, terwijl wolken die geheel uit waterdruppeltjes bestaan in het wit oplichten. Valse kleuren hebben het bijkomende voordeel dat ze af en toe prachtige en buitenaards ogende foto’s opleveren.
Lezers van ABCs from Space die meer willen weten over wat er in de foto’s is te zien, vinden in de noten achterin het boek een uitleg van de verschillende natuurverschijnselen die de letters hebben gevormd. Er is ook een kaart van alle locaties op aarde waar de letters zijn aangetroffen. Voiland hoopt dat zijn boek kinderen nieuwsgierig zal maken naar de aarde. “Ik denk dat het echt cool zou zijn als mensen geïnspireerd zouden raken en met hun kinderen op zoek zouden gaan naar hun eigen ‘aard-abc’s’,” zegt hij.
Hoewel hij het hele alfabet al meerdere keren heeft opgespoord, raakt Voiland niet uitgekeken op het fenomeen. Voor de ‘NATGEO’-foto bij dit artikel heeft hij zelfs een spiksplinternieuwe ‘A’ en ‘T’ gevonden. En er staan nog een paar natuurverschijnselen op zijn verlanglijstje, zegt hij: “Zou het bijvoorbeeld niet geweldig zijn als een woord in gloeiendhete lava gespeld zou worden?”
Volg All Over the Map op Twitter en Instagram.
