In 1960 werd in de Olduvaikloof in Tanzania een historische ontdekking gedaan: de resten van onze vroegst bekende voorouder. Deze soort, Homo habilis genoemd, gold lang als een slimme werktuigmaker en de eerste jager onder de mensen. Maar gevonden bijtsporen in zijn botten werpt een ander licht op dat verhaal. Wie jaagde er eigenlijk op wie?
De vroegste menssoort
Homo habilis, wat letterlijk ‘de handige mens’ betekent, leefde 2,3 tot 1,5 miljoen jaar geleden in Oost-Afrika. Daarmee wordt hij vaak beschouwd als de oudste bekende mensensoort. Naast deze soort bestonden er minstens twee andere vroege soorten binnen het Homo-geslacht: Homo rudolfensis en de best gedocumenteerde soort, Homo erectus.
Bij de vondst in Tanzania werden ook stenen werktuigen aangetroffen. Lange tijd dachten archeologen daarom dat H. habilis de eerste mens was die gereedschap gebruikte. Hoewel dat tegenwoordig in twijfel wordt getrokken, is zeker dat deze soort vaardig was met stenen werktuigen.
Roofdier of prooi?
Van H. habilis, een van de topjagers van Afrika, wordt aangenomen dat hij nauwelijks vijanden kende. Recent onderzoek naar de fossielen uit Tanzania, gepubliceerd in Royal Society Open Science, schijnt echter een nieuw licht op die opvatting: bijtsporen laten zien dat H. habilis niet alleen jager was, maar ook prooi.
Wil je niets missen van onze verhalen? Volg National Geographic op Google Discover en zie onze verhalen vaker terug in je Google-feed!
De bijtsporen stroken niet met het idee dat H. habilis niets te vrezen had van andere soorten. Topredatoren, zoals leeuwen, worden zelf zelden bejaagd door andere roofdieren. Maar wat als H. habilis wél vijanden kende? Dan zou de soort kwetsbaar zijn geweest voor andere wilde jagers.
Wie jaagde op H. habilis?
Maar van welk dier waren deze tandafdrukken afkomstig? Om dat uit te zoeken analyseerde het onderzoeksteam met behulp van AI honderden microscopische afbeeldingen van tandafdrukken van Afrikaanse roofdieren, waaronder leeuwen, luipaarden, hyena’s en krokodillen.
De computer leerde de kleinste details van elkaar te onderscheiden en kon zo de herkomst van de afdrukken in het fossiel met zekerheid vaststellen: de tandafdrukken kwamen overeen met die van een luipaard.
Leestip: Deden onze verre voorouders aan kannibalisme?
De ontdekking geeft duidelijkheid over hoe de jonge H. habilis uit de Olduvaikloof aan zijn einde kwam. Tegelijkertijd verandert het ons beeld van deze vroege mens: misschien was het toch niet de toppredator die we dachten.
De onderzoekers benadrukken dat de resultaten nieuwe vragen oproepen: hoe hield H. habilis zich staande in de Olduvaikloof als hij werd bejaagd? Daar hopen de onderzoekers in de toekomst een antwoord op te vinden.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
