Een jaar na zijn gedurfde aankondiging dat hij vóór de jaren zestig van deze eeuw één miljoen mensen naar Mars zou brengen, heeft Elon Musk, oprichter van SpaceX en Tesla Motors, zijn routeplan voor de verovering van de Rode Planeet herzien.
In een enigszins chaotische lezing op het International Astronautical Congress in het Australische Adelaide, op 29 september, presenteerde Musk een bijwerkte versie van zijn oorspronkelijke plan. Het einddoel van zijn visie is nog altijd hetzelfde, maar Musk wees nu op de herziening van zijn geplande reuzenraket met 42 motoren, die hij gekscherend de ‘BFR’ (‘Big F*ing Rocket’) noemt, en op het wat vagere plan om deze raket te bekostigen door satellieten in een baan om de aarde te brengen en het International Space Station (ISS) te onderhouden en te bevoorraden.
Bovendien zal de BFR er in de toekomst steeds meer taken bij krijgen. Musk opperde dat de raket ook gebruikt zou worden om passagiers tussen twee punten op de aardbol te vervoeren – in minder dan twee uur tijd – en misschien ook kan bijdragen aan de bouw van een kolonie op de maan.
“Dit zal de vorming van een maanbasis mogelijk maken. Het is nu 2017. We hadden allang een maanbasis moeten hebben. Wat is er verdorie aan de hand?” vroeg Musk zich af.
Meer mars
Musk heeft het al langer over zijn verlangen om op Mars te sterven – en dat niet door er neer te storten – en over zijn geloof dat de mensheid alleen kan overleven als zij zich over meerdere planeten zal verspreiden. Vorig jaar besprak Musk in het Mexicaanse Guadalajara op dezelfde conferentie zijn strategie, waar erg naar werd uitgekeken, voor het bereiken van deze allesbepalende kolonisatie van Mars.
Het eerste stadium van zijn ‘Interplanetaire Transportsysteem’ berust op de BFR, een gigantische raket met 42 motoren die in totaliteit ruim 120 meter hoog zal worden. De vastebrandstofmotoren of boosters van de raket zouden een grotere versie zijn van de huidige, herbruikbare Falcon 9-raket waarmee SpaceX inmiddels is begonnen te vliegen en zouden meerdere keren de stuwkracht moeten leveren voor brandstoftankers en ruimteschepen die ruim honderd passagiers in een baan om de aarde kunnen brengen.
Uiteindelijk wil Musk een vloot van wel duizend ruimteschepen in een stabiele constellatie rond de aarde brengen. Als de aarde en Mars op een gunstige afstand van elkaar staan – elke 26 maanden – kan die vloot dan naar onze buurplaneet worden gestuurd en onderweg zijn zonnepanelen ontvouwen.
Na een reis van drie tot zes maanden zouden de ruimteschepen enkele supersonische remraketten ontsteken en daarmee zachtjes op de Rode Planeet landen om daar hun kolonisten en voorraden af te leveren. (Musk heeft nog niet verduidelijkt hoe al deze mensen moeten overleven als ze eenmaal zijn geland op een planeet met een giftige bodem en een verstikkende atmosfeer.)
In het herziene plan van dit jaar is de BFR in omvang teruggebracht tot een ruimtevaartuig dat maar weinig groter is dan de Saturn V, de raket die de astronauten van de Apollo-missies naar de maan bracht. Natuurlijk, de BFR 2.0 is nog altijd reusachtig: de raket kan een laad- en leefruimte van acht verdiepingen hoog vervoeren en bevat meer volume dan de passagierscabine van een Airbus A380. Het ruimtevaartuig heeft ook een opwindende vin op de rug, waarmee het op hemellichamen met een dichte, ijle of zelfs afwezige atmosfeer kan landen, waardoor zijn inzetbaarheid in het zonnestelsel enorm wordt vergroot.
Musk hoopt dat volgend jaar al met de bouw van de BFR kan worden begonnen. Hij voegt daaraan toe dat het niet helemaal ondenkbaar is dat in 2022 twee van deze raketten van start zullen gaan. Die streefdatum lijkt misschien tamelijk dichtbij, maar “vijf jaar vind ik erg lang,” zegt Musk.
Als SpaceX die streefdatum zou halen, zou het bedrijf als volgende doel in 2024 vier ruimtevaartuigen moeten lanceren, zo hoopt Musk: twee voor het vervoeren van vracht en twee voor het vervoeren van astronauten. De beide missies zouden tot taak hebben te onderzoeken waar op Mars het meeste water kan worden gevonden en om een brandstoffabriek op Mars te bouwen; SpaceX zou zo’n fabriek nodig hebben om zijn retourtjes naar Mars te kunnen volhouden.
Realistisch
In Rocketman zingt Elton John: ‘It’s gonna be a long, long time...’ Maar Elon Musk denkt niet dat het zo lang gaat duren.
Het terugbrengen in omvang van zijn reuzenraket kwam niet helemaal als een verrassing. Musk staat bekend om zijn gedurfde plannen: SpaceX is het eerste bedrijf dat raketonderdelen op betrouwbare wijze heeft hergebruikt, de elektrische auto’s van zijn bedrijf Tesla (het Model S3X en het komende Model Y) hebben wachtlijsten van meerdere jaren, en zijn Hyperloop – een transportsysteem waarmee passagiers per luchtdrukbuis in drie kwartier van Amsterdam naar Berlijn zouden kunnen reizen – is in ontwikkeling.
Maar de door Musk voorgestelde streefdata worden door sommige ruimtevaartexperts niet helemaal serieus genomen. Een voorbeeld: SpaceX belooft al jaren de monsterraket Falcon Heavy in bedrijf te nemen. De raket speelt een cruciale rol in Musks plannen om in 2018 mensen in een baan om de maan te brengen en een lander op Mars neer te zetten, maar het gevaarte bevindt zich nog altijd niet in de testfase.
Misschien als antwoord op de kritiek op deze vertragingen merkte Musk droogjes op dat het streefjaar voor de eerste lancering (2022) geen typefout was, maar inderdaad erg “ambitieus”.
“Het tijdschema en de technologie zijn weliswaar zeer ambitieus, maar ik steek er mijn hand voor in het vuur dat de Amerikaanse industrie inzet op uitdagende en vergaande doelstellingen,” zegt de voormalig hoofdingenieur van de NASA, Bobby Braun, die nu aan de University of Colorado in Boulder is verbonden. “Het is geweldig om te zien hoe de privésector op deze manier de leiding neemt en ik hoop dat we daar nog meer van zullen zien.”
De Marsplannen van Musk zijn op z’n zachtst gezegd ambitieus. Maar voor het bereiken van zijn doelen zou hij niet een of andere buitenissige nieuwe technologie nodig hebben. De wetenschap en de techniek op dit gebied zijn inmiddels beproefd en volgens Braun heeft SpaceX onderdelen van het plan waargemaakt die de meeste mensen tot voor kort als waanzinnig in de oren klonken, zoals de herbruikbare vastebrandstofboosters.
“Het is dit soort pragmatische en voortdurende technologische vooruitgang die we nodig hebben om het zonnestelsel op nieuwe en fascinerende wijze te ontsluiten,” zegt hij.
Een van de grote obstakels is de financiering. SpaceX heeft gewoon niet genoeg geld om al deze plannen zelf te bekostigen, en het overtuigen van private investeerders en een breder publiek is niet zo eenvoudig als rennen op Mars, waar de zwaartekracht ongeveer een derde van die op de aarde is.
Musk besteedde ook daar aandacht aan.
“Ik denk dat we eruit zijn wat betreft de financiering,” zei hij. “Dat is erg belangrijk.”
Momenteel omhelst het financieringsplan de bouw van een groot aantal Falcon 9-raketten en Dragon-capsules om daarmee zo veel mogelijk opdrachten voor vrachtvervoer in de ruimte in de wacht te slepen.
Musk zegt dat alle middelen die SpaceX tot zijn beschikking heeft binnen enkele jaren zullen worden ingezet voor de bouw van de BFR – waarmee passagiers in een uur over de hele wereld kunnen worden vervoerd of zelfs naar de maan zouden kunnen reizen. “Wij geloven dat we dit kunnen doen met de inkomsten die we met het lanceren van satellieten en het bevoorraden en onderhouden van het ISS verdienen,” voegt hij eraan toe.
Planeten in alle smaken
Maar het afleveren van mensen op Mars roept ook belangrijke ethische vragen op waarop Musk verder niet inging, waaronder de mogelijkheid dat de mens en zijn technologie de Rode Planeet zullen besmetten. Dat zou schadelijk kunnen zijn voor het leven dat er misschien al voorkomt of de kans tenietdoen dat we ooit zullen uitvinden of er op Mars ooit buitenaards leven is geweest.
Een bemande landing op Mars zou de eerste stap zijn op weg naar de kolonisatie van de planeet, en dus zal die planeet bewoonbaar moeten zijn. Maar naar menselijke maatstaven is Mars momenteel erg dodelijk: we kunnen de Marslucht niet inademen, de bodem is er giftig en het water ligt opgesloten in ondergrondse lagen ijs.
In het verleden heeft Musk dit probleem erkend en geopperd dat Mars met behulp van ‘terravorming’ kan worden omgetoverd tot een weelderig groene wereld waar leven mogelijk is. De benadering die hij voorstelt? Hij wil de beide ijskappen van de planeet met kernbommen bestoken, waardoor al het water dat daar momenteel in ondergrondse ijsreservoirs ligt opgesloten, in de atmosfeer vrijkomt.
Dat soort drastische maatregelen zou rampzalig zijn voor elke potentiële levensvorm die zich vóór de komst van de mens op Mars zou hebben gevestigd. Lucianne Walkowicz, hoofd astrobiologie van de Library of Congress, heeft gezegd dat het idee om een andere planeet als ‘back-up’ te gebruiken – en die planeet daarbij te verwoesten – erg veel tekortkomingen heeft.
“Er zijn veel uitstekende redenen om naar Mars te gaan, maar iedereen die je vertelt dat we Mars als back-up voor de mensheid zullen gebruiken, is als de kapitein van de Titanic die je vertelt dat het feest pas echt gaat beginnen in de reddingssloepen,” zei Walkowicz vorig jaar tijdens een TED-talk over de ethiek van het Marsonderzoek. “Als we erin zouden slagen om bewoonbare ruimten op onherbergzame en onbewoonbare plekken hier op aarde te creëren, dan zouden we zowel ons eigen milieu kunnen beschermen en nog een stap verder kunnen gaan.”
