Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de National Geographic Society.
Tegenwoordig vind je plastic overal. Het hoopt zich op in de diepste uithoeken van de oceaan en op de flanken van de hoogste bergen; onderzoekers hebben plastic aangetroffen in de maag van walvissen en in grondwaterreservoirs die de mens aftapt voor drinkwater. Elke dag komt daar één megaton nieuw plastic bij, genoeg om er 22.000 miljard waterflesjes van te maken – en ruim negentig procent van al dat plastic zal nooit het binnenste van een recyclingbedrijf zien.
Wat kunnen we daaraan doen? Hoe voorkomen we dat onze planeet straks in het plastic verdrinkt?
Oplossingen voor een probleem dat zo “groot en problematisch” is als het plasticprobleem, zal alle hens aan dek vereisen, zegt Valerie Craig, plaatsvervangend hoofd wetenschap van de National Geographic Society. Goede ideeën zouden overal vandaan kunnen komen, en van wie dan ook. Om de creativiteit en expertise van een hele planeet aan te boren, hebben de National Geographic Society en Sky Ocean Ventures de Ocean Plastic Innovation Challengeopgezet, om vanuit alle windstreken ideeën te verzamelen die gericht zijn op het oplossen van het probleem van plasticafval.
“We hopen dat we mensen van verschillende achtergronden kunnen inspireren hun eigen kennis en creativiteit te gebruiken om een oplossing te bedenken voor de problemen die ze om zich heen zien en om hun eigen doelen te bereiken,” zegt Fred Michel, directeur van Sky Ocean Ventures, een dochteronderneming voor sociale projecten van het in Londen gevestigde mediabedrijf Sky. “En misschien, zo hopen we, komen de mensen met iets verbazingwekkends, iets baanbrekends.”
De prijsvraag werd afgelopen maandag bekendgemaakt en is verdeeld in drie trajecten, die elk bedoeld zijn om een onderdeel van het probleem van de plasticvervuiling op te lossen. Voor elk traject zijn prijzen van in totaal 500.000 dollar beschikbaar, naast de mogelijkheid tot verdere investeringen en zakelijke begeleiding door Sky Ocean Ventures.
Vernieuwers kunnen hun ideeën tot 11 juni indienen. Een jury die door de internationale National Geographic en Sky Ocean Ventures is geselecteerd, zal begin juli de beste voorstellen uitkiezen – van maximaal tien finalisten per traject – en die finalisten zullen tot november de tijd krijgen om hun ideeën verder uit te werken. De winnaars zullen in december 2019 bekend worden gemaakt.
De eerste prijsvraag is een oproep tot het ontwerpen van betere verpakkingen– bijvoorbeeld een volledig biologisch afbreekbaar koffiebekertje, een snoepwikkel die in de natuur wordt afgebroken of een ‘wild’ idee dat een heel andere soort verpakking aanpakt. Teams kunnen ideeën voor alle drie categorieën indienen.
De tweede prijsvraag vraagt om creatieve businessmodellen waarin geen afval wordt geproduceerd. Kunnen bedrijven hun product aan de klant leveren zonder al te veel plastic of zelfs helemaal geen plastic te gebruiken?
“De frisdrankenindustrie is in feite een ‘plastic-flessen-industrie,’” is haar voorbeeld. Maar zijn er manieren om de klant de frisdranken te geven die hij wil, zonder dat plastic flessen roet in het eten gooien? Teams kunnen ideeën indienen voor betere businessmodellen of technologische oplossingen om producten zonder verpakkingsafval aan de klant te leveren.
De derde prijsvraag verzoekt ontwerpers en datamining-experts om de schaal van het probleem van plasticvervuiling op een creatieve, intuïtieve manier te verbeelden. Het doel is om de omvang van het probleem – bijvoorbeeld de 122 kilo plasticafval die iedere Amerikaan per jaar produceert – en ook de kracht van collectieve actie te laten zien. Vier finalisten zullen samen met grafisch ontwerpers van National Geographic aan de slag gaan om hun visualisaties uit te werken, en één winnaar zal de hoofdprijs van 10.000 dollar mee naar huis nemen.
Creativiteit kan overal vandaan komen
Er zijn veel manieren om oplossingen te vinden voor stukjes van de plasticpuzzel. Sommige impulsen komen uit sectoren die zelf veel plasticafval genereren, bijvoorbeeld wanneer bedrijven minder verpakkingen gaan gebruiken. Andere komen van toezichthouders, zoals een verbod op drinkrietjes of etensbakjes van piepschuim.
Een andere strategie? Ga het gesprek aan, zodat iedereen zijn of haar slimme ideeën in de groep kan gooien – en beloon de beste innovaties met prijzen.
“Het is als een reusachtige vuurtoren of lichtgevende luchtballon die zegt: Hé, kijk deze kant op! Dit is waar we ons druk over maken. En bedenk nu eens een paar oplossingen,” zegt Fiona Murray, expert op het gebied van prijsvragen en aanmoedigingen aan het Massachusetts Institute of Technology.
Het inzetten van prijsvragen om oplossingen voor grote technische uitdagingen of milieuproblemen te vinden heeft een lange en veelbewogen geschiedenis.
Zo stuitten Europese zeelieden aan het einde van zestiende eeuw op een hardnekkig probleem. Ze wisten hoe ze de stand van de zon op het middaguur konden gebruiken om hun geografische breedte op de wereldbol precies te bepalen, met andere woorden hoe ver naar het zuiden of noorden ze waren gezeild. Maar ze wisten niet hoe ze hun geografische lengte moesten berekenen en dus konden ze slechts een ruwe schatting maken van de afstand die ze in oostelijke of westelijke richting hadden afgelegd.
De Britse regering loofde een prijs van 20.000 Britse ponden (te vergelijken met drie miljoen euro nu) uit voor diegene die een betrouwbare manier kon bedenken om de geografische lengtegraad vast te stellen.
Die Europeanen die het meest met de oceanen betrokken zijn wisten het probleem niet op te lossen. Noch kapiteins, noch scheepsbouwers, noch wetenschappers slaagden erin de juiste methode te bedenken. Het antwoord kwam van een klokkenmaker genaamd John Harrison, die een chronometer uitvond waarmee zeelui ook aan dek van hun op de golven dansende schepen de tijd precies konden bijhouden. En als ze precies wisten hoe laat het op hun schip was en op een andere plek met een vastgestelde geografische lengte, dan konden ze daaruit hun exacte positie afleiden.
Zou het probleem ook zonder Harrison zijn opgelost? Uiteindelijk wel, zegt Reto Hofstetter, managementexpert aan de Universität Luzern in Zwitserland. Maar de prijs spoorde hem en talloze anderen aan om op nieuwe manieren over het probleem na te denken, en dat bracht de oplossing opeens dichterbij.
Voor grootschalige en gecompliceerde milieuproblemen als vervuiling worden zelden eenduidige oplossingen gevonden. Maar prijsvragen kunnen inspireren tot creatieve oplossingen die anders misschien onopgemerkt of helemaal niet uitgevonden zouden worden.
Craig wijst op de Wendy Schmidt Oil Cleanup Challenge, een prijsvraag die in 2010 na de olieramp met het platform Deepwater Horizon in de Golf van Mexico werd uitgeschreven. Industriële schoonmaakbedrijven kwamen met technieken en methoden die ze al jaren gebruikten. Maar de organisatoren vroegen zich af of er geen andere oplossing was, dus loofden ze een prijzenpakket van 1,4 miljoen dollar uit voor de beste nieuwe ideeën.
Een team van jonge mensen – dat “anders nooit aan zo’n probleem zou zijn gaan werken,” zegt Craig – kwam met een geheel nieuwe strategie: containers volstoppen met absorberend materiaal om daarmee de troep van het water op te ‘dweilen’.
Michel hoopt dat de nieuwe Ocean Plastic Innovation Challenge tot een soortgelijke creativiteit zal aanzetten. “Het belangrijkste is om deze vernieuwers te steunen,” zegt hij. “We willen ze helpen om te groeien, hun product te ontwikkelen en met geweldige innovaties te komen – om daarna de markt op de gaan en deze ideeën aan de consument voor te stellen.”
Lees verder op natgeo.nl/stopmetplastic
Deze oproep werd oorspronkelijk in het Engels geplaatst op NationalGeographic.com
