De Universiteit van Cambridge noemde het de sterkste aanwijzing tot nu toe voor biologische activiteit buiten het zonnestelsel. Sommige media kopten zelfs dat er mogelijk buitenaards leven was ontdekt. Maar er zijn ook wetenschappers die sceptisch staan tegenover die claim.

National Geographic nam contact op met tien onafhankelijke experts om te achterhalen wat ze van deze zogenoemde biosignatuurclaim vinden. (Niet alle experts worden hieronder geciteerd, maar hun standpunt is wel weergegeven.)

Wat beweren de onderzoekers?

Op 16 april 2025 werd bekend dat onderzoekers met behulp van de James Webb Space Telescope het gas dimethylsulfide (DMS) hebben gedetecteerd in de atmosfeer van exoplaneet K2-18b. Op aarde wordt dit gas hoofdzakelijk geproduceerd door microscopische fytoplankton. In buitenaardse contexten zou DMS daarom kunnen gelden als een ‘biosignatuur’: een chemisch spoor dat op leven duidt.

Al in 2023 publiceerde hetzelfde onderzoeksteam onder leiding van Cambridge-astrofysicus Nikku Madhusudhan aanwijzingen die wezen op de aanwezigheid van DMS op K2-18b.

Deze eerdere detectie van DMS was statistisch gezien nog niet significant, maar in het nieuwe onderzoek – gepubliceerd in vakblad Astrophysical Journal Letters – bereikte de hoeveelheid gedetecteerde DMS een betrouwbaarheid van drie sigma: dat betekent dat er minder dan 0,3% kans is dat de waarneming op toeval berust. Dat is nog geen statistische significantie (die ligt bij vijf sigma), maar wel aanzienlijk overtuigender dan voorheen.

Is er überhaupt dimethylsulfide aanwezig?

Er zijn wetenschappers die betwijfelen of dimethylsulfide überhaupt op K2-18b voorkomt.

De detectie van gassen zoals DMS gebeurt door het analyseren van licht dat door de atmosfeer van een planeet is gefilterd. Dat licht bevat ‘vingerafdrukken’ van chemische stoffen. De onderzoekers vergeleken hun waarnemingen met de kenmerken van twintig verschillende moleculen.

‘Dat is veel meer dan gebruikelijk,’ zegt Clara Sousa-Silva, astrochemicus aan Bard College (VS). ‘Maar de meeste van die moleculen lijken qua structuur niet op DMS.’ De kans op een vals-positieve uitslag kon daardoor niet worden uitgesloten.

Leestip: Wat we wel (en niet) weten over het supergeheime Area 51

Een andere onderzoeker, astronoom Ryan MacDonald van de Universiteit van Michigan (VS), noemde de bewering over de drie sigma’s zelfs een vorm van ‘statistisch hacken’.

Astronoom Laura Kreidberg van het Max Planck Instituut voor Astronomie in Heidelberg (Duitsland) is vergevingsgezinder. ‘Ik denk dat het onderzoeksteam geweldig werk heeft verricht. Ze zijn heel zorgvuldig met de data omgegaan. Maar als iemand die zelf in deze branche zit, kan ik zeggen dat het gewoon heel moeilijk is. Ik zou er mijn huis niet om verwedden.’

Zou K2-18b bewoonbaar kunnen zijn?

Tijdens het eerste onderzoek in 2023 concludeerden onderzoekers dat K2-18b een zogenoemde hyceaanse planeet was. Dat is een planeet die groter is dan de aarde en kleiner dan Neptunus, grotendeels uit water bestaat ​​en omgeven wordt door dikke sluiers van waterstof en helium. Onder de juiste omstandigheden zouden er op zo’n planeet oceanen kunnen bestaan die geschikt zijn voor leven.

Een onafhankelijk team dat de gegevens van 2023 opnieuw analyseerde, vond echter geen bewijs voor DMS en óók geen sporen van koolstofdioxide, terwijl dat laatste juist een voorwaarde is voor een hyceaanse wereld. Een eerdere studie stelde zelfs dat K2-18b waarschijnlijk een onherbergzame gasreus is zonder bewoonbaar oppervlak. En een andere theorie geeft een nog minder gastvrij alternatief: de oceaan van de planeet zou niet uit water bestaan, maar uit magma.

Leestip: Exoplaneet Kepler-22b lijkt sterk op de aarde. Is er leven mogelijk?

Onderzoeksleider Madhusudhan noemt die conclusies voorbarig, vooral omdat de studie die geen CO₂ vond nog niet is beoordeeld door vakgenoten. ‘Er zijn nog open vragen, maar die sluiten leven niet uit,’ stelt hij. ‘Het bewijs voor CO₂ is er zeker.’

Hoewel K2-18b zich in de ‘leefbare zone’ bevindt, is het niet gezegd dat de planeet ook daadwerkelijk bewoonbaar is. De exoplaneet is 2,6 keer zo groot en bijna negen keer zo zwaar als de aarde. Zonder een reflecterend wolkendek is het waarschijnlijk dat de oceaan van de planeet kokend heet wordt onder zijn waterstofdeken, aldus een vorige week gepubliceerde studie.

Als er dimethylsulfide aanwezig is, is het dan door leven gemaakt?

Zelfs als wetenschappers de aanwezigheid van DMS bevestigen en K2-18b een bewoonbare hyceaanse planeet blijkt te zijn, is er nog geen bewijs voor buitenaards leven.

Wetenschappers kunnen namelijk niet uitsluiten dat het gas op de planeet ook zonder tussenkomst van leven kan ontstaan. ‘We weten bijna niets van K2-18b,’ zegt Sousa-Silva. ‘Hoe kun je dan met zekerheid zeggen dat dit door leven komt en niet door een voor ons onbekende chemische reactie?’

En met dat laatste heeft ze een punt. Vorig jaar werd DMS aangetroffen op komeet 67P – niet bepaald een bewoonbare wereld. Andere onderzoekers hebben het gas in de interstellaire ruimte gevonden en men heeft zelfs DMS kunnen produceren in laboratoriumexperimenten.

Leestip: Vijf buitenaards mooie plekken op aarde volgens astronaut André Kuipers

‘Er is geen enkele reden om aan te nemen dat DMS alleen door levende organismen van worden geproduceerd,’ stelt onderzoeker Cole Mathis. ‘Ik snap eerlijk gezegd niet waarom men denkt dat dit gas een indicatie zou kunnen zijn van buitenaards leven.’

Madhusudhan en zijn team erkennen deze kanttekeningen. Ze wijzen er echter op dat de hoge concentraties DMS die zij hebben gemeten moeilijk te verklaren zijn door kometen of ruimtepuin. Dat het gas ook op onbewoonbare plekken is waargenomen, wijst er volgens hen op dat we de vorming ervan nog lang niet volledig begrijpen.

Een ontdekking om bij stil te staan

Toch zijn de meeste onderzoekers het over één ding eens: dit is een ontdekking om bij stil te staan. ‘Dertig jaar geleden wisten we niet eens dat exoplaneten bestonden,’ zegt chemicus Nora Hänni. ‘En nu zoeken we al naar tekenen van leven.’

Wetenschapsfilosoof Peter Vickers, die eerder kritisch stond tegenover dit soort claims, stelde zijn mening bij. ‘Hoe meer ik erover las, hoe meer ik dacht: dit is eigenlijk best bijzonder.’

‘Als we leven vinden op een van de eerste potentieel bewoonbare planeten die we nauwkeurig hebben onderzocht, dan mogen we ervan uitgaan dat leven overal voorkomt,’ zegt Vickers. ‘Want als leven zeldzaam is, is de kans dat we toevallig op de juiste planeet stuiten astronomisch klein.’

Astrobioloog Michael Wong verwoordt het als volgt: ‘We staan nog maar aan het begin. Maar wat een voorrecht dat we deze vragen überhaupt kunnen stellen.’

Voor Madhusudhan sluiten voorzichtigheid en enthousiasme elkaar niet uit. Zelfs een flintertje bewijs voor buitenaards leven is een grote ontdekking. Maar ook hij zegt dat er een groot verschil is tussen een vermoeden en een echte detectie van leven.

Kortom: het is absoluut een opwindende ontdekking, misschien zelfs een belangrijke stap op weg naar de ontdekking van buitenaards leven. Maar, en dat is cruciaal: we hebben geen aliens gevonden. Nog niet.

Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium én steun de missie van National Geographic. Word nu lid!