‘Ik geloof dat het we het antwoord op autisme hebben gevonden,’ zei Donald Trump op de begrafenis van de doodgeschoten conservatieve influencer Charlie Kirk. De Amerikaanse president greep de gelegenheid aan om een persconferentie in het Witte Huis aan te kondigen. Daarin zou hij samen met Robert F. Kennedy jr., de Amerikaanse minster van Volksgezondheid en Sociale Zaken, presenteren hoe autisme tot het verleden kan gaan behoren. Op maandag 22 september was het zover. Het belangrijkste punt? Zwangere vrouwen die paracetamol slikken, zouden een verhoogde kans op een kind met autisme hebben. Wat is er waar van die claim?

Autisme, een verschrikkelijke crisis

Tijdens de persconferentie noemde Trump autisme een ‘verschrikkelijke crisis’ en ‘een epidemie’, omdat de laatste decennia steeds meer kinderen (en volwassenen) de diagnose krijgen. Daarnaast beweerde hij dat er groepen mensen zijn die ‘geen pillen slikken of vaccins nemen’ waar geen enkel geval van autisme voorkomt, zoals de Amish.

Leestip: Dit dieet kan de hersenveroudering tot wel 7,5 jaar vertragen

De uitspraak dat vaccins autisme veroorzaken, werd in 1998 de wereld in geholpen door de omstreden arts Andrew Wakefield. Zijn studie voldeed echter niet aan wetenschappelijke richtlijnen, en dus waren de conclusies onbruikbaar. Het onderzoek werd in 2010 teruggetrokken.

Toch is het nog altijd een veelgehoorde theorie onder tegenstanders van vaccinatie. Ook Robert F. Kennedy jr. heeft het statement dat vaccins autisme veroorzaken meermaals herhaald. In april 2025 beloofde hij in september een oplossing voor autisme te hebben gevonden. Naast vaccins wijst hij nu naar een andere veroorzaker van autisme: paracetamol.

Geen link tussen paracetamol en autisme

Maar uit meerdere grootschalige studies blijkt die link helemaal niet te bestaan. Het gerenommeerde wetenschappelijke vakblad Nature reageerde op 22 september door een Zweedse studie uit 2024 aan te halen, waarvoor bijna 2,5 miljoen kinderen werden gevolgd die zijn geboren tussen 1995 en 2019. De onderzoekers legden het aantal autismediagnoses naast de mate van paracetamolinname van vrouwen tijdens de zwangerschap.

Van de kinderen die waren blootgesteld aan paracetamol tijdens de zwangerschap kreeg 1,42 procent de diagnose autisme, tegenover 1,33 procent van de kinderen voor wie dat niet gold. ‘Een klein verschil’, aldus Viktor Ahlqvist, epidemioloog aan het Karolinska-instituut in Stockholm and coauteur van de Zweedse studie. Daarbij achten de onderzoekers het niet bewezen dat het verschil te wijten is aan de paracetamol – het verschil is statistisch niet significant.

Leestip: Een eiwitrijk dieet is populair, maar hoe gezond zijn al die eiwitrijke snacks?

Er werd ook gekeken naar broer- en zusparen, waarbij een van hen wel aan de pijnstiller was blootgesteld en de ander niet. Dat is belangrijk, want zij delen niet alleen dezelfde genen, maar hebben ook een soortgelijke opvoeding gehad. Indien er een verschil zou worden gevonden in het aantal autismediagnoses, is het waarschijnlijker dat paracetamol een rol speelt.

Deze methode leverde echter geen significante verschillen op. De onderzoekers concluderen dat andere factoren dan paracetamol een rol spelen in de ontwikkeling van neurodiversiteit. Andere kwalitatieve, grootschalige studies leverden hetzelfde resultaat op.

Schadelijke uitspraken van Trump

Verschillende wetenschappers hebben zich al uitgesproken over de uitspraken die zijn gedaan in de persconferentie, en noemen deze schadelijk. Léon de Bruin, hoogleraar cognitieve diversiteit van de Radboud Universiteit, sluit zich hierbij aan.

‘De suggestie dat er een causale relatie bestaat tussen het slikken van paracetamol tijdens de zwangerschap en autisme is schadelijk. Sommige studies laten een correlatie zien, maar dat zegt eigenlijk niet zo veel,’ legt hij uit. ‘Er is ook een correlatie tussen ijsconsumptie en het aantal verdrinkingen, maar dat wil niet zeggen dat het een het ander veroorzaakt.’

Leestip: Deze vrouw had onbedoeld een enorme impact op de medische wetenschap. Hoe? Met haar cellen

Daarnaast is het volgens De Bruin ook niet zo dat autisme maar één enkele oorzaak of uitingsvorm kent. ‘Autisme is een spectrum, geen homogeen construct.’ Je kunt dus nooit naar één ding wijzen als dé veroorzaker van autisme.

Volgens De Bruin ligt de oplossing voor autisme ook niet in medische interventies. Het aanpassen van de omgeving, om deze toegankelijker te maken voor personen met autisme, is juist wel deel van de oplossing.

Onduidelijke timing

Het is niet helemaal duidelijk waarom de Amerikaanse president en zijn minister uitgerekend nu met hun persconferentie komen. Zoals Alison Singer, stichter van de Amerikaanse Autism Science Foundation, tegen de Britse krant The Guardian zei: ‘Voor zover wij weten zijn er geen nieuwe data ontdekt, geen nieuwe studies gepubliceerd en ook geen nieuwe presentaties over het onderwerp gegeven.’

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!