Yoga is een spirituele oefening die uit India stamt, maar inmiddels over de hele wereld voet aan de grond heeft gekregen. Het wordt gezien als een vorm van fitness, maar ook als een manier van persoonlijke ontwikkeling én als middel bij allerlei kwalen – van verslaving, hoofdpijn en gehoorverlies tot posttraumatische stressstoornis en hartproblemen.
Waarom wordt er weinig onderzoek gedaan naar yoga?
Al die gezondheidsclaims voor yoga zijn lastig te onderbouwen. De meeste onderzoeken tellen te weinig deelnemers om overtuigend bewijs op te leveren. Dit komt vooral doordat yoga zelden grote subsidies ontvangt, en wetenschappers ook niet bij farmagiganten hoeven aan te kloppen voor financiering van hun onderzoek.
Sat Bir Singh Khalsa is yogadocent, neurowetenschapper aan Harvard en expert in yogawetenschappen. Hij geeft toe dat het onderzoek nog een lange weg heeft te gaan. ‘Maar ik vind wel dat we onze geloofwaardigheid al hebben aangetoond.’ Khalsa heeft onderzocht wat yoga kan doen bij slapeloosheid, PTSS, angst en chronische stress. Bij dat laatste vond hij het meest overtuigende bewijs voor de voordelen van yoga.
Stress speelt een belangrijke rol bij veel ziekten en draagt bij tot onder meer ongezond eten, slaapgebrek, alcohol- en drugsmisbruik. ‘De moderne geneeskunde bakt weinig van de preventie van chronische ziekten,’ zegt Khalsa.
Wat zegt de wetenschap over yoga?
Khalsa vertelt dat epigenetica en neuro-imaging laten zien hoe lichaam en geest op elkaar inwerken, en het mysterie van de kracht van yoga ontrafelen. Oftewel, de voordelen van yoga zitten niet alleen in het hoofd van de aanhanger.
Noorse onderzoekers analyseerden het bloed van tien vrijwilligers voor en na yogasessies waarin ritmische ademhaling centraal stond. Ze constateerden een aanzienlijke toename van genactiviteit in circulerende afweercellen.
Onderzoekers van de University of California in Los Angeles die borstkankeroverlevenden onderzochten, ontdekten dat yoga de activiteit onderdrukt van genen die betrokken zijn bij ontstekingsreacties – waarschijnlijk een oorzaak van veel complexe aandoeningen.
Yoga: zweverig of handig hulpmiddel?
Zulke onderzoeken verlenen yoga een wetenschappelijke geloofwaardigheid, maar dat is niet dé reden waarom dit eeuwenoude systeem zo aanslaat in onze hectische samenleving. ‘Yoga draagt ertoe bij dat mensen een basaal geluksgevoel ervaren en het moderne leven aankunnen,’ zegt Khalsa.
Dit is het moment om toe te geven dat yoga mij vooral stress heeft bezorgd. In de buitenwijk van New York waar ik woon, is yoga booming: in yogastudio’s, buurtcentra en bij de sportschool, waar ik zelf met yoga begon. De lessen zaten overvol. Om mij heen bogen, kromden en draaiden soepele lichamen in lycra zich op zo’n manier dat ik het geheel ervoer als een competitieve omgeving waarin ik niet kon meekomen.
Ik ben niet de enige die het moeilijk vindt om de yogascene serieus te nemen. ‘Ik kreeg te horen dat mijn afspeellijst niet cool genoeg was,’ zegt docent Olivia Mead. ‘Ik ben geen yogaleraar geworden om hippe broekjes te dragen. Ik wilde echt iets zinvols doen.’
Bedenk wat je met yoga wil bereiken
Mead richtte Yoga for First Responders op, een non-profitorganisatie die yogalessen ver- zorgt op politiebureaus, brandweerkazernes en militaire academies. In de lessen zijn de traditionele yoga-elementen – fysieke houdingen, ademhalingsoefeningen, diepe ontspanning en meditatie – aangepast aan de behoeften van mensen die hun leven op het spel zetten voor de samenleving.
‘Het doel is om je geest onder controle te krijgen,’ zegt Mead, ‘niet om je tenen aan te raken.’ Als je daarin slaagt, en alle randzaken even buiten beschouwing weet te laten, dan kan een halfuurtje op een meditatiemat een wereld van verschil maken.
