De aankondiging van haar twaalfde album, The Life of a Showgirl, zorgde direct voor een hoop speculatie onder Swifties, zoals de fans van de Amerikaanse zangeres zichzelf noemen. Wat voor extravagantie kunnen ze verwachten met het thema van dit album? De nieuw aangekondigde muziek van de popster zet ook de originele showgirl in de schijnwerpers. Wie was zij? En waarom blijft de showgirl ook nu nog fascineren?

De eerste showgirls in de achttiende eeuw

De term ‘showgirl’ werd voor het eerst gebruikt rond 1750. Aanvankelijk had het woord een negatieve bijklank en werden er vrouwen mee beschreven die zich opzichtig kleedden of gedroegen.

Leestip: Dansmuziek of slaapliedje? De functie van muziek is universeel herkenbaar

‘De meisjes zijn slechts showgirls, net als talloze anderen. Ze zingen, spelen, dansen, kleden zich opvallend, flirten en zo meer,’ klaagt een personage in Maria Edgeworths Patronage uit 1841, een van de vroegste voorbeelden van het gebruik van de term.

De eerste revueshows in Engeland

Ondertussen leidden sociale veranderingen in de achttiende en negentiende eeuw tot het ontstaan van de voorloper van de revueshow. Pubs in Engeland breidden zich uit tot muziekzalen en in Frankrijk werden cafés en cabarets populaire ontmoetingsplaatsen.

In 1881 ging de Franse kunstenaar Rudolf Salis nog een stap verder toen hij Le Chat Noir (De Zwarte Kat) opende, een cabaret dat hij zag als een toevluchtsoord voor zijn collega-kunstenaars.

Leestip: Welke rol speelde muziek in het oude Egypte? ‘Het was altijd en overal aanwezig’

Aanvankelijk diende de locatie als een artistieke salon, maar al snel besefte Salis dat hij een potentiële goudmijn in handen had. Na verloop van tijd werd het een van de populairste cafés van Parijs. Het gevarieerde programma inspireerde navolgers zoals Joseph Oller en Charles Zilder, die in 1889 een eigen zaal openden. Ze vernoemden het naar een rode windmolen en zo ontstond de Moulin Rouge.

Can-candanseressen en het ontstaan van burlesque

In de Moulin Rouge tilden danseressen hun rokken op om de nieuwste dans, de can-can, uit te voeren. Daarbij lieten ze hun onderrokken en meer intieme onderkleding zien terwijl ze hun benen in de lucht gooiden.

De shows bevatten ook satirische sketches die de politieke en sociale figuren van die tijd ‘burlesque’ maakten. Andere podia volgden snel, en muziekzalen en cabarets werden toevluchtsoorden voor zowel armere stadsbewoners die zich geen theater- of operavoorstelling konden veroorloven, als rijke mensen die nieuwsgierig waren naar het kunstzinnige Montmartre.

Leestip: Daten in de negentiende eeuw: zo deed je dat

Een van de bekendste podia was Folies Bergère, dat in de jaren 1860 een weinig inspirerende start had gemaakt als theaterzaal. In 1886 nam Edouárd Marchand het management over en introduceerde een nieuwe show en een nieuw soort vrouwelijke artiesten.

Geïnspireerd door zijn eigen liefde voor vrouwen en de populariteit van danseressen en chanteuses, besloot Marchand om de voorstelling te centreren rond de vrouwelijke vorm, met bijna naakte vrouwen als onderdeel van de show.

Showgirls in de Verenigde Staten

Het concept maakte al snel zijn weg naar de andere kant van de Atlantische Oceaan. In de twintigste eeuw was het woord ‘showgirl’ onderdeel geworden van de Amerikaanse taal en cultuur. Theaters promootten goedgeklede vrouwelijke entertainers in advertenties en beloofden een ‘beroemd koor van prachtige showgirls in schitterende jurken’, aldus een advertentie uit 1902.

Een Amerikaanse zakenman – en het advies van een slimme vrouw – zorgden voor het beeld van de stijlvolle showgirl dat we vandaag de dag kennen. Florenz Ziegfeld verwierf bekendheid als agent van bodybuilder Eugene Sandow en representeerde later ook Anna Held. Hij haalde de Pools-Franse zangeres, die ook zijn minnares was, naar de Verenigde Staten en verleidde het publiek met foto’s van de naakte zangeres in een bad van melk.

Leestip: Zo ontstond de filmindustrie in Hollywood

Anna Held stelde voor om het populaire concept uit Folies-Bergère te gebruiken, schrijft historicus Eve Golden. ‘Het was deels een vrouwelijke show, deels een modeshow en deels een komedie.’ Het bleek een groot succes: The Ziegfeld Follies zou 30 jaar lang draaien. Ziegfelds shows gaven honderden vrouwen hun start in de entertainmentwereld.

Hoewel sommigen beroemd werden, werden andere showgirls gestigmatiseerd omdat ze hun lichaam tentoonstelden. Seksueel misbruik was schering en inslag binnen het beroep. Rijke beschermheren van de theaters verwachten dat ze de danseressen het hof konden maken, en uitbuiten.

Showgirls gaan naar Vegas

In de jaren veertig en vijftig trokken showgirls naar de glamour en rijkdom van de snelgroeiende Las Vegas Strip. Het eerste moderne casino daar, El Rancho Vegas, had de ‘El Rancho Starlets’, een groep showgirls die bekend stond om hun schaarse kleding. Naarmate Las Vegas groeide, werden showgirls steeds populairder en overschaduwden ze soms zelfs de grote namen op het programma.

Het genre raakte in de jaren zeventig en tachtig in verval en uiteindelijk sloten langlopende shows hun deuren. Maar de nalatenschap van de showgirl blijft bestaan. Je ziet de showgirl terug in films als Showgirls uit 1995 en The Last Showgirl uit 2024, en nu dus ook op het nieuwe album van Taylor Swift.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!