We begrijpen dat echte superhelden geen capes meer dragen, maar hoe zit het met schilden?
Veel insecten kennen de voordelen van deze stijlvolle vorm van bescherming. Zo zijn de larven van de schietmot – die soms niet meer dan tweeënhalve millimeter groot zijn – misschien wel de allerkleinste ambachtslieden ter wereld.
Deze waterinsecten, die over de hele wereld voorkomen, scheiden uit hun mondholte een kleverige soort zijde uit en gebruiken die om met harde stukjes materiaal die ze in de omgeving vinden (steentjes, takjes en schelpjes), een harde schil te bouwen.
De materialen en vormen van het schild variëren al naar gelang de lichaamsvorm en de motsoort in kwestie, zegt Kate Boersma, entomologe aan de University of San Diego.
Sommige motten maken platte en lange buisjes “die doen denken aan slaapzakjes, terwijl andere spiralen huisjes bouwen die op slakkenhuizen lijken,” zegt ze.
Met deze bouwsels beschermen de insecten zich tegen roofdieren, zodat ze “als kleine stofzuigertjes rond kunnen kruipen, zonder het risico te lopen opgegeten te worden,” aldus Boersma.
Larven van schietmotten brengen tot wel twee jaar in hun behuizingen door voordat ze volwassen worden. Geen wonder, want de huisjes zijn zó mooi dat sommige kunstenaars de afgedankte huisjes verzamelen en in sieraden verwerken.
Lantaarndragers
De lantaarndragers uit de Amerikaanse en Caribische regenwouden lijken pindavormige kopjes te hebben, maar in werkelijkheid zijn het holle uitsteeksels die afleiden van hun echte kopjes.
Deze cicaden worden lantaarndragers genoemd en beschikken over allerlei verdedigingsmechanismen om hun grote vijand – een insectenetende hagedis – af te schrikken, zegt Jo-Anne Sewlal, entomologe aan de University of the West Indies.
Zo heeft dit insect enorme oogvlekken om groter te lijken, een stinkende chemische stof die het kan uitscheiden als het wordt bedreigd en ten slotte die lege pindavorm (of ‘lantaarn’), die door een roofdier kan worden aangevallen in plaats van de echte kop van het insect, legt ze uit.
Goudhaantjes
De larven van het goudhaantje Charidotella sexpunctata hebben aan hun achterlijf een aanhangsel dat ‘anale vork’ wordt genoemd en dat ze als een scherm over zich heen kunnen trekken. Op het scherm stapelen ze vervolgens uitwerpselen, hun afgeworpen exoskelet of beide op, afhankelijk van de soort. Dit zogenaamde ‘fecale schild’ schrikt roofdieren af.
“De larven zijn oplettend en reageren heel snel” op dreigingen, zegt Caroline Chaboo, een entomologe van de University of Nebraska in Lincoln die in 2011 een wetenschappelijk artikel publiceerde over de unieke manieren waarop deze kevers zich beschermen.
Wanneer er een roofdier nadert, vormen de larven van dit goudhaantje een verdedigingscirkel, “net als een kudde bizons die zich in een kring opstelt,” zegt Chaboo.
De insecten “stellen zich in een kring op, met het kopje naar het midden en met hun achterste naar buiten gericht,” legt ze uit. “Ze kunnen hun lichamen gezamenlijk buigen, zodat er één golvend schild” ontstaat, zodat de vijand verward raakt.
Net als bij bizons blijven jonge kevertjes in het midden van de kring, terwijl de moeders afgedwaalde kevertjes weer terug naar de beschermende cirkel dirigeren.
“Het is echt superschattig,” zegt Chaboo, die de kevermoeders “indrukwekkend” noemt.
Moordbeesten
Roofwantsen komen over de hele wereld voor en injecteren hun prooien (andere insecten) in met een verlammend gif en een verterend goedje, zodat hun slachtoffers van binnen in een insecten-smoothie veranderen.
Maar daarna zitten ze met de vraag die de meeste moordenaars plaagt: wat te doen met het lijk?
Welnu, de roofwants draagt het lijk van zijn slachtoffer op z’n rug mee en gebruikt het kadaver dus tegelijkertijd als schild en als camouflage.
Pantserwantsen
Deze insecten, die eveneens overal ter wereld voorkomen, zijn genoemd naar hun zeer grote scutellum (‘schildje’ in het Latijn), een gedeelte aan de bovenzijde van het borstpantser waarmee ze hun achterlijf en borststuk tegen roofdieren beschermen.
Pantserwantsen worden ook wel juweelwantsen genoemd, omdat hun pantsers prachtige iriserende kleuren hebben, zoals bij Tectocoris diophthalmus en de regenboogpantserwants. De kleuren zijn waarschijnlijk bedoeld om roofdieren te waarschuwen dat ze niet bepaald lekker smaken.
Zelfs Superman zou toegeven dat zoiets nog beter is dan een cape.
Heb jij een vraag over de vreemde en woeste dierenwereld? In de rubriek ‘Vreemde Dierenvraag van de Week’ wordt elke zaterdag antwoord gegeven op een vreemde dierenvraag.
