Orka J35 heeft uiteindelijk haar dode kalfje opgegeven. Ze duwde het overleden jong minstens zeventien dagen op haar snuit voort over een afstand van ruim 1500 kilometer voor de kust van de Amerikaanse Pacific Northwest-regio. Dit ongekende vertoon van rouw trok internationaal de aandacht.
Volgens deskundigen was het droevige tafereel een duidelijk voorbeeld, en een bevestiging, van de complexe emoties waar deze ontwikkelde walvissoort toe in staat is.
Er werd eerder al waargenomen dat orka's en soortgelijke dieren, zoals dolfijnen, om overleden soortgenoten leken te rouwen. Maar nooit eerder werd gezien dat het gedrag zo'n lange tijd aanhield.
J35, ook wel Tahlequah genoemd, is een twintig jaar oud lid van de goed onderzochte J-groep van de ‘Southern Resident Killer Whales’. Deze groep orka's leeft, samen met hun bedreigde, verre familieleden van de groepen K en L, in een groot territorium waar ook het water voor de Amerikaanse stad Seattle en de Canadese steden Vancouver en Victoria toe behoort.
Onderzoekers vreesden dat deze ‘rouwreis’ ten koste van de gezondheid van J35 zou gaan, maar gelukkig lijkt ze er fysiek weinig aan over te hebben gehouden. “Op digitale close-ups die vanaf de kust werden genomen, lijkt de walvis het goed te maken,” schreef het Center for Whale Research, dat de lange beproeving van het dier volgde, in een update.
Terwijl J35 haar reis voortzette, vroegen sommige deskundigen zich af waarom ze zo aan het kalfje gehecht was. Was dat omdat het jong nog ongeveer een half uur leefde na de geboorte? Jenny Atkinson, directeur van The Whale Museum in Friday Harbor in de Amerikaanse staat Washington, denkt dat de diepe rouw van Tahlequah voortkwam uit het feit dat ze, na zeventien maanden zwangerschap, de kans had om een emotionele band met haar jong te krijgen voordat het stierf.
“Dat zou heel goed kunnen,” reageert John Ford, een orkadeskundige van de Canadese University of British Columbia. “Deze walvissen hebben een sterke drang om voor hun nakomelingen te zorgen, en kennelijk ook voor pasgeborenen die vlak na de geboorte sterven.”
De dood van ook dit kalf vormt een groot verlies voor de J-groep, waarin in drie jaar tijd geen gezond jong meer is geboren. De drie groepen bestaan uit in totaal 75 leden, en de tijd begint te dringen om het voortbestaan van de populatie te waarborgen. Volgens Ken Balcomb, oprichter en belangrijkste onderzoeker van het Center for Whale Research, hebben ze nog zo’n vijf jaar de tijd.
“Deze populatie heeft nog maximaal vijf jaar om te zorgen voor levensvatbare nakomelingen. Als het binnen die vijf jaar niet lukt, dan gaat het niet meer gebeuren,” schrijft hij.
As J35’s sojourn continued, some experts wondered why she was so attached to the calf. Was it because the calf lived for about 30 minutes after it was born? Jenny Atkinson, executive director of The Whale Museum in Friday Harbor, British Columbi, thinks the grief Tahlequah is feeling is deeper because after 17 months of gestation, she then had the chance to form an emotional connection with her baby before it died.
“I think that’s quite possible,” says John Ford, an orca researcher at the University of British Columbia. “The whales have a very strong drive to look after their offspring and this evidently extends to neonates that die at birth.”
The death of another calf is a significant blow to J Pod, which hasn’t seen a successful birth in three years. Combined, the three pods have 75 members, and time is running out to maintain its viability. Ken Balcomb, founder and principal investigator at the Center for Whale Research, gives it five years.
“We’ve got at most five more years of reproductive life in this population to make it happen”—meaning, to have viable offspring—"but if we don’t do it in those five years it isn’t going to happen,” he writes.
Volgens Balcomb is voedselgebrek de oorzaak. “Er wordt voortdurend aangetoond dat deze visetende walvissen steeds magerder worden, en dat de sterftecijfers oplopen,” schrijft hij op de website van het centrum.
“De chinookzalm is de belangrijkste voedselbron voor deze bedreigde populatie orka's. Maar helaas wordt de chinookzalm ook met uitsterven bedreigd,” legt hij uit.
De deskundigen zijn opgelucht dat J35 het overleefde. Ze is als 20-jarige in de bloei van haar leven, en het is voor de groep van groot belang dat zij voor nakomelingen zorgt.
“Ook al blijft zij nu in leven, het gaat niet goed met deze populatie,” stelt Atkinson. “We moeten voorzichtig met deze dieren omspringen en ze helpen, als we willen dat deze populatie blijft bestaan.”
Lees ook: 'Walvissen rouwen om hun doden, net als wij'
Dit verhaal werd oorspronkelijk op 2 augustus in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
