Het is een aanblik die geen mens wil zien.

Vorige week dinsdag maakte de Mexicaanse milieudienst bekend dat ruim driehonderd dwergschildpadden (of warana’s) zijn gestorven nadat ze waarschijnlijk in een groot visnet verstrikt zijn geraakt. De dode dieren werden drijvend in wateren voor de kust van de Zuid-Mexicaanse deelstaat Oaxaca aangetroffen. Na een week in de brandende zon waren hun pantsers door uitdroging gebarsten.

Het nieuws volgt slechts enkele dagen nadat 113 zeeschildpadden, de meeste eveneens dwergschildpadden, dood aanspoelden op de kust van de Mexicaanse deelstaat Chiapas, ruim 160 kilometer verder oostelijk. Het is onduidelijk waardoor de schildpadden in Chiapas zijn gedood, maar sommige van de dieren vertoonden verwondingen die gewoonlijk worden veroorzaakt door haken en netten.

Volgens Bryan Wallace, een zeebioloog die al bijna twintig jaar onderzoek doet naar zeeschildpadden, zijn er nog weinig details bekend maar heeft het er alle schijn van dat de zeeschildpadden in Oaxaca het slachtoffer zijn geworden van een zogenaamd ‘spooknet’. Dieren die onbedoeld worden gevangen of per ongeluk in netten verstrikt raken, zijn een vorm van bijvangst, een fenomeen dat wereldwijd grote schade aanricht.

Spooknetten zijn “visnetten die op zee verloren zijn gegaan en om allerlei redenen niet meer door de eigenaars worden opgevist,” aldus Wallace, hoofdwetenschapper van de ngo Conservation Science Partners, Inc.

Het probleem met spooknetten is dat ze ook nadat ze verloren zijn gegaan en doelloos in zee drijven nog vissen en andere wilde dieren vangen. Als die dieren sterven, kunnen ze meer roofdieren en aaseters aantrekken, die vervolgens ook in het net verstrikt raken. Misschien zijn de zeeschildpadden te dichtbij gekomen toen ze op zoek waren naar een gratis maaltijd.

“Dat het spooknet zoveel schildpadden heeft gestrikt, betekent dat het vistuig waarschijnlijk al geruime tijd ronddreef, gezien de mate van ontbinding waarin veel van de dieren verkeerden,” zegt Wallace.

In het algemeen wordt de dwergschildpad door de US Fish and Wildlife Service gezien als gevoelig voor uitsterving, maar de nestende populatie in Mexicaanse wateren wordt als een bedreigde groep beschouwd. Wereldwijd gaat de soort in aantallen achteruit en wordt hij door de International Union for Conservation of Nature geclassificeerd als ‘kwetsbaar’ voor uitsterving.

Bescherming

Maar er is ook goed nieuws. Dankzij strikte regelgeving die al vanaf 1986 wordt ingevoerd door de Mexicaanse overheid en andere landen waar dwergschildpadden voorkomen, doet deze soort het beter dan veel van zijn verwanten.

“Dwergschildpadden zijn verreweg de meest talrijke zeeschildpaddensoort in de regio,” zegt Wallace.

Langs de zuidwestelijke kustlijn van Mexico bevinden zich zelfs enkele van de grootste paargronden ter wereld voor deze soort, plekken waar volgens Wallace elk jaar honderden, duizenden of zelfs tienduizenden wijfjes hun nesten op de stranden komen graven. Het is mogelijk dat de schildpadden die in Oaxaca stierven, op weg naar deze stranden waren.

“Wat betreft aantallen zal dit niet leiden tot de uitroeiing van een hele populatie,” zegt Wallace. “Maar het is natuurlijk wel een alarmsignaal.”

Hoewel de Mexicaanse autoriteiten onderzoek doen naar de omstandigheden rond beide voorvallen, benadrukt Wallace dat het belangrijk is om vissers niet te demoniseren vanwege de gedode zeeschildpadden.

“Het gaat om een uiterst gecompliceerd probleem en er zijn veel gemeenschappen, vooral in Mexico, die hun best doen om dit te voorkomen, en dat zijn mensen die het economisch en sociaal al tamelijk zwaar hebben,” zegt Wallace.

“Dit is geen nieuw verschijnsel. Het zal gewoon veel tijd kosten om het op te lossen.”

Lees ook: Inval in vermoedelijk grootste schildpaddenboerderij van Europa

Dit verhaal werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com