Als het niet meteen lukt, probeer je het gewoon nog een keertje.
Dat was de opgewekte boodschap die veel nieuwsmedia deze week zagen in een veelbekeken video van een bruine beer en haar welp op het internet. De video werd afgelopen zomer in Rusland aan de kust van de Zee van Ochotsk gemaakt door Dmitri Kedrov en toont een berenwelp die keer op keer probeert tegen een verraderlijke en besneeuwde berghelling op te klimmen en daarbij steeds weer naar beneden glijdt.
Hoewel het filmpje een goede afloop heeft (de welp slaagt er uiteindelijk in de top te bereiken en het duo verdwijnt in de wildernis), hebben veel wetenschappers op sociale media hun zorgen geuit over de manier waarop de video is opgenomen.
Zo zoomt de camera ruim een minuut na het begin van de video extreem dicht op de beren in. Tegelijkertijd lijkt de moederbeer direct naar het op afstand bestuurde helikoptertje te kijken en zelfs naar het apparaat uit te halen – waardoor de welp opnieuw de helling afglijdt.
Kedrov vertelde een Russische website dat het zoomeffect pas achteraf in het filmpje was aangebracht en dat zijn drone de dieren in het geheel niet liet schrikken, maar sommige experts zijn daar niet zo zeker van.
“Het zou een zoom op de videocamera kunnen zijn, maar de meeste drones uit de winkel hebben niet de capaciteit om een camera met een hoogwaardige zoomlens te tillen,” zegt Mark Ditmer, een wildecoloog aan de Boise State University die onderzoek heeft gedaan naar de fysiologische uitwerking van drones op zwarte beren. “Ik heb misschien ongelijk, maar als je het mij vraag gaat het hier om een drone die plotseling dichterbij komt, waardoor de moederbeer in paniek raakt en uithaalt.”
“Als je naar de moederbeer in de video kijkt, zie je dat ze gedurende lange gedeelten direct naar de drone kijkt,” zegt Sophie Gilbert, ecologe aan de University of Idaho. “Vanuit haar perspectief is het letterlijk een ufo – een ongeïdentificeerd vliegend object.”
“Ze weet absoluut niet wat ze doet. Ze heeft waarschijnlijk nog nooit zoiets gezien. Ze heeft een zeer jong welpje bij zich en natuurlijk is haar reactie er een van angst,” zegt Gilbert.
De aanwezigheid van de drone (en het verlangen om ervoor te vluchten) kan zelfs verklaren waarom de moederbeer en haar welp überhaupt over zulk verraderlijk terrein op weg zijn; moeders met jonge welpen mijden dit soort lastige routes meestal, tenzij het niet anders kan.
Het geluid en de wind
Hoewel de details van dit specifieke voorval nog nader ingevuld moeten worden, staan er veel video’s online waaruit blijkt dat drones wilde dieren veel schrik kunnen aanjagen.
Gilbert wijst op video’s van drones – boven bruine beren die zalm eten, van een wolf die een eland aanvalt en van gaffelbokken die aan een laagvliegende drone proberen te ontsnappen –waarbij deze apparaten het gedrag van dieren wel degelijk beïnvloeden.
“Ik weet niet hoeveel ervaring je met drones hebt, maar ze zijn erg luid,” zegt Gilbert, die in 2016 onderzoek deed naar de manier waarop drones worden gebruikt. Hoewel onder veel van deze video’s kalme muziek is geplaatst, is dat “niet hoe het in de werkelijkheid klinkt.”
Alleen al het lawaai kan wilde dieren verstoren. Ze worden erdoor afgeleid van andere belangrijke taken, zoals foerageren of het vechten om vrouwtjes. Bij sommige dieren kunnen de apparaten een vlucht-of-vechtrespons uitlokken, terwijl andere dieren verhoogde waakzaamheid tonen, alsof er een roofdier in de buurt is. En er zijn ook dieren die zich absoluut niet aan een drone lijken te storen.
Maar schijn bedriegt. In zijn onderzoek uit 2015 kon Ditmer aantonen dat de meeste zwarte beren weliswaar niet wegvluchtten of op andere duidelijke manieren op een overvliegende drone reageerden, maar dat hun hartslag in zo’n situatie omhoog schoot.
“Grote pieken in de hartslag wijzen op een directe stressrespons,” legt hij uit. “In het meest extreme geval zagen we de hartslag van een beer stijgen van 41 slagen per minuut vóór de komst van de drone naar 162 slagen per minuut gedurende de periode dat de drone boven het dier vloog.”
En hoewel het voor beren en andere dieren geen probleem is om af en toe een verhoogde hartslag te hebben, wijst Ditmer erop dat wilde dieren vaak al aan veel stress zijn blootgesteld omdat ze voedsel moeten vinden en roofdieren uit de weg moeten gaan.
Bovendien voegt de mens steeds vaker iets aan deze stressbelasting toe nu we ons vaker in wilde gebieden wagen en meer lawaai veroorzaken door het gebruik van auto’s, vliegtuigen en schepen, en door olie- en gasboringen.
Veilig met drones vliegen
Na gesprekken met meerdere experts was één ding duidelijk: niemand beweert dat het filmen met drones verboden zou moeten worden.
“Ik heb sommige commentaren op de berenvideo gelezen en ik maak me zorgen over het demoniseren van drones,” zegt Margarita Mulero-Pázmany, docente onbemande luchtvoertuigen aan de John Moores University in Liverpool. “Dat zou een vergissing zijn. We zouden een apparaat niet de schuld moeten geven omdat het misbruikt kan worden.”
In plaats daarvan zouden we goede standaarden voor het gebruik van drones door wetenschappers, hobbyisten en avontuur- en natuurliefhebbers moeten opstellen, zodat drones voor zowel mens als dier veilig zijn.
In een onderzoek dat ze in 2016 verrichtte, stelde Mulero-Pázmany voor dat dronebestuurders de dieren niet frontaal benaderen, aangezien dat het meest bedreigend is. Ook zouden vluchten met drones zo kort en discreet mogelijk moeten zijn, waarbij gebruik gemaakt zou moeten worden van veel stillere elektrische minidrones, in plaats van grotere en oudere modellen die op benzine lopen. Ook de hoogte is belangrijk: dronebestuurders zouden niet lager boven een tafereel moeten zweven dan strikt noodzakelijk is voor het maken van beelden en verzamelen van informatie.
Ten slotte zouden bestuurders bedreigde soorten moeten mijden, omdat deze dieren kwetsbaarder voor de aanwezigheid van drones zouden zijn, vooral in het geval van vliegende dieren of dieren die tijdens hun evolutie een angst voor vliegende roofdieren hebben ontwikkeld. Ook zouden dronebestuurders zich nooit moeten opdringen aan dieren tijdens gevoelige perioden in hun levenscyclus, zoals het broedseizoen.
“Ik denk dat er sprake is van een tweesnijdend zwaard,” zegt Gilbert. Aan de ene kant kunnen drones die op de juiste manier worden gebruikt, andere mensen betrekken bij de wilde natuur, wat enorm kan bijdragen aan de publieke steun voor natuurbehoud.
Maar mensen moeten ook beseffen dat dieren hun eigen leven leiden en hun eigen zorgen hebben, en dat we ons “daar niet mee moeten bemoeien,” zegt ze.
Lees ook: Jacht op grizzlybeer weer verboden
Kijk ook: Schattige jonge beertjes krijgen lift op de rug van hun moeder
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
