De Smithsonian's National Zoo maakte op 22 augustus bekend dat de 22-jarige panda Mei Xiang is bevallen. Het jong, waarvan het geslacht nog niet bekend is, werd op vrijdag 21 augustus om vijf over half zeven 's avonds (plaatselijke tijd) geboren. Volgens de dierentuin zorgt de moeder goed voor haar baby. Het kan nog enkele dagen duren voordat de verzorgers bij het jong kunnen om een neonataal onderzoek te doen. Intussen houden ze moeder en kind dag en nacht in de gaten. (Je kunt Mei Xiang en haar baby bekijken via de pandacamera's van de dierentuin).
“Reuzenpanda's zijn een internationaal symbool voor bedreigde diersoorten en hoop. We vinden het fantastisch dat we de wereld een zeer welkom moment van pure blijdschap kunnen bieden met de geboorte van dit belangrijke jong”, aldus Steve Monfort, de directeur van de directeur, in een verklaring.
Pasgeboren panda's zijn piepklein, blind en uiterst kwetsbaar. Het staat dan ook nog niet vast dat het jong zal overleven. Toch maakt de geboorte een eind aan een periode van gespannen wachten, die in maart begon met een kunstmatige inseminatie.
Mei Xiang heeft drie nog levende nakomelingen: Tai Shan uit 2005, Bao Bao uit 2013 en Bei Bei uit 2015, die nu alle drie in China zijn. (Lees over de ervaringen van een fotograaf van National Geographic die het eerste levensjaar van Bei Bei vastlegde.)
Er bestaan vier grote uitdagingen voor jonge panda's:
1. Jongen zijn zeer afhankelijk en kwetsbaar bij hun geboorte.
Reuzenpanda's wegen bij hun geboorte ongeveer tussen de 75 en 125 gram en zijn daarmee 900 keer zo licht als hun moeder. Ze behoren tot de kleinste zoogdierbaby's in vergelijking met de omvang van hun moeder, alleen bij buideldieren is het verschil nog groter.
Ze kunnen de eerste twee maanden niets zien en ook niet kruipen, dus de baby's zijn totaal afhankelijk van de warmte, melk en bescherming van hun moeder.
Omdat er al sinds de jaren tachtig fokprogramma's zijn voor panda's in gevangenschap, is de kennis over het gedrag, de voeding en de bewakingstechnologie zo ver ontwikkeld dat “bijna alle panda's die in gevangenschap worden geboren overleven,” vertelde Marc Brody in 2015 aan National Geographic. Brody is de oprichter en voorzitter van Panda Mountain, een non-profitorganisatie die zich inzet voor het behoud en herstel van het leefgebied van de panda in het natuurreservaat Wolong in China.
“Panda's zijn zo waardevol, er wordt niets aan het toeval overgelaten,” stelde Brody, die ook een National Geographic Society grantee was.
Maar toch doet zich soms een tragedie voor. Het tweede jong van Mei, een vrouwtje, werd in september 2012 geborenmaar stierf een week later aan long- en leverproblemen, volgens de dierentuin. Doordat de longen van het diertje onvoldoende waren ontwikkeld kreeg het jong niet genoeg zuurstof binnen.
En in 2013 beviel Mei van een doodgeboren tweelingbroertje of -zusje van Bao, iets dat zeer zelden voorkomt.
2. Tweelingen hebben extra zorg nodig.
Het komt regelmatig voor dat reuzenpandamoeders een tweeling krijgen. Als dit in het wild gebeurt, “kiest de moeder instinctief voor de sterkste van de twee, en laat de ander aan zijn of haar lot over,” aldus Brody.
Maar in dierentuinen is een manier ontwikkeld om dat te voorkomen: daar worden de jongen om de paar uur afwisselend bij de moeder en in een incubator gelegd.
Dat is overigens gemakkelijker gezegd dan gedaan: toen Mei Xiang in 2015 van een tweeling beviel, bleek het voor het pandateam van de National Zoo in het begin lastig om de baby’s te verwisselen.
Toen het team ze een keer om 11 uur 's avonds wilde wisselen, weigerde Mei Xiang om het jong dat ze bij zich had los te laten. “Het team zorgde daarna tot vijf over zeven 's ochtends voor het kleinere jong, totdat het wel lukte om de kleintjes te verwisselen,” aldus een verklaring die de dierentuin toen uitbracht.
Als de strategie lukt betekent het dat elke baby genoeg tijd bij zijn of haar moeder heeft om door haar gevoed te worden. Haar melk wordt zo nodig aangevuld met een mengsel van flessenmelk voor mensen, puppyvoedsel en water. Deze strategie heeft in China al vaak succes opgeleverd, aldus dierentuinmedewerkers.
3. Pandamoeders kunnen hun baby per ongeluk platdrukken.
Het feit dat hun moeder zo'n honderd kilo zwaar is, maakt de piepkleine panda nog extra kwetsbaar. In 2006 doodde een reuzenpanda haar pasgeboren baby per ongeluk toen die bij haar dronk.
Gezien het verschil in omvang “is het eigenlijk een wonder dat ze niet vaker vermorzeld worden,” aldus Brody.
Personeel van de National Zoo houdt de pandacamera's dag en nacht in de gaten om ervoor te zorgen dat de moeder haar jong niet per ongeluk iets aandoet.
Faciliteiten waar panda's in gevangenschap worden gefokt beschikken over zeer gevoelige geluidsapparatuur om te kunnen ingrijpen als ze horen dat er iets misgaat.
De dierenartsen controleren of de baby goed eet en voldoende melk krijgt. Pandajongen drinken zo'n acht tot negen maanden bij hun moeder. Als het kleintje ouder wordt, kunnen de dierenartsen besluiten het extra voeding te geven, als het dier te langzaam groeit.
Volgens Brody bestaat wetenschap voor een groot deel uit observatie en hebben dierentuinmedewerkers heel veel geleerd door goed te kijken naar hoe pandamoeders voor hun baby's zorgen.
Zo kwamen onderzoekers erachter dat moederpanda's de buik van hun jongen likken om ze te helpen bij hun ontlasting, omdat de spieren van de kleintjes nog te zwak zijn om dat zelf te doen.
“Ze ontdekten dat het heel belangrijk was om de panda's te helpen bij hun stoelgang, en inmiddels is er een techniek waarmee ze een baby kunnen helpen,” vertelde hij.
4. Er is te weinig leefgebied voor ze.
Hoewel het goed gaat met panda's in gevangenschap, ziet het er minder florissant uit voor dieren in het wild. Er zijn mogelijk niet meer dan 1600 reuzenpanda's over in de bergbossen in Midden-China, wat met name te wijten is aan de versnippering van hun leefgebied door ontwikkelingsprojecten.
“Net zoals zorgvuldig onderzoek heeft gezorgd voor doorbraken in het fokken van en de zorg voor panda's in gevangenschap, is er nu wetenschappelijk onderzoek beschikbaar dat aantoont dat herstel van leefgebied in de bossen mogelijk is,” stelde Brody.
Daarom zijn er nu initiatieven gaande om inheemse planten en bomen te laten groeien in het natuurreservaat Wolong, om zo de bossen te herstellen en daarmee te zorgen voor leefgebied voor de panda's in de toekomst. Er wordt gewerkt aan de totstandkoming van een nieuw nationaal park voor panda's. De bedoeling is dat dit verschillende bestaande reservaten en beschermde gebieden voor panda's met elkaar verbindt.
Rachael Bale werkte mee aan dit artikel, dat een bewerking is van een eerder verhaal dat in augustus 2013 werd gepubliceerd.
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
