Babydieren zijn aandoenlijk. Zien we er een in nood, dan is het logisch dat we willen helpen. ‘Onze hersenen – net als die van veel andere soorten – zijn zo ingesteld dat we baby’s willen helpen en beschermen,’ zegt Jennifer Verdolin, die onderzoek doet naar dierengedrag aan de University of Arizona in het Amerikaanse Tucson. Toch is het misschien beter een ogenschijnlijk verlaten konijntje, een babyhert in het bos of een bizonkalf in moeilijkheden met rust te laten.

Een jong helpen is niet altijd beter

Dat bleek bijvoorbeeld in Yellowstone National Park, waar een pasgeboren bizon een spuitje kreeg nadat een bezoeker de baby had proberen te helpen door het van een rivier op de nabijgelegen weg te duwen. Het jonge dier was van de kudde gescheiden geraakt bij het oversteken van de rivier. Maar toen het kalf eenmaal op de weg liep, bleef het mensen en auto’s benaderen. Nadat het dier was verstoten door de kudde, besloot de parkdienst over te gaan op euthanasie.

Herkennen wanneer een dier daadwerkelijk in de problemen zit en leren hoe je veilig een handje kan helpen is niet makkelijk. Daarom vroegen we Verdolin en andere experts om tips voor het omgaan met jonge dieren, zowel in de wildernis als in je eigen tuin.

Tip 1: bekijk de situatie van een afstandje

Als je een jong te dicht nadert, kan het vluchten en daarmee nieuwe obstakels creëren voor een ouder die het probeert te vinden, zegt Verdolin. Daarom kun je beter een verrekijker pakken om de situatie te onderzoeken.

Jonge koijnen en herten worden doorgaans voor lange perioden alleen gelaten als ze niet gevoerd worden – verstopt in hoog gras of struiken terwijl een ouder foerageert, zegt David Mizejewski, natuurkundige bij de National Wildlife Federation. Die ouders laten hun kroost waarschijnlijk alleen zodat de aandacht van roofdieren dan zo min mogelijk wordt gewekt, zegt hij.

Tip 2: bel plaatselijke instanties

Er zijn uitzonderingen. Als je een schildpad de weg ziet oversteken en het is veilig om je auto en het verkeer te stoppen, dan is het prima om het dier te helpen, zegt Mizejewski. Als een dier zichtbaar gewond is, kun je advies inwinnen door te bellen met het plaatselijk wildbeheer, een dierenarts of een opvang. Als een jong niet zichtbaar gewond is, is het advies vaak om een dag te wachten om te zien of een ouder terugkomt.

Een hardnekkige mythe is dat het aanraken van een babydier, met name bij vogels, ertoe leidt dat moeders hun jong verstoten. Verdolin en Mizejewski zeggen allebei geen diersoorten te kennen waarbij dit enkel door menselijk contact gebeurt. Wanneer ouders hun kroost verlaten, liggen daar waarschijnlijk andere factoren aan ten grondslag, zoals het voedselaanbod. ‘Als de moeder om andere redenen in paniek is en jij doet iets met haar jong, dan houdt ze het wellicht voor gezien,’ zegt Mizejewski.

Tip 3: help de allerjongsten, maar bekijk het per geval

Naast een schildpad op de weg zijn er andere situaties waarin wilde dieren veilig geholpen kunnen worden. Als je per ongeluk een vogelnest uit een boom stoot of ziet hoe een babyvogeltje valt, kan je het diertje meestal voorzichtig terug in het nest zetten, verklaart het Cornell Lab of Ornithology.

Dit geldt alleen voor baby’s die amper veren hebben en nog niet kunnen lopen. Jonge vogels die al donzig zijn, met pootjes die ze stevig om een stokje of vinger kunnen klemmen, moet je volgens het lab niet verplaatsen. De ouders zijn misschien niet te zien, maar zijn waarschijnlijk in de buurt. Of je een dier een dienst bewijst door het te helpen, blijft dus lastig in te schatten en vergt kennis. Bij twijfel kun je altijd het beste hulp inschakelen.