In de ijskoude wateren van Antarctica duiken zeeluipaarden (Hydrurga leptonyx) van eind oktober tot begin januari maandenlang veelvuldig onder water om een partner te vinden. In een nieuw onderzoek, dat op 31 juli werd gepubliceerd in Scientific Reports, vergelijken wetenschappers het gezang van de zeeluipaard met dat van menselijke kinderliedjes. ‘Zeeluipaardliedjes bevatten een verrassend gestructureerd patroon,’ aldus onderzoeksleider Lucinda Chambers van de University of New South Wales (Australië).

Lied van zeeluipaard heeft veel herhaling

Voor hun onderzoek vergeleken de wetenschappers het gezang van 26 mannelijke zeeluipaarden met dat van bultruggen, dolfijnen, doodshoofdaapjes en verschillende menselijke muziekstijlen, waaronder barok, romantisch en liedjes van de Beatles.

Het team analyseerde met name de entropie, een maatstaf die aangeeft hoe voorspelbaar of willekeurig een vocale reeks is. Hoe lager de entropie, hoe meer herhaling er in het lied voorkomt. Dit is absoluut het geval in kinderliedjes, zoals Slaap, kindje slaap.

Leestip: Kun je worden ingeslikt door een walvis?

‘Kinderliedjes zijn simpel, repeterend en gemakkelijk om te onthouden. Dat is wat we ook terughoren in de zeeluipaardliederen,’ aldus Chambers. ‘Ze zijn niet zo complex als menselijke muziek, maar ook zeker niet willekeurig.’

Vijf dezelfde tonen

De onderzoekers kwamen erachter dat alle 26 onderzochte zeeluipaarden dezelfde vijf ‘tonen’ produceerden, op exact dezelfde toonhoogte en frequentie. Alleen op basis van het geluid zijn de dieren niet van elkaar te onderscheiden, maar hun arrangement is wél anders. Chambers: ‘Ze gebruiken allemaal dezelfde vijf geluiden, maar die combineren ze wel op hun eigen, unieke manier.’

Leestip: Deze 5 bijzondere dieren kun je spotten in de Waddenzee

Maar toch: met maar vijf tonen kun je het lied van de zeeluipaard niet bepaald levendig noemen. Medeonderzoeker Tracey Rogers noemt hun noten zelfs zo gestileerd, dat het bijna saai wordt. ‘We denken dat dit een bewuste strategie is, zodat hun roep lange afstanden onder het ijs kan afleggen.’

Zingen voor de liefde

Het enige moment waarop de zeeluipaard zijn lied zingt, is tijdens het paarseizoen. Het is een solitaire diersoort, en ze leven ook nog eens ver uit elkaar. Tijdens het paarseizoen moeten ze elkaar dus wel weten te vinden.

Hoewel de vrouwtjes tijdens hun ongeveer vijf vruchtbare dagen ook beginnen te zingen, zijn de mannetjes de echte muzikanten. Zij duiken van eind oktober tot begin januari tot soms wel dertien uur per dag onder water om te zingen. Dit doet hij in rondes van twee minuten – eerst onder water, en dan weer naar boven om adem te halen.

Leestip: Deze orka’s jagen samen door speciale golven te maken. Dat ziet er zo uit

De onderzoekers vermoeden dat het gezang twee doelen dient. Aan de ene kant om aan andere mannetjes duidelijk te maken dat dit hun territorium is, en aan de andere kant om de vrouwtjes te overtuigen met hen te paren. Rogers: ‘Het is alsof ze zeggen: ‘Ik ben de grootste en de sterkste. Kijk eens hoe lang en luid ik kan zingen’.’

Toekomstig onderzoek

De data die voor dit onderzoek is gebruikt, is door Rogers in de jaren negentig verzameld. ‘Zeeluipaarden zingen ’s nachts, dus ik bracht overdag een gekleurd merkteken op ze aan en dan ging ik ’s nachts terug om hun geluiden op te nemen,’ vertelt ze hierover.

Chambers hoopt ooit naar Antarctica af te reizen om nieuwe opnames te maken. ‘We willen weten of er nieuwe soorten roepen zijn ontstaan in de populatie, en of patronen van generatie tot generatie evolueren.’

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!