Afgelopen zomer vingen sportvissers in Nationaal Park Tortuguero in Costa Rica een dier dat nog nooit eerder was gezien: een verpleegsterhaai (Ginglymostoma cirratum) van 182 centimeter met witte ogen en een goudkleurige huid. De verraste vissers lieten de haai weer vrij, maar niet voordat ze een paar foto’s en een video maakten. Hun beelden gingen al snel de wereld rond, bekijk ze onderaan.
Zeldzame huidaandoening
‘Niemand kon het nieuws in eerste instantie geloven. Veel mensen zeiden dat de foto bewerkt was,’ zei Daniel Arauz Naranjo, uitvoerend directeur van Costa Rica’s Rescue Center for Endangered Marine Species en tevens National Geographic Explorer.
Maar na verder onderzoek stelden Naranjo en zijn collega’s vast dat de foto’s niet alleen echt waren, maar ook dat de kleur van de haai een gevolg was van een zeldzame huidaandoening die albino-xanthochromisme wordt genoemd.
Hun bevindingen werden in augustus gepubliceerd in het vakblad Marine Biodiversity. De ontdekking van de haai is opvallend, omdat zijn aandoening een belangrijke overlevingstactiek in de weg zit: camouflage.
Goudgekleurde haai
Albino-xantochromisme is een combinatie van twee zeldzame genetische aandoeningen. Albinisme zorgt ervoor dat er minder melanine in het lichaam aanwezig is en veroorzaakt een lichte huid, haar en ogen. Xanthochromisme (ook bekend als xanthisme) kleurt dieren geel of oranje.
‘Deze twee aandoeningen komen niet vaak samen voor,’ vertelt Marioxis Macias van de Federal University of Rio Grande in Brazilië, die meeschreef aan het onderzoek. ‘Dat beide aandoeningen tegelijk optreden, was een verrassende ontdekking.’
Leestip: Unieke videobeelden tonen ijsbeerwelpen en moeder die hun hol verlaten
Hoewel er vaker haaien zijn gezien met albinisme en xanthisme, is dit de eerste verpleegsterhaai met albino-xantochromisme. Experts die met National Geographic spraken, zeggen niet eerder een haai met de aandoening te hebben gezien.
Volgens Melissa Cristina Márquez, een onafhankelijk haaienspecialist, is de ontdekking ‘fascinerend’, en ze voegt toe: ‘Het is altijd spannend om voorbeelden van zeldzame haaien te zien. Het herinnert ons eraan hoeveel natuurlijke variatie er bestaat, zelfs bij soorten die we goed denken te kennen.’
Opgaan in de omgeving
De verpleegsterhaai komt voor in de warme, ondiepe wateren in het westelijke deel van de Atlantische Oceaan en oostelijke deel van de Grote Oceaan. Ze brengen het grootste deel van hun tijd door op de zeebodem, waar ze zoeken naar prooien die zich onder het zand verschuilen.
Leestip: Wetenschappers leggen zeldzame diepzeehengelvis vast op video
Hun huid is normaal gesproken licht- tot donkerbruin, een kleur die maakt dat ze moeiteloos opgaan in hun zanderige omgeving. Dankzij deze natuurlijke camouflage kunnen ze hun prooi besluipen en roofdieren ontwijken. Jonge verpleegsterhaaien staan op het menu van tijgerhaaien en krokodillen.
Hoe overleeft de gouden haai?
De gouden haai die in Costa Rica is gespot, was volgroeid en leek gezond. Het dier lijkt dus geen hinder te ondervinden van zijn ongebruikelijke kleurpatroon. Maar hoe kan hij overleven als hij zo opvalt? Naranjo heeft een theorie.
Leestip: Video van urine sproeiende rivierdolfijnen stelt wetenschap voor een raadsel
‘Deze haai is gezien bij riviermondingen, waar het water erg troebel is. Misschien verbleef hij voornamelijk op plekken waar het zicht slecht is.’ Márquez noemt dit een van de vele mogelijke verklaringen dat het dier heeft weten te overleven. De afwezigheid van natuurlijke roofdieren is ook een mogelijkheid, en misschien gedraagt de haai zich wel op een unieke manier. De ontdekking van de haai herinnert ons er volgens Naranjo aan we unieke bevindingen moet blijven delen. ‘De oceaan blijft ons verrassen.’
Bekijk hieronder de video van de goudkleurige haai.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
