Op de lagere school staarde André Kuipers gebiologeerd naar een afbeelding in een insectenatlas: een jonge bidsprinkhaan die loert naar een prooi. ‘Dat zo’n dier doodstil kan zitten, maar razendsnel met zijn nijptangachtige poten zijn prooi kan grijpen om die daarna rustig op te peuzelen, vond ik als kind al fascinerend,’ vertelt hij over zijn favoriete dier.
Van stille jager tot bliksemsnelle roofinsect
Bidsprinkhanen (Mantodea) zijn met hun driehoekige kop, grote facetogen en getande voorpoten (‘vangpoten’) uitstekend uitgerust om toe te slaan. Dankzij de naar voren gerichte ogen hebben ze, als een van de weinige insecten, stereoscopisch zicht. Ze kunnen diepte waarnemen en de afstand tot hun prooi nauwkeurig inschatten.
Wil je niets missen van onze verhalen? Volg National Geographic op Google Discover en zie onze verhalen vaker terug in je Google-feed!
Veel soorten zijn bovendien meesters in camouflage: sommige lijken sprekend op bladeren of takjes, andere op bloemen – een effectieve manier om zowel prooien te verrassen als zelf onopgemerkt te blijven voor vijanden.
Bidsprinkhanen, berucht om hun paringsgedrag
‘Wat ik ook bijzonder vond, is dat het vrouwtje het mannetje na de paring soms opeet,’ vertelt Kuipers. Bij veel, maar niet bij alle soorten komt dit gedrag voor. Het levert het wijfje voedingsstoffen op die ze goed kan gebruiken voor de ontwikkeling van haar eieren.
Voor het mannetje lijkt dat funest, maar biologisch gezien ligt het complexer. Het mannetje offert zich niet bewust op en ‘weet’ niet wat er gebeurt. Het paringsgedrag van insecten wordt grotendeels aangestuurd door zenuwcentra in het achterlijf. Wanneer de kop wordt verwijderd, verdwijnen remmende signalen die normaal de paring beperken.
Leestip: Deze 6 dieren worden (veel) ouder dan de mens. Wat is hun geheim?
Daardoor blijft het lichaam van het mannetje automatisch sperma overdragen, soms zelfs langer dan wanneer hij niet wordt opgegeten. Dat vergroot de kans op succesvolle bevruchting. Het gedrag is geen vaste regel, maar komt vooral voor wanneer voedsel schaars is – bij voldoende voedsel laat het vrouwtje het mannetje vaak leven.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
