19 juni 2015
Zo te zien is iemand door de wekker heen geslapen: deze pasgeboren kameleonbaby besefte nog niet dat hij al uit het ei was gekropen.
Nick Henn, eigenaar van Canvas Chameleons in Reading, Pennsylvania, maakte onlangs foto’s van een gevangen panterkameleon die hij had geholpen om uit het ei te kruipen.
Met behulp van een nagelriemschaartje knipte Henn het ei voorzichtig open en verwachtte dat de baby prompt uit het ei zou kruipen.
Maar het beestje dacht nog dat het in het ei zat en bleef als een opgerold balletje in de vorm van een ei liggen, met het staartje over de schouder gedrapeerd - een zeldzaam kijkje in de prenatale ontwikkeling van kameleons.
Gewoonlijk “mis je het moment waarop ze uit het ei kruipen,” zegt Henn verbluft.
Kleintjes groot brengen
Als kind kon Henn niet wachten om een blauwe variant van de panterkameleon te zien, een soort die inheems is op Madagaskar. “Het was zo ongeveer mijn levensdoel,” zegt hij lachend. Na zijn afstuderen begon Henn kameleons te fokken en groot te brengen, met name zijn geliefde panterkameleons.
Onder het toeziend oog van Henn ontwikkelen de eieren van panterkameleons zich in hun leerachtige schalen gedurende zeven tot acht maanden. Als de grote dag is gekomen, gebruikt de kameleon een speciaal ‘ei-tandje’ op zijn bovenkaak om het binnenste membraan van het ei open te snijden, dat daarna inklapt.
Het doet denken "aan een zwemmer die z’n natte zwempak afpelt,” zegt Robin Andrews, bioloog aan de Virginia Tech.
Het jong kan vervolgens het ei openbreken of -duwen, met het uiteinde waar zijn kopje zit, en zich dan naar buiten wurmen. Het hele proces kan wel een dag in beslag nemen.
Panterkameleons zijn niet voor een kleintje vervaard, legt Henn uit, maar deze baby duwde één kant van het ei open en bleef op weg naar buiten steken. Een kameleon die niet sterk genoeg is om zich uit het ei te bevrijden, zal in het wild doodgaan.
Camera klaar, actie!
Gelukkig was Henn in de buurt. Maar waarom werd de kameleon niet meteen wakker? Niemand weet het zeker.
Het kan zijn dat er op dat moment niet veel licht was. Henn weet dat kameleons die in gevangenschap met kunstlicht worden beschenen, “wakker worden en weten dat het tijd is om aan de slag te gaan.”
Als echte zonnebaders zijn kameleons zeer gevoelig voor licht, want ze zijn afhankelijk van de zon om hun lijfjes op te warmen en hun interne klok in te stellen. De reptielen nemen het licht waar via een receptor op hun kop. “Het is voor hen een soort raampje. Ze ‘zien’ het tijdstip van de dag en de licht-en-donkercyclussen,” legt Brett Baldwin uit, dierenverzorger van de San Diego Zoo.
Al met al is het incuberen van kameleoneieren in gevangenschap een “zeer lastig en ingewikkeld proces,” zegt Baldwin. De baby’s in ontwikkeling zijn gevoelig voor de miniemste verschillen in vochtigheid en temperatuur.
Maar in het wild kruipen babykameleons in pikdonkere ondergrondse holen uit het ei, zodat invallend licht geen rol speelt - het zou zelfs kunnen verhinderen dat ze door hun schaal heen breken, legt Andrews uit.
“Alleen op basis van de foto’s,” zegt Baldwin, “zou ik gedacht hebben ‘oké, dit beestje is in het ei gestorven'.“
Dat is de realiteit in het wild: veel dieren leggen een groot aantal eieren, omdat het merendeel van hun jongen het niet zal overleven. Minuscule kameleons zijn bij uitstek lekkere hapjes voor roofdieren.
En de panterkameleon van dit verhaal? Die is na zijn avontuur gezond en wel. Soms heb je alleen een helpend handje nodig.
