De oude Egyptenaren waren in veel opzichten hun tijd ver vooruit. Zo deden ze veel onderzoek naar medicijnen en het menselijk lichaam. Uit een Brits-Spaanse studie die eind mei 2024 werd gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Frontiers in Medicine blijkt dat ze mogelijk zelfs operaties uitvoerden bij kankerpatiënten – of een poging daartoe deden.
Het onderzoek naar oude behandelmethoden werd uitgevoerd op twee schedels die worden bewaard bij de University of Cambridge in Engeland. De jongste schedel (ca. 664-343 v.C.) behoorde toe aan een vrouw van minstens vijftig, de oudere (ca. 2686-2345 v.C.) aan een man van zo’n dertig tot 35 jaar oud.
Snijsporen op de schedel
Met behulp van micro-CT-scans en microscopisch onderzoek aan het schedeloppervlak werden bij de oudere vrouw snijsporen aangetroffen rond een groot gat in de schedel. Volgens de onderzoekers zou het gat zijn veroorzaakt door een tumor: een osteosarcoom (kwaadaardige tumor in het bot) of meningeoom (tumor in het hersenvlies).
Omdat de rest van het lichaam niet bewaard is gebleven, is onduidelijk of de vrouw aan de ziekte is overleden. Vermoedelijk probeerden de oude Egyptenaren haar te genezen. Andere incisies laten zien dat ze ook al tweemaal succesvol was behandeld aan verwondingen aan haar schedel als gevolg van geweld. Het is echter niet uitgesloten dat ze na haar overlijden werd onderzocht om de ziekte beter te begrijpen.
Tumor en uitzaaiingen
Bij de schedel van de jongere man werden naast een primaire tumor tientallen uitzaaiingen aangetroffen. Ook hier is de schedel aangetast door een scherp voorwerp. De incisies lopen precies door twee van de uitzaaiingen heen, wat erop wijst dat deze net vóór of na het overlijden van de man moeten zijn gemaakt, zo schrijven hoofdauteur van het onderzoek Edgard Camarós en zijn collega’s. Het is een van de oudst bekende gevallen van kanker ooit gevonden.
Uit de Brits-Spaanse studie blijkt dat kanker niet alleen een moderne ziekte is, al is door de beperkte omvang van het onderzoek niet te zeggen hoe groot de impact ervan nu werkelijk was in het oude Egypte. De snijsporen laten in elk geval zien dat de Egyptenaren chirurgische ingrepen uitvoerden en al sinds de Oudheid pogingen zijn gedaan kanker te begrijpen en behandelen.
Schrijf je ook in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.
