Jarenlang was Berlijn het middelpunt van de Koude Oorlog en in tweeën gedeeld door beton en prikkeldraad. Op 13 augustus 1961 begon de bouw van een 45 kilometer lange muur die de stad scheidde in Oost en West. Die grens hield bijna drie decennia stand, tot 9 november 1989, toen de Berlijnse Muur viel – hét moment dat symbool zou worden voor het einde van het IJzeren Gordijn. Vijf bijzondere feiten over de Berlijnse tweedeling.
1. De Berlijnse Muur bestond uit twee muren
De Berlijnse Muur bestond op veel plekken uit twee parallelle muren. Daartussen vormde een stuk braakliggend land van zo’n honderd meter breed de zogenoemde zone des doods of Todesstreifen. Die buffer zorgde ervoor dat het haast onmogelijk was om ongezien van de ene naar de andere kant te komen. Veel mensen die probeerden te vluchten werden direct neergeschoten door de grenswachten.
2. Duizenden mensen vluchtten over de muur
Voor de bouw van de Berlijnse Muur lukte het miljoenen mensen om van het Oosten naar het Westen van Duitsland te vluchten. Vrijwel altijd deed men dat via Berlijn, waar de grens het minst zwaar bewaakt was.
Met de bouw van de Berlijnse Muur veranderde dat. Toch slaagden ook tussen 1961 en 1989 duizenden mensen erin te vluchten naar West-Berlijn. Vaak op creatieve manieren, zoals met een zelfgemaakte luchtballon.
3. Over de hele wereld staan delen van de Berlijnse Muur
In Berlijn kun je nog op verschillende plekken restanten van de Berlijnse Muur bewonderen. Bij de East Side Gallery vind je het langste stuk dat nog overeind staat. Een deel van de muur belandde echter aan de andere kant van de oceaan.
Niets missen van onze verhalen? Volg National Geographic op Google Discover en zie onze verhalen vaker terug in je Google-feed!
In het herentoilet van het Main Street Station Casino in Las Vegas doet een stuk van de Berlijnse Muur dienst als achterwand van de urinoirs. Ook elders ter wereld kun je delen van de Berlijnse Muur zien: in meer dan veertig landen worden stukken tentoongesteld als monument.
4. Je kunt fietsen over de grens Oost- en West-Berlijn
De ooit zo zwaarbewaakte grens tussen West-Berlijn en de DDR is nu een fiets- en wandelpad. De 160 kilometer lange Mauerweg volgt grofweg de grens die Berlijn tot 1989 in tweeën deelde. Wie geen zin heeft om de hele route af te leggen, kan ook voor een enkele etappe van tussen de 7 en 21 kilometer kiezen.
5. Een miscommunicatie bracht het eind in een stroomversnelling
Als reactie op de aanhoudende onrust en protesten tegen de Oost-Duitse isolatie besluit de DDR-regering in 1989 het reizen naar het Westen eenvoudiger te maken. DDR-politicus Günter Schabowski geeft op 9 november 1989 een persconferentie om de maatregelen toe te lichten. Het is niet de bedoeling om per direct de grenzen te openen, maar door een misverstand gebeurt dit toch.
Schabowski blijkt niet goed op de hoogte van de plannen om de grenzen te heropenen. Als een journalist hem vraagt wanneer Duitsers weer vrij kunnen reizen, antwoordt hij: ‘Sofort, unverzüglich.’ Oftewel: per direct.
Veel Oost-Duitsers reizen onmiddellijk naar de muur om de grens over te steken, tot verbazing van de aanwezige grenswachters. Uiteindelijk openen zij de grensovergangen, en 9 november 1989 gaat de geschiedenisboeken in als de dag van de val van de Berlijnse Muur.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
