COVID-19 staat vooral bekend als infectieziekte die de luchtwegen treft. Maar een van de meest voorkomende klachten bij corona is hoofdpijn. Recent onderzoek toont aan dat ongeveer de helft van de covidpatiënten gedurende de besmetting met hoofdpijn kampt.

Over het algemeen treedt zulke ‘covidhoofdpijn’ vroeg op, aan beide zijden van of rondom het hoofd. De pijn varieert van mild tot zwaar. Hoe dan ook: tot tachtig procent van de coronapatiënten die van zichzelf zo nu en dan al met hoofdpijnklachten kampt, beschrijft de covidhoofdpijn als plotselinger, pijnlijker en intenser.

Welke soorten hoofdpijn kan COVID-19 geven?

Volgens Jennifer Frontera, neurologe aan New York University, komen de soorten hoofdpijn bij een coronabesmetting overeen met drie ‘hoofdcategorieën’ van binnen de medische wetenschap reeds bekende hoofdpijn: migrainehoofdpijn, spanningshoofdpijn en een nieuwe dagelijks aanhoudende hoofdpijn, ook wel NDPH (New Daily Persistent Headache) genoemd.

Coronapatiënten die kampen met migrainehoofdpijn spreken over kloppende pijn aan één zijde van het hoofd, veelal vergezeld van misselijkheid, overgeven en een overgevoeligheid voor licht en geluid. Maar, zo blijkt uit meerdere studies, veel vaker lijkt de hoofdpijn bij een covidbesmetting op spanningshoofdpijn: deze treedt op aan beide zijden, en zou voelen alsof er een rubberen elastiek strak rondom het hoofd gespannen, aldus Frontera.

Deze spanningshoofdpijn kan soms dagen-, weken- of zelfs maandenlang aanhouden. En zo overgaan in de derde categorie: de dagelijks aanhoudende hoofdpijn, of NPDH. Volgens Mia Tova Minen, hoofdpijnonderzoeker en eveneens neurologe aan New York University, zien we zulke hoofdpijn vaker na een virusinfectie, een medische ingreep of een ingrijpende stressvolle gebeurtenis.

Hoewel de diagnose van NPDH officieel pas na negentig dagen kan worden vastgesteld, herkennen artsen de specifieke symptomen vaak al eerder: de pijn is plotseling begonnen, houdt lang aan en de patiënt is geen moment pijnvrij. Het lastige is alleen: de reguliere hoofdpijnbehandeling en -medicatie die doorgaans wel werkt bij migraine en spanningshoofdpijn, is bij NPDH stukken minder effectief.

Wat veroorzaakt hoofdpijn bij COVID-19?

De precieze oorzaak van de veelbesproken covidhoofdpijn proberen onderzoekers nog altijd in kaart te brengen. Een aantal mogelijke verklaringen zijn: acute schade door het coronavirus, een reactie op ontstekingen terwijl het lichaam de het virus bestrijdt, minder zuurstof in het bloed, uitdroging, problemen met de bloedstolling of binnenste laag van de bloedvaten. Alleen, lang niet alle covidhoofdpijn valt met voorgaande te verklaren.

‘Vermoedelijk gaat het om een combinatie van verschillende factoren,’ stelt Frontera. ‘Maar de meeste klinische data wijst in de richting van schade op microvasculair niveau. We weten inmiddels dat COVID-19 onze bloedvaten aardig kan beschadigen, evenals onze ‘drielingzenuw’: de grootste hersenzenuw die verantwoordelijk is voor de zintuiglijke ervaringen in het gezicht en ons evengoed in staat stelt te kauwen en slikken.

‘Er is in elk geval een duidelijk een verband tussen hoofdpijn en het verlies van reuk- en smaakvermogen bij een coronabesmetting. Mogelijk begint dit bij beschadiging van het reukorgaan,’ legt Minen uit. ‘Voor de hand liggend is dat het coronavirus binnenkomt via de neus, een ontsteking veroorzaakt in de neusholte en vervolgens zenuwvertakkingen van de drielingzenuw aantast: de hoofdpijn is een feit.’

Hoofdpijn bij COVID-19: wat kun je ertegen doen?

Vaak verdwijnt de hoofdpijn tijdens een coronabesmetting samen met de andere symptomen na verloop van tijd. Maar bij bijna de helft van de covidpatiënten houdt, terwijl de andere klachten al over zijn, bij uitstek pijn in het hoofd aan. Wel zijn er aanwijzingen dat diegene die zich hebben laten vaccineren of boosteren, minder of minder hardnekkige hoofdpijn ervaren.

De meest voor de hand liggende ‘behandeling’ blijft, evenals bij reguliere hoofdpijn, paracetamol. Ook ontstekingsremmende, pijnstillende geneesmiddelen, metamizol, triptanen of een combinatie hiervan worden vaak voorgeschreven. Echter ziet slechts een kwart van de patiënten hiermee zijn of haar klachten volledig verdwijnen, en de helft enigszins.

Met name bij spannings- en NPDH-hoofdpijn zijn artsen daarom genoodzaakt tot zwaarder geschut als gabapentine, een medicijn dat ook wordt gebruikt bij bijvoorbeeld beroerten. En volgens Frontera reageren de meeste ex-covidpatiënten met aanhoudende hoofdpijn goed op migrainemedicijnen als amitriptyline en nortriptyline.

‘Maar het belangrijkste advies luidt: wanneer je niet goed reageert op de gebruikelijke pijnstillers van de drogist, doe je er goed aan een afspraak te maken met een hoofdpijnspecialist,’ meent Frontera. ‘Ten eerste om er zeker van te zijn dat er niet iets ernstigers aan de hand is. Ten tweede om erachter te komen welk specifieke type hoofdpijn je hebt: dit vergroot de kans op een succesvolle behandeling.’

Schrijf je ook in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.