COVID-19 is vooral een luchtwegaandoening, maar toch is hoofdpijn een van de meest voorkomende klachten bij corona. Uit een recent overzicht van wetenschappelijke studies blijkt dat ongeveer de helft van mensen met een COVID-19-infectie last heeft gehad van hoofdpijn, terwijl bij circa een kwart van de patiënten hoofdpijn het eerste symptoom was dat opviel.

En die percentages zijn waarschijnlijk nog lage schattingen. ‘De rapportage van hoofdpijn varieert al naar gelang de patiënt is opgenomen of niet,’ zegt Mia Tova Minen, directrice hoofdpijnonderzoek en neurologe aan Langone Health, onderdeel van de New York University. ‘Bij opgenomen patiënten wordt hoofdpijn vaak niet als symptoom gemeld, omdat er nog zo veel andere verschijnselen de aandacht opeisen.’

Soorten hoofdpijn bij corona

Bij corona is hoofdpijn doorgaans een vroeg optredend symptoom dat zich aan beide zijden van het hoofd voordoet of het hele hoofd betreft. De pijn varieert van mild tot zwaar. Meerdere mensen hebben tegenover National Geographic verklaard dat de pijn veel erger was dan bij eerdere hoofdpijnen. Anderen ervaren de pijn als zware migraine. De hoofdpijn tijdens een coronainfectie werd omschreven als een heel ander soort pijn en ook als veel plotselinger en intenser.

Volgens Jennifer Frontera, neurologe aan de Grossman School of Medicine van de University of New York, kunnen de soorten hoofdpijn bij corona in drie hoofdcategorieën worden ingedeeld: migraineachtige hoofdpijn, spanningshoofdpijn en dagelijks aanhoudende hoofdpijn.

Sommige COVID-19-patiënten beschrijven een migraineachtige hoofdpijn, met een kloppende pijn aan één zijde van het hoofd die vaak vergezeld gaat met misselijkheid, overgeven en overgevoeligheid voor licht en geluiden. Maar uit meerdere studies is gebleken dat de meeste COVID-19-hoofdpijnen lijken op spanningshoofdpijn, die aan beide zijden van het hoofd optreedt en meer aanvoelt alsof een er een rubberen elastiek strak rond je hoofd is gespannen.

Hoofdpijn kan na corona weken- of maandenlang aanhouden

Bij een deel van de patiënten met dit soort spanningshoofdpijn tijdens COVID-19 wordt de pijn bovendien gekenmerkt door de lange duur ervan. De hoofdpijn kan dagen-, weken- of zelfs maandenlang aanhouden. Daarmee doet dit soort hoofdpijn sterk denken aan NDPH (new daily persistent headache; ‘nieuw optredende, dagelijks aanhoudende hoofdpijn’). Dit is een diagnose voor een soort hoofdpijn die niet overgaat en volgens Minen kan worden veroorzaakt door een virusinfectie, een medische ingreep, een gebeurtenis die met veel stress gepaard is gegaan of zelfs een vliegreis. Hoewel de diagnose voor dit type hoofdpijn officieel pas na drie maanden van aanhoudende pijn kan worden vastgesteld, herkennen artsen het symptoom vaak al eerder en kunnen ze dan ook aan de behandeling ervan beginnen.

NDPH-hoofdpijn reageert mogelijk minder goed op de gebruikelijke behandelingen tegen migraine of spanningshoofdpijn, waardoor veel hoofdpijnspecialisten deze pijn nu ook in verband brengen met de aanhoudende klachten die COVID-19-patiënten beschrijven, aldus Minen.

Oorzaken van COVID-19-hoofdpijn

Onderzoekers bestuderen nog altijd wat de exacte oorzaken zijn van hoofdpijn bij corona. Er zijn verschillende mogelijke verklaringen: de directe schade die door het coronavirus in de hersenen is veroorzaakt; de respons van de hersenen op de ontstekingsreactie waarmee het lichaam het virus bestrijdt; een verminderde zuurstoftoevoer via het bloed; uitdroging; problemen met de bloedstolling; of problemen met de endotheelcellen waarmee de binnenzijde van bloedvaten zijn bekleed. Maar geen van deze mogelijkheden kunnen alle soorten COVID-19-hoofdpijn verklaren.

‘Er spelen waarschijnlijk meerdere, licht van elkaar verschillende mechanismen een rol,’ zegt Frontera. ‘De overtuigendste klinische gegevens wijzen op verwondingen op microvasculair niveau,’ zegt zij. De wijze waarop de bloedvaten tijdens een COVID-19-infectie worden aangetast, is inmiddels goed beschreven. Daarbij kan ook de zogenaamde ‘drielingzenuw’, de grootste hersenzenuw, worden getroffen. Deze zenuw is verantwoordelijk voor de zintuigen van het gezicht en voor motorische activiteiten als kauwen en slikken.

‘Er is een verband tussen de hoofdpijn en het verlies aan smaak en reukzin bij corona. Een mogelijke oorzaak is ontstane schade aan het reukorgaan,’ zegt Minen. ‘Het is mogelijk dat een COVID-19-besmetting via de neus begint en dat vervolgens de neusholte ontstoken raakt. Dat kan ook zenuwvertakkingen van de drielingzenuw irriteren en zo hoofdpijn veroorzaken.’

Lees ook: Hoe COVID-19 alle vijf zintuigen kan aantasten

Hoofdpijn door long covid

Hoewel hoofdpijn tijdens COVID-19 samen met de andere symptomen van de ziekte bij de meeste mensen na enige tijd weer verdwijnt, blijft zo’n 45 procent van de COVID-19-patiënten last houden van hoofdpijn als de andere symptomen al zijn weggeëbd.

De mensen die de grootste kans lopen op het ontwikkelen van hoofdpijn door ‘long covid’ zijn degenen die eerder geregeld last hebben gehad van hoofdpijn, mensen bij wie de hoofdpijn als eerste symptoom is opgetreden, mensen bij wie de hoofdpijn langer duurde dan de andere COVID-19-symptomen en mensen bij wie pijnstillers niet goed aanslaan. Volgens Frontera reageren patiënten met hoofdpijn na een COVID-19-besmetting over het algemeen wel goed op de migrainemedicijnen amitriptyline en nortriptyline.

‘Als je niet goed reageert op de gebruikelijke pijnstillers van de drogist, is het een goed idee om een afspraak te maken met een hoofdpijnspecialist,’ zegt Frontera. ‘Ten eerste om er zeker van te zijn dat er niet iets ernstigers aan de hand is en ten tweede om erachter te komen welk type hoofdpijn je hebt.’

Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op nationalgeographic.com.