Dit verhaal maakt deel uit van onze #stopmetplastic-serie, waarin we gedurende meerdere jaren aandacht vragen voor de wereldwijde vervuiling door plastic afval. Lees meer over wat jijzelf kunt doen om het gebruik van wegwerpplastic te verminderen.

Het diepste punt in de oceaan is de bijna elf kilometer diepe Marianentrog, gelegen in een afgelegen deel van de Stille Oceaan. Maar wie had gehoopt dat tenminste deze diepe kloof immuun zou zijn voor de plaag van plasticvervuiling in onze wereldzeeën, komt bedrogen uit.

Uit recent onderzoek is gebleken dat een plastic zak van het type dat je in de supermarkt bij de kassa kunt kopen, het stuk plastic afval is dat – voor zover bekend – op de laagste plek op aarde is ontdekt, op een kleine elf kilometer diepte in de Marianentrog. Wetenschappers vonden het stuk afval door het bestuderen van de Deep-Sea Debris Database, een verzameling foto’s en video’s die in de afgelopen dertig jaar tijdens 5010 diepzeeduiken is opgebouwd en onlangs voor het publiek toegankelijk zijn gemaakt.

Van de identificeerbare stukken afval in de database waren de meeste van plastic, en het zijn plastic zakken die het grootste deel van dat plasticafval vormen. Ander afval is afkomstig van materialen als rubber, metaal, hout en textiel. In sommige gevallen is de herkomst nog niet duidelijk.

Het meeste plastic – maar liefst 89 procent – behoorde tot het type dat voor eenmalig gebruik wordt toegepast, zoals plastic waterflessen of wegwerpvoorwerpen.

Hoewel de Marianentrog een donkere en doodse afgrond lijkt, komt hier meer leven voor dan je zou denken. In 2016 onderzocht de onderzeeër Okeanos Explorer van de NOAA deze diepten en ontdekte er diverse levensvormen, waaronder soorten als koraal, kwallen en octopussen. Uit dat onderzoek bleek ook dat zeventien procent van de foto’s in de database waarop plastic is afgebeeld een vorm van interactie met zeeleven tonen, zoals dieren die in plastic afval verstrikt raken.

Waar komt het vandaan?

De nieuwe studie is slechts een van vele onderzoeken waaruit blijkt hoe alomtegenwoordig de aanwezigheid van plastic afval in de wereldzeeën is geworden. Wegwerpplastics zijn vrijwel overal ter wereld te vinden en het kan honderden jaren of langer duren voordat ze in de natuur zijn afgebroken.

Afgelopen februari bleek uit een ander onderzoek dat in sommige delen van de Marianentrog de watervervuiling nog ernstiger is dan in enkele van de zwaarst vervuilde rivieren van China. De auteurs van de studie denken dat de chemische bestanddelen in de trog mogelijk afkomstig zijn van plastics die in de waterkolom zijn afgebroken.

De laatste tijd wordt steeds meer aandacht besteed aan milieuvervuiling door plastics, onlangs nog op Earth Day. Hoewel plastic direct in de oceaan terecht kan komen, bijvoorbeeld wanneer afval van het strand wegwaait of vanaf schepen wordt gedumpt, bleek uit een onderzoek in 2017 dat het meeste plastic afval in de oceanen afkomstig is uit tien rivieren die door zeer dichtbevolkte regio’s stromen.

Ook afgedankt visgerei is een belangrijke bron van plasticvervuiling. Uit een onderzoek dat afgelopen maart werd gepubliceerd, bleek dat het overgrote deel van de ‘Great Pacific Garbage Patch’ (de grote plasticsoep binnen de Noord-Pacifische Werveling tussen Hawaï en Californië) uit dit soort visgerei bestaat.

Met de vondst van één enkele plastic zak in de Marianentrog staat dit onooglijke voorwerp niet alleen meer symbool voor al het afval dat door onoplettendheid in zee terechtkomt, maar is nu ook een pijnlijke herinnering aan het feit dat de invloed van de mens tot in de diepste regio’s van de planeet doorwerkt.