Sommige steden lijken regelrecht tegen de wetten van de natuur in gebouwd. Toch heeft de mens altijd manieren gevonden om zelfs de uitdagendste omgevingen te temmen. De onderstaande negen steden bewijzen dat geen enkele plek op aarde écht onbewoonbaar is.
1. Jakoetsk, Rusland
Jakoetsk, de koudste stad ter wereld én de grootste gebouwd op permafrost, ligt diep in Siberië. Op deze afgelegen locatie heerst een extreem landklimaat. Slechts drie maanden per jaar kunnen als zomer bestempeld worden. In de winter daalt de temperatuur tot onder de -50 °C.
De ligging van Jakoetsk is voor bouwprojecten verre van ideaal. De stad staat namelijk boven op een moeras. Door de lage temperaturen is de bodem bijna altijd bevroren, maar in de zomer kan een dun laagje daarvan ontdooien.
Leestip: Deze 5 bestemmingen kun je maar beter weglaten van je bucketlist
Om scheefzakken te voorkomen, worden nieuwe bouwwerken op betonnen palen gezet. Dat dat echt nodig is, blijkt wel uit het straatbeeld: de stad staat vol met scheefgezakte gebouwen. Veel oude houten gebouwen werden vroeger direct op de bevroren ondergrond gebouwd, en zakken door de toenemende warmte langzaam weg.
2. Iquitos, Peru
Iquitos, diep verscholen in de Peruaanse Amazone, is de grootste stad ter wereld zonder wegverbinding. Bewoners en bezoekers kunnen de stad alleen per boot of vliegtuig bereiken. Alsof deze geïsoleerde ligging nog niet genoeg is, maken hevige regenval en overstromingen het wonen op deze plek nog uitdagender.
Door het tropische klimaat zijn veel huizen in Iquitos op palen gebouwd. In laaggelegen gebieden, zoals de wijk Belén, drijven woningen in het regenseizoen zelfs op het water. Wanneer de rivier stijgt, verplaatsen bewoners zich per boot of over smalle loopplanken.
3. Coober Pedy, Australië
Diep in de Australische outback ligt Coober Pedy, bekend als ‘de ondergrondse stad’ of ‘de opaalhoofdstad van de wereld’. De nederzetting ontstond begin twintigste eeuw, toen opaalzoekers zich hier vestigden vanwege de rijke opaalvoorraad.
De temperatuur kan er in de zomer boven de 45 °C stijgen. Om te ontsnappen aan de verzengende hitte, bouwen veel inwoners hun huizen in oude mijnschachten. Ook winkels en zelfs kerken vind je hier ondergronds.
4. Las Vegas, Verenigde Staten
Miljoenenstad Las Vegas ligt midden in de woestijn van Nevada. Zo’n enorme metropool op deze locatie is eigenlijk nogal ‘out of place’: het is er bloedheet en water is schaars.
Voor de watervoorziening is Las Vegas sterk afhankelijk van Lake Mead, een reservoir dat wordt gevoed door de Coloradorivier. Door aanhoudende droogte en een groeiende bevolking is het waterpeil van dit meer de afgelopen decennia drastisch gedaald. In 2022 stond het zelfs zo laag, dat er vier vermiste mensen ‘aan de oppervlakte’ kwamen.
Leestip: Deze eilanden bestaan niet meer. Waardoor verdwenen ze?
Om de watercrisis te bestrijden, heeft Las Vegas strenge besparingsmaatregelen doorgevoerd. Zo worden grasvelden vervangen door droogtetolerante planten en wordt het waterverbruik in woningen en hotels streng gereguleerd.
5. Venetië, Italië
De bouw van Venetië is een uitstekend voorbeeld van de menselijke vindingrijkheid. De stad werd namelijk gebouwd op miljoenen houten palen in een drassige lagune.
Talloze kanalen en sluizen boden eeuwenlang bescherming, maar de stad kampt nu zowel met bodemdaling als waterstijging. Daarnaast tast het zoute water gebouwen aan, waardoor voortdurend restauratie nodig is. Ook het massatoerisme versnelt de slijtage van de stad. Kortom: het behoud van Venetië is een constante strijd tegen de elementen.
Leestip: Stedentrip naar Venetië? Vanaf nu moet je een entreeticket kopen
Tussen 2003 en 2020 werd er een stormvloedkering aangelegd: het MOSE-project. Zo kan de Lagune van Venetië afgesloten worden van de Adriatische Zee en wordt Venetië beter beschermd tegen hoog water.
6. La Rinconada, Peru
La Rinconada, de hoogste permanent bewoonde stad ter wereld, ligt op ruim 5100 meter hoogte in de Peruaanse Andes. De stad ligt naast een goudmijn en trok na de eeuwwisseling in hoog tempo duizenden mijnwerkers aan, ondanks de extreme kou. Tegenwoordig wonen er meer dan vijftigduizend mensen.
Het is een armoedige, gewelddadige en sterk vervuilde plaats – beslist geen plek waar je als toerist graag wil komen. Huizen zijn er gebouwd op een bevroren, rotsachtige ondergrond, zonder stromend water of riolering. Er schijnt een overweldigende stank te hangen: van verbranding, van verrotting en van menselijke uitwerpselen.
7. Amsterdam, Nederland
In de dertiende eeuw gesticht in een moerassig deltagebied, kunnen we het gerust een wonder noemen dat Amsterdam ooit uitgroeide tot een van de rijkste en machtigste steden op aarde. Dat deed de stad door de uitdagingen van het water weg te nemen en de mogelijkheden ervan juist te benutten in de wereldhandel.
Om verzakking van gebouwen te voorkomen, werden houten palen in de zachte veenbodem geslagen. Deze bouwmethode maakte het mogelijk om grachtenpanden en bruggen te bouwen die eeuwenlang overeind bleven staan.
Leestip: In Amsterdam zoemen 33 miljoen bijen – maar je ziet ze niet
Toch blijft de stad kwetsbaar: sommige oude funderingen verzakken, waardoor gebouwen voortdurend onderhoud nodig hebben. Daarnaast moeten talloze dijken en sluizen de stad – die net als veel andere delen van Nederland onder zeeniveau ligt – beschermen tegen overstromingen.
8. Viganella, Italië
Een ander bijzonder voorbeeld van vernuft vind je in Noord-Italië. Het dorpje Viganella, gelegen in een smalle vallei, ziet van 11 november tot 2 februari geen direct zonlicht doordat het aan de noordkant van een berg ligt.
Leestip: Op huttentocht door de Dolomieten: wat zijn de mooiste routes?
Om dit probleem op te lossen, werd in 2006 een enorme spiegel van acht bij vijf meter op een nabijgelegen berghelling geïnstalleerd. De spiegel beweegt mee met de zonnestand en zorgt ervoor dat het licht toch een paar uur per dag op het dorpsplein schijnt.
9. Whittier, Alaska
Een grote spiegel gaat bij dit laatste voorbeeld geen verlichting bieden in de winter. Hiervoor reizen we af naar Whittier in Alaska.
Leestip: Waarom toerisme in Alaska van groot belang is voor de bruine beer
Eerlijk is eerlijk: dit plaatsje is met minder dan driehonderd inwoners bepaald geen stad te noemen, toch is dit dorp wel heel bijzonder. Bijna alle bewoners wonen hier namelijk in één groot flatgebouw: de Begich Towers. Whittier wordt daarom ook wel ‘a community under one roof’ genoemd.
Deze nederzetting werd in de jaren veertig gesticht als militaire haven. Door het extreme weer en de afgelegen ligging is de gemeenschap grotendeels zelfvoorzienend. Het plaatsje is alleen bereikbaar per boot, vliegtuig of via een smalle, vier kilometer lange tunnel die ’s nachts sluit.
Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!
