Te midden van de statige wouden van het Great Bear Rainforest in de Canadese provincie British Columbia, een van de laatste nog resterende gematigde regenwouden op aarde, dobbert ons wildwatervlot de rivier de Atnarko af. Wanneer we langs een keienstrandje varen, zien we een jonge grizzlybeer en haar twee jongen uit het kanariegras opduiken. Achter elkaar aan lopen ze met ons op – iets te dichtbij naar mijn smaak.
Jaren van ervaring als verwoed wandelaar in de wilde natuur – en beproefde veiligheidsregels om confrontaties met grizzly’s te voorkomen – zeggen me dat we meer afstand tussen onszelf en deze wilde dieren moeten bewaren. Maar uit een recent Canadees onderzoek, dat in samenwerking met enkele stammen van de First Nations is verricht, komt naar voren dat de mens ooit een veel nauwere band met deze beren heeft gehad en dat die band was gebaseerd op wederzijds voordeel in plaats van angst.
In een ecosysteem waarin habitats door de houtkap verloren gaan en in een provincie met een geschiedenis van trofeeënjacht op grizzlyberen, zouden de bevindingen van de nieuwe studie gevolgen kunnen hebben voor het milieubeleid en natuurtoerisme dat in British Columbia door inheemse stammen is ontwikkeld. In de nieuwe studie wordt een beproefde wijsheid bevestigd: dat inheemse tradities zeer goed stroken met modern milieubeleid.
‘Familiegerichte’ aanpak
In 2021 bestudeerden onderzoekers van vijf First Nations-stammen langs de kust van British Columbia en wetenschappers van de University of Victoria genetische verwantschappen tussen diverse groepen grizzlyberen die aan de centrale kust van het Great Bear Rainforest leven. Met behulp van DNA-monsters die door middel van haarvallen waren verkregen, deden ze een verbluffende ontdekking: drie genetisch verschillende groepen beren leefden in territoria die geografisch samenvielen met de traditionele stamgebieden van drie inheemse taalgroepen: Tsimshian, Northern Wakashan en Salishan Nuxalk.
De onderzoekers kwamen tot de conclusie dat deze berenterritoria moeten zijn ontstaan als gevolg van het delen van natuurlijke hulpbronnen met mensen in plaats van door fysieke barrières als bergketens. Kortom, de beren kozen ervoor om in gebieden te foerageren waar ze – net als de indiaanse stammen in deze territoria – meer dan genoeg voedsel, water en beschutting konden vinden. ‘Het landschap vormt beren en mensen op soortgelijke manieren,’ zegt Lauren Henson, biologe aan het Raincoast Applied Conservation Science Lab van de University of Victoria en een van de auteurs van de nieuwe studie.
Lees ook: Reiswijzer: West-Canada
Hun conclusie lijkt aan te sluiten op de ‘familiegerichte’ zienswijze die enkele kuststammen van de First Nations er al eeuwenlang op nahouden: namelijk dat alle natuurlijke elementen van een ecosysteem onderling zeer nauw verwant zijn. ‘Onze ouderlingen vertelden ons dat ze van de beren veel hadden geleerd over dit gebied: wat we konden eten en waar we ons kamp konden opslaan. Veel van onze behoeften waren gewoon hetzelfde,’ zegt Jennifer Walkus, gekozen raadslid van de Wuikinuxv Nation en een van de auteurs van de nieuwe studie.
De bevindingen stellen het officiële beheer van de populatie grizzlyberen in het gebied ter discussie, omdat het niet is gebaseerd op deze genetische gegevens. Het onderscheid is van belang, want door het bijhouden van genetische verwantschappen kan de algehele gezondheid van deze populaties worden verbeterd, bijvoorbeeld door wildbeheerders te waarschuwen als het niveau van inteelt binnen een bepaalde groep te hoog wordt. Het kan de grizzly’s ook helpen om zich aan te passen aan een ecosysteem dat met talloze dreigingen en veranderingen wordt geconfronteerd.
Daarnaast is de nieuwe studie een duidelijk pleidooi voor het integreren van inheemse ecologische zienswijzen in het officiële milieubeleid, een aanbeveling die nu ook door de Canadese regering wordt gesteund.
Inheemse milieu-aanpak
Het incorporeren van de kennis van inheemse stammen leidt niet alleen tot genuanceerder vormen van wetenschappelijk onderzoek, maar ook tot efficiënter milieubeleid, zo bleek uit een studie in 2021. Ook elders in de wereld, van Australië tot Brazilië, zijn onderzoekers tot dezelfde conclusie gekomen. In British Columbia is gebruikgemaakt van wetenschappelijk werk dat door First Nations-stammen is aangestuurd of door inheemse onderzoekers is uitgevoerd, waarbij het milieubeleid met betrekking tot de berenpopulatie is aangepast. Zo werd de trofeeënjacht in 2017 beëindigd om de habitat van de beren op eilanden voor de kust van British Columbia te beschermen.
‘Onderzoekers brengen doorgaans maar weinig tijd op deze eilanden door, maar als je samenwerkt met de plaatselijke stammen in deze territoria, krijg je het hele jaar door informatie over wat deze dieren doen,’ zegt Walkus.
Met de inzichten die First Nations-stammen in de loop der eeuwen hebben verkregen in de natuur van de centrale kust van British Columbia, kan een meer alomvattender benadering van dit ecosysteem worden geformuleerd. ‘De overheid heeft de neiging om alle soorten op landelijk niveau te bekijken en ze op regionaal niveau te beheren, terwijl onze mensen natuurlijke hulpbronnen en dieren op de schaal van plaatselijke stroomgebieden beheren,’ zegt William Housty, milieumanager bij het Heiltsuk Integrated Resource Management Department en een van de auteurs van het nieuwe onderzoek naar de territoria van taalgroepen. ‘Als we beginnen om de gezondheid van al deze verschillende elementen als één systeem te zien, kunnen we echt een beeld krijgen van de onderlinge relaties en vandaaruit de afzonderlijke onderdelen beter beheren.’
Lees ook: Reizen naar Canada: 5 praktische vragen
Die benadering wordt inmiddels ook toegepast op de zalmpopulatie van British Columbia, een van de belangrijkste voedselbronnen voor grizzly’s. Als gevolg van overbevissing en klimaatverandering is het aantal zalmen in de regio sterk teruggelopen. Om weer een gezonde zalmpopulatie in hun territorium op te bouwen, werkt de Wuikinuxv Nation samen met Fisheries and Oceans Canada (DFO) om de ecologische draagkracht en maximale bevissing van de soort vast te stellen, waarbij evenzeer rekening wordt gehouden met de berenpopulatie en de menselijke bevolking.
Deze maatregelen volgen na meerdere studies van Wuikinuxv-onderzoekers en de Raincoast Conservation Foundation. In een van die studies is aangetoond dat zowel mensen als beren de zalmpopulatie als voedselbron kunnen gebruiken op een manier die voor beide ‘afnemers’ voordelig is. ‘Het is van cruciaal belang dat we niet alleen oplossingen voor de mensen in ons gebied vinden, maar voor alle soorten die hier leven,’ zegt Walkus.
Wat betekent het voor bezoekers?
Het genetische onderzoek naar grizzlyberen uit 2021 levert niet alleen belangrijke informatie op ten behoeve van het milieubeheer in deze regio, maar zou ook kunnen leiden tot een verbeterde ervaring voor reizigers die plekken als de Knight Inlet Lodge op Vancouver Island bezoeken. Deze accommodatie in het Great Bear Rainforest wordt door de inheemse gemeenschap beheerd en is een van de instellingen die de Commercial Bear Viewing Association of British Columbia (CBVA) heeft opgezet. De vereniging liep voorop in de campagne om de trofeeënjacht in British Columbia te stoppen en is nu verantwoordelijk voor de richtlijnen die gelden voor het verantwoord bekijken van de beren in het gebied.
‘Het bekijken van de grizzlyberen hier kan worden gecombineerd met milieuvriendelijke boodschappen in een toeristische context, waarin je de houding en beeldvorming van veel mensen kunt beïnvloeden,’ zegt Kate Field, een milieuwetenschapper van de University of Victoria die samen met inheemse onderzoekers onderzoek doet naar de invloed van de aanwezigheid van mensen op het gedrag van de beren.
‘Door dit genetische onderzoek begrijpen mensen beter hoe complex en belangrijk de relatie tussen mensen en beren is. En het biedt bezoekers de gelegenheid om dat ter plekke te ervaren,’ zegt Housty. ‘Hoe meer mensen dat weten en inzien, des te beter kunnen we onze relatie met de beren beheren en hun habitat beschermen.’
Door kennis te nemen van deze achtergrond en de culturele betekenis van grizzlyberen voor de First Nations van de Canadese kust te erkennen, kunnen reizigers een andere zienswijze op hun eigen verhouding tot de beren en dit gebied ontwikkelen. Dat was ook belangrijk voor Ellie Lamb, een berengids van de CBVA-lodge Tweedsmuir Park, die zich twee jaar lang met behulp van experts in berengedrag en leden van de Nuxalk-stam in de soort heeft verdiept.
‘De First Nations weten hoe ze met de beren moeten omgaan, want dat is van generatie op generatie doorgegeven,’ zegt zij. ‘Ik denk dat wij als gidsen veel kunnen leren van wat zij hebben ervaren.’
Terug in het Great Bear Rainforest voert Lamb me tijdens een wandeling naar de Kettle Pond in het Tweedsmuir Provincial Park. We staan stil bij een enorme pootafdruk (die een beetje doet denken aan de voetafdruk van een denkbeeldige Bigfoot) in het fluweelzachte mos onder onze voeten. ‘Dat is een stampspoor,’ legt ze uit. Beren maken zo’n spoor als ze al ‘stampend’ door het bos lopen. Daarbij laten ze hun geur en haren achter door met hun rug langs boomstammen te schuren.
Zie ook: Ontdek het gezelligste winterfestival van Canada
‘Dit spoor is vrij vers,’ zegt ze terwijl ze wat berenharen van een boom plukt. Het vertrouwde effect van de adrenaline dat ik tijdens het wildwatervaren voelde, is eventjes terug maar ebt daarna weer snel weg. Terwijl we het berenspoor volgen, zoals leden van de First Nations-stammen dat eeuwenlang hebben gedaan, roept de nabijheid van deze dieren eerder een gevoel van verwantschap dan angst op. Ik zie hun sporen in dit oeroude bos als een herinnering aan de band die de indianen van het kustgebied met grizzlyberen hebben.
Wie kunnen de toekomst van een verantwoord grizzly-toerisme beter vormgeven dan de mensen die al duizenden jaren naast deze dieren leven? ‘Als we nadenken over het beheer van de berenpopulatie, is het alsof we nadenken over het beheren van onszelf,’ zegt Walkus. ‘We zijn er zeer sterk mee verbonden.’
INFORMATIE VOOR BEZOEKERS
Het Great Bear Rainforest strekt zich over een afstand van vierhonderd kilometer uit langs de kust van British Columbia, van de Knight Inlet tot aan het zuidoosten van Alaska. Je kunt het Tweedsmuir Provincial Park bereiken na een vlucht van een uur vanaf Vancouver International Airport naar Bella Coola. De route wordt vijf dagen per week verzorgd door Pacific Coastal Airlines. De organisatie Indigenous Tourism BC kan je talloze ideeën aan de hand doen over verantwoord reizen in de provincie.
Gedurende het hele voorjaar en de zomer zwerven er grizzly’s in het park rond, maar de beste periode om de dieren te spotten is het begin van de herfst, wanneer ook de zalmtrek plaatsvindt.
Zin in een trektocht door de woeste natuur?
Ga dan met ons op pad. Op de geïllustreerde Trail Maps van National Geographic vind je de beste plekken om te wandelen, kamperen, varen en paddelen, naast plekken waar je lokale fauna het best kunt spotten. De kaarten bestrijken de mooiste en meest onherbergzame gebieden van Noord-Amerika en ook natuurgebieden rond grote steden. In samenwerking met plaatselijke diensten voor ruimtelijke ordening en bosbeheer bieden deze nauwgezet samengestelde kaarten een schat aan informatie voor zowel fervente natuurliefhebbers als dagjesmensen.
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op nationalgeographic.com
Chloe Berge woont in Vancouver en schrijft over reizen, milieubescherming en cultuur. Volg haar op Instagram.
