IJsland is gevormd door vulkanen en gletsjers die het landschap voortdurend herscheppen. In het ‘land van vuur en ijs’ vind je daarnaast meer dan tienduizend watervallen. Veel worden omgeven door sagen en legenden die een bezoek extra lading geven. Dit zijn tien van de mooiste.
1. Gullfoss
De eerste op de lijst is de meest bezochte waterval van IJsland. Gullfoss – ‘de gouden waterval’ – dankt zijn naam aan de gouden gloed die er vaak boven hangt door de combinatie van zonlicht en stuifwater. Het gletsjerwater van de Hvítá stort in twee trappen (samen 32 meter) naar beneden, waarna de rivier verder door een zeventig meter diepe kloof raast.
Gelukkig kunnen we vandaag de dag nog van dit overweldigende natuurschoon genieten. Begin twintigste eeuw dreigden buitenlandse investeerders Gullfoss te veranderen in een waterkrachtcentrale. De dochter van de grondeigenaar, Sigríður Tómasdóttir, verzette zich fel tegen dat plan: ze liep herhaaldelijk naar hoofdstad Reykjavík om te protesteren en dreigde zichzelf in de waterval te werpen.
Leestip: 3 redenen om Nationaal Park Thingvellir op IJsland te bezoeken
Uiteindelijk ging het plan niet door en in 1979 kreeg Gullfoss de status van beschermd natuurmonument. Bovenaan de waterval herinnert een gedenksteen aan Sigríður, die sindsdien bekendstaat als de eerste natuurbeschermer van IJsland.
2. Dettifoss
In het noordoosten van IJsland stroomt de krachtigste waterval van Europa: Dettifoss is 44 meter hoog en ruim 100 meter breed. De waterval ligt in de rivier Jökulsá á Fjöllum, die vanaf de gletsjer Vatnajökull stroomt. Het modderige water perst zich met een verpulverende kracht door het IJslandse landschap, wat bij Dettifoss zichtbaar en hoorbaar tot uiting komt.
Breng je een bezoek aan deze waterval? Dan kun je drie vliegen in één klap slaan. Ongeveer twee kilometer stroomafwaarts ligt de Hafragilsfoss (27 meter hoog, bijna 100 meter breed) en ongeveer één kilometer stroomopwaarts de brede Selfoss (11 meter hoog, 340 meter breed) die uit een reeks naast elkaar liggende watervallen bestaat.
3. Seljalandsfoss
De schitterende Seljalandsfoss is een van de bekendste watervallen van IJsland en wordt op veel ansichtkaarten en kalenders afgebeeld. De waterval stroomt over wat ooit de kliffen van de IJslandse kustlijn waren en stort vervolgens 65 meter naar beneden.
Bijzonder aan deze waterval is dat je er achterlangs kunt lopen, wat gegarandeerd mooie foto’s oplevert. Zorg wel dat je goede wandelschoenen draagt, want het is er door het stuifwater altijd modderig.
4. Skógafoss
Vijftien kilometer verderop ligt Skógafoss, een zestig meter hoge en 25 meter brede waterval in het zuiden van IJsland. Net als Seljalandsfoss stroomt de waterval over de rand van een klif die de grens vormt tussen het laagland en de achtergelegen hooglanden. Bovenaan start een route die avontuurlijke wandelaars in enkele dagen diep het IJslandse binnenland in brengt.
Volgens een IJslandse sage verborg de Viking Þrasi Þórólfsson in de tiende eeuw een schatkist achter Skógafoss. Generaties later zagen dorpelingen de kist glinsteren door de nevel en probeerden hem met haken naar buiten te trekken. Het lukte bijna, maar het volgens de overlevering brak het handvat af en verdween het met kist en al in het water. Het overgebleven handvat werd bewaard en hangt in het museum van het nabijgelegen dorpje Skógar.
5. Háifoss
Háifoss – ‘de hoge waterval’ – stort 122 meter omlaag in een diepe kloof bij de rivier de Þjórsá. Daarmee is het een van de hoogste watervallen van het land. Vanaf de rand van de kloof heb je een spectaculair uitzicht, vooral in combinatie met de naastgelegen Granni – ‘de buurman’ – die iets kleiner maar evengoed spectaculair is.
6. Glymur
Lange tijd werd Glymur beschouwd als de hoogste waterval van IJsland, met een val van 198 meter. In 2007 kwam door terugtrekkend ijs een waterval aan het licht die met 228 meter nog hoger bleek te zijn. Deze werd Morsárfoss genoemd en is zeer lastig te bereiken. Ook een bezoek aan Glymur vraagt een behoorlijke fysieke inspanning. De route erheen gaat over steile paden en duurt ongeveer anderhalf uur.
Leestip: In de winter kamperen in IJsland? Hier liep ik tegenaan
De naam Glymur betekent ‘geraas’ of ‘getier’ en is afgeleid van een IJslandse legende. Een man schond lang geleden het vertrouwen van zijn vrouw doordat hij hun kind niet wilde laten dopen. Uit wraak veranderde zij hem in een walvis, die vervolgens talloze vissers op zee doodde.
Uiteindelijk werd de walvis door een priester met magische krachten vervloekt en gedwongen de nabijgelegen fjord in te zwemmen tot aan deze waterval. Onder luid gebrul stortte hij naar beneden en belandde in het Hvalvatn, het op een na diepste meer van IJsland. Volgens de overlevering zijn daar walvisbotten gevonden.
7. Goðafoss
Goðafoss – ‘de godenwaterval’ – is een van de grotere watervallen van IJsland. Het water van de rivier de Skjálfandafljót valt over een breedte van dertig meter ongeveer twaalf meter naar beneden.
Ook hier kleeft een bijzonder verhaal aan. In het jaar 1000 werd door het parlement van IJsland (Alþingi) besloten om het christendom als nationale godsdienst te erkennen – althans buitenshuis, want binnenskamers mocht men nog de oude goden aanbidden.
Thorgeir Thorkelsson, wetspreker en bedenker van deze constructie, kwam op weg naar huis langs deze waterval en gooide als blijk van bekering zijn heidense afgodsbeelden in de diepte. Dat verklaart de naam, die ruim een millennium later nog wordt gebruikt.
8. Svartifoss
In het zuiden van IJsland ligt Svartifoss, gelegen in Nationaal Park Skaftafell. De waterval is omgeven door kolommen van zwart basalt. Dat verklaart de naam ‘zwarte waterval’. De zeshoekige basaltkolommen zijn ontstaan doordat lava zeer langzaam afkoelde en het gesmolten gesteente zo kon kristalliseren.
Leestip: Het bekendste rondje van IJsland: de Golden Circle
Deze bijzondere kolommen hebben IJslandse architecten, zoals Guðjón Samúelsson, geïnspireerd. Dat is onder meer terug te zien aan het Nationale Theatergebouw en de Hallgrímskirkja (kerk) in Reykjavik.
Tip: op loopafstand van Svartifoss ligt de Skaftafellsjökull, een gletsjertong van de grootste gletsjer van IJsland: Vatnajökull. Svartifoss en Skaftafellsjökull zijn gezamenlijk in een ochtend te bezoeken. Wil je de gletsjer op, dan zul je met een gids op pad moeten en ben je langer onderweg.
9. Hraunfossar
Hraunfossar is eigenlijk niet één, maar een hele reeks watervallen naast elkaar. Over een breedte van bijna een kilometer stroomt smeltwater van een gletsjer door een poreus lavaveld richting de rivier Hvítá. Het levert een bijzonder beeld op, omdat de watervallen niet uit een bovengrondse rivier maar direct uit de aarde lijken te komen.
10. Dynjandi
In het ruige noordwesten van IJsland, de Westfjorden, stroomt de indrukwekkende Dynjandi. Met zijn trapsgewijze val van meer dan honderd meter lijkt hij op een bruidssluier die over de rotsen is gedrapeerd. Bovenaan is de waterval zo’n dertig meter breed, maar eenmaal beneden bijna zestig meter.
De naam Dynjandi betekent ‘donderaar’ – een passende bijnaam, want het geraas van de aaneengeschakelde watervallen klinkt alsof er onweersbuien door de fjorden rollen.
Reis met ons mee door de Noordse landen. Lees ook over de mooiste fjorden van Noorwegen, de mooiste eilanden van Zweden, de mooiste meren van Finland en de mooiste stranden van Denemarken.
