De gasreuzen Jupiter en Saturnus zullen in deze maand de nachthemel beheersen, terwijl een glimp van Mars en Venus grotendeels verloren gaat in het felle schijnsel van de zon. Oplettende waarnemers zullen de planeet die het dichtstbij de zon staat, Mercurius, kunnen volgen als hij zijn mooiste ochtendentree van dit jaar maakt. En ondanks bemoeienis van de maan zouden sterrenkijkers het beste op de uitkijk kunnen blijven voor de heldere vuurballen van de Perseïden.
Dus kruis deze gebeurtenissen in jouw agenda voor augustus aan en kijk de eerstvolgende heldere nacht omhoog.
Lichtende nachtwolken – 1-7 augustus
Op het noordelijk halfrond zul je in de eerste week van augustus de laatste kans hebben om te genieten van enkele opmerkelijke voorbeelden van lichtende wolken.
Het spookachtige ‘nachtschijnsel’ wordt veroorzaakt door zeer ijle wolken op de grens met de ruimte, waar zich ijskristallen vormen rond stofdeeltjes die de atmosfeer binnendringen. Als gevolg van hun extreme hoogte worden deze wolken vanuit het gezichtspunt van aardbewoners ook na zonsondergang nog verlicht, waardoor er tijdens de avondschemer hoog boven de horizon vaag schijnende wolkenflarden zijn te bewonderen. Naarmate de dagen korter worden en de herfst nadert, zullen de lichtende wolken uit het zicht verdwijnen.
Mercurius in de ochtend – 9 augustus
Half augustus is de beste tijd van het hele jaar om een blik op te vangen van Mercurius, de kleinste planeet van het zonnestelsel en ook de planeet die het moeilijkst met het blote oog is te spotten. In zijn omloopbaan draait Mercurius het dichtst om de zon, waardoor hij vanaf de aarde gezien vaak laag boven de horizon blijft en dan wegvalt in het schijnsel van de opkomende of ondergaande zon.
Zoek de positie van de planeet op door zo’n halfuur vóór plaatselijke zonsopgang op 9 augustus de oostelijke nachthemel af te speuren. Het vage hemellichaam zal ongeveer tien booggraden boven de horizon staan – ongeveer de hoogte van een gebalde vuist op armlengte – en als een verre ‘ster’ opduiken, tussen de echte ster Procyon, rechtsonder Mercurius, en de tweelingsterren Castor en Pollux, rechtsboven de kleine planeet.
Jupiter ontmoet de maan – 9 augustus
Kijk uit naar de wassende, bijna-volle maan voor een prachtige samenkomst met de heldere planeet Jupiter, op 9 augustus. Het kosmische duo zal de nacht beheersen terwijl het door de zuidelijke nachthemel trekt. Als je goed naar het gebied rechtsonder het tweetal kijkt, kun je ook de grote oranjekleurige ster Antares zien, die deel uitmaakt van het sterrenbeeld Schorpioen.
Saturnus ontmoet de maan – 11 augustus
Bij het vallen van de avond op 11 augustus zal de bijna-volle maan naast een goudkleurig en stervormig object staan: de reuzenplaneet met de ringen, Saturnus. Beide hemellichamen zullen een opmerkelijk paar binnenin het sterrenbeeld Sagittarius de Boogschutter vormen. Als kijkuitdaging kun je ook proberen de herkenbare blauwe ster Nunki te spotten, die direct onder de maan staat. Saturnus, de maan en deze ster zullen een fraai trio vormen, waarbij vooral het kleurcontrast tussen Saturnus en ster (op een afstand van 228 lichtjaar) bijzonder zal zijn.
Piek van de Perseïden – 13 augustus
Deze jaarlijks terugkerende meteorenzwerm kan tot wel zestig meteorieten per uur voortbrengen en zal op 13 augustus zijn hoogtepunt bereiken. Maar omdat het slechts een paar dagen van deze piek volle maan is, zal de waarneming van de Perseïden dit jaar worden gehinderd door het schijnsel van de maan. De verwachting is dat de vallende sterren moeilijk te zien zullen zijn, met iets meer dan tien vallende sterren per uur onder donkere omstandigheden.
Toch zal het de moeite waard zijn om naar vallende sterren uit te kijken, want de Perseïden staan erom bekend ook extra heldere ‘vuurballen’ te produceren. De beste tijd om naar boven te kijken zullen de laatste paar uren vóór plaatselijke zonsopgang zijn, wanneer de zwerm zijn hoogtepunt bereikt. De meteoren lijken uit te gaan van één specifiek punt aan de nachthemel, de radiant, in het sterrenbeeld waaraan het fenomeen zijn naam dankt: Perseus.
Venus komt op – 14 augustus
Op deze dag zal Venus vanaf de aarde gezien direct achter de zon staan, in een positie die door astronomen ‘bovenconjunctie’ wordt genoemd. Na dit punt zal de planeet zich steeds verder van de zonneschijf vandaan lijken te bewegen en steeds hoger aan de nachthemel en weg van het felle schijnsel van de zon komen te staan. Daarna zal Venus vanaf eind september als de ‘Avondster’ aan het firmament schitteren.
Piek van de Kappa-Cygniden – 17 augustus
Probeer een blik op te vangen van deze kleine meteorenzwerm, die uitgaat van een radiant in het sterrenbeeld Cygnus de Zwaan en op 17 augustus zijn hoogtepunt bereikt. Hoewel je waarschijnlijk maar vijf à zes vallende sterren per uur zult zien, zullen de meeste nachtkijkers op het noordelijk halfrond de radiant pal boven hun hoofd zien, waardoor de meteorenzwerm vanaf elke gewenste locatie goed is te observeren.
De maan ontmoet Praesepe – 28 augustus
Een uitdagende observatie is de ontmoeting tussen een flinterdunne maansikkel en de sterrenhoop Praesepe, een zwerm sterren die zich op een afstand van zo’n 610 lichtjaar van de aarde bevindt. Beide objecten zullen een halfuur tot een uur vóór plaatselijke zonsopgang zeer laag aan de oostelijke horizon met de verrekijker zijn te bewonderen.
Veel kijkplezier!
Andrew Fazekas, de 'Night Sky Guy', schreef het boek Star Trek: The Official Guide to Our Universe en de tweede uitgave van de gids The Backyard Guide to the Night Sky. Volg hem op Twitter, Facebook en Instagram.
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
