In de 25 jaar nadat ik in mijn boek The Hot Zone de opkomst van uiterst dodelijke virussen heb beschreven, is een ervan wel heel destructief gebleken: ebola. Tijdens de op één na grootste uitbraak sinds de ontdekking van het virus in 1976 zijn in de Democratische Republiek Congo sinds augustus 2018 meer dan duizend mensen aan ebola gestorven. De grootste uitbraak vond van 2014 tot en met 2016 plaats in drie West-Afrikaanse landen. Ongeveer dertigduizend mensen werden getroffen. Bijna de helft overleed. Door ferme internationale inspanningen werd ebola die keer de kop ingedrukt. Er is echter geen garantie dat het virus) niet opnieuw zal toeslaan. Ebola is lastig aan te pakken. Dat heeft meerdere redenen. Wetenschappers blijven het echter proberen. Alles wat ze te weten komen, kan ons helpen in de strijd tegen dit virus en mogelijk ergere virussen in de toekomst.
Waarom is ebola zo moeilijk te bestrijden?
1. De voorschriften voor het vaccin
Het ebolavaccin moet koel worden bewaard. In tropische gebieden zijn echter weinig koelmogelijkheden, waardoor het vaccin snel onbruikbaar kan raken. En het vaccin is nog niet in gedroogde of anders geconserveerde vorm beschikbaar.
2. Beperkingen voor en kosten van nieuwe geneesmiddelen
Hoewel er experimentele, genetisch gemodificeerde geneesmiddelen zijn tegen ebola, is het nog niet duidelijk of deze doeltreffend zijn. Ook weten we niet of ze betaalbaar zijn, zodat ze voor massale behandeling van ebola-slachtoffers kunnen worden gebruikt.
3. Een techniek die eerdere virussen stopte, bleek ongeschikt
Tijdens een grote uitbraak van het pokkenvirus in 1966 gebruikten vaccinatoren met succes een techniek die ringvaccinatie wordt genoemd. Hierbij worden mensen gevaccineerd die in direct contact zijn geweest met iemand die is besmet. Op deze manier ontstaat een ring van gevaccineerde mensen rond het virus, waardoor het zich niet meer kan verspreiden. Pogingen om de techniek in te zetten tegen ebola liepen op niets uit. Ringvaccinatie vraagt om een stabiele overheid of andere autoriteit die de orde handhaaft. De gebieden in de Democratische Republiek Congo waar ebola uitbrak, worden gecontroleerd door gewelddadige milities die vaccinatoren niet hun werk laten doen.
4. Onvoldoende inzicht in de vernietigende werking van ebola
Ebola blijft een mysterie. Het virus is ongelooflijk agressief in het menselijk lichaam. Wetenschappers begrijpen nog steeds niet alle mechanismen van het virus. De grote militair strateeg Sun Tzu zei: “Ken uw vijand.” We leren ebola steeds beter kennen. Wanneer we het virus eindelijk hebben ontrafeld, weten we hoe we het kunnen verslaan.
Dit artikel werd oorspronkelijk op 2 mei 2019 in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com en geüpdatet met de laatste cijfers.
