Zijn rode katten speelser dan katten met een andere kleur vacht?

Kattenliefhebbers weten dat vrijwel elke kat weleens in de lampen hangt, op het aanrecht springt of je speels in je voet bijt. Op verschillende Tiktok-video’s beweren baasjes van rode katten dat hun huisdier net wat onhandiger, maar ook vriendelijker is dan andere katten. Is er een wetenschappelijke verklaring voor die bewering?

Roodharige katten zijn geen ras

Roodharige katten vormen geen apart ras, zoals een Britse korthaar of siamees. Katten van uiteenlopende rassen kunnen een oranje vacht hebben. Eerder dit jaar identificeerden wetenschappers het gen dat verantwoordelijk is voor de oranje vacht bij katten. Het gaat om het gen met de naam ARHGAP36. Maar of een oranje vacht bij katten met specifieke persoonlijkheidskenmerken komt, is minder over bekend.

We vinden rode katten vriendelijker

In 2015 werd in een klein onderzoek, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Anthrozoös, aan de hand van een anonieme online enquête vastgesteld dat mensen de eigenschap ‘vriendelijkheid’ vaker toeschreven aan rode katten dan aan katten met een andere vachtkleur.

In een grootschaliger onderzoek, dat in hetzelfde jaar werd gepubliceerd in het Journal of Veterinary Behavior, werd ook enige weerklank gevonden voor de aanname dat rode katten over specifieke karaktereigenschappen beschikken.

Leestip: De zwarte kat is al eeuwen een bron van bijgeloof – waar komt die slechte naam vandaan?

‘We ontdekten dat de meeste verschillen rasgerelateerd zijn, maar dat er ook enkele kenmerken waren die verband hielden met de vachtkleur,’ zegt Carlo Siracusa, klinisch wetenschapper aan de School of Veterinary Medicine van de University of Pennsylvania (VS) en hoofdauteur van het onderzoek. Grijze katten bleken bijvoorbeeld speelser te zijn en meer last te hebben van verlatingsangst. Katten met witte vlekken leken minder te miauwen.

‘Het is een interessante bewering dat oranje katten extraverter zijn, want uit ons onderzoek kwam juist het tegenovergestelde naar voren,’ zegt Siracusa. ‘Ze vertoonden vaker angstgerelateerd agressief gedrag tegenover onbekende mensen.’ Oranje katten leken ook meer interesse te hebben in jagen.

De wetenschap achter het gedrag van rode katten

Toch moet de waarde van de conclusies uit het onderzoek niet worden overschat. ‘Onze beoordeling is gebaseerd op vragen die we aan eigenaren hebben gesteld. Het is niet gebaseerd op een directe observatie,’ zegt hij. ‘Bij zo’n vragenlijst loop je het risico op vooringenomenheid, omdat je mensen vraagt wat ze ergens van vinden.’

Hoewel sluitend bewijs ontbreekt dat de oranje kleur van een kat en zijn persoonlijkheid verband houden tot elkaar, zijn er biologische aanwijzingen dat de hypothese klopt.

Leestip: Astrokat Félicette overleefde een ruimtevlucht – maar werd alsnog geofferd voor de wetenschap

Het eerder genoemde ARHGAP36-gen, dat zorgt voor de oranje vacht, is gekoppeld aan het X-chromosoom. Dit verklaart waarom oranje katten vaker mannelijk zijn. Vrouwelijke katten hebben twee X-chromosomen. Dat betekent dat ze twee kopieën van het gen moeten hebben om een oranje kleur te krijgen.

Mannetjes, die XY-chromosomen hebben, hebben slechts één kopie van ARHGAP36 nodig om een oranje vacht te krijgen. Het verklaart wellicht deels waarom we oranje katten eigenaardig vinden: Siracusa stelt dat mannetjeskatten over het algemeen wat extraverter zijn.

Een gen zorgt voor meerdere eigenschappen

Daarnaast houdt een bepaald gen vaak verband met een verscheidenheid aan afgeleide eigenschappen. Een bekend voorbeeld is dat mensen met rood haar een variant hebben van het MC1R-gen, dat mogelijk ook bijdraagt aan een hogere pijngrens.

Uit onderzoek bij mensen en muizen blijkt dat het ARHGAP36-gen tot uiting komt in de hersenen en de hormoonklieren. Nog interessanter is dat de cellen die verantwoordelijk zijn voor de kleur van de vacht of huid, de zogenaamde pigmentcellen, hun ontwikkeling beginnen als neurale lijstcellen van een embryo.

Leestip: Hoe is het om een kat te zijn? Zo ervaart jouw huisdier de wereld om zich heen

Dit zijn cellen die zich tot verschillende type cellen in het lichaam kunnen ontwikkelen. En dus kunnen ze zich ook ‘differentiëren tot neuronen en endocriene cellen die catecholamines produceren, waarvan bekend is dat ze activiteit en prikkelbaarheid reguleren’, zegt Hiroyuki Sasaki, emeritus hoogleraar en geneticus aan de Kyushu-universiteit in Japan.

‘Het lijkt dus mogelijk dat de DNA-mutatie in het gen veranderingen in temperament en gedrag kan veroorzaken,’ zegt Sasaki. ‘Ik wil echter benadrukken dat dit slechts speculatie is.’

Katten zijn ook individuen

Bovendien zijn er altijd katten die de uitzondering op de regel zijn. ‘Dat zien we elke dag in de kliniek,’ zegt Siracusa, die vertelt dat mensen hem vaak vertellen dat ze een bepaald ras of een bepaalde kleur huisdier hebben gekozen vanwege het verwachte gedrag. ‘En dan hebben ze een dier dat zich totaal anders gedraagt, en zijn ze verrast,’ zegt hij.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!